7. De frequentie van malaria onder de bemanning van den Torpedodienst is vrij aanzienlijk en in. overeenstemming met hetgeen gevonden werd bij de bewoners der omgeving.

8. Kampong Seratoes en Bandaran, die het dichtst bij het Marine Etablissement liggen, en waar dikwijls vele schepelingen vertoeven, zijn gebleken chronisch met malaria besmet te zijn.

9. Van alhier in reparatie liggende schepen wordt bijna steeds een groot deel der Europeesche schepelingen aangetast door niet nader gedefinieerde koortsige ziekten. Hoevvel de frequentie hieraan het grootst is in den kenteringstijd, zoo komen toch ook in andere maanden vele gevallen voor.

10. De steeds te Soerabaija vertoevende schepelingen blijven van deze koortsen meest altijd verschoond; er worden slechts af en toe enkele gevallen waargenomen, zoodat voor deze personen een zekere immuniteit ten opzichte van deze ziekten moet worden aangenomen.

Ten slotte dient, nog besproken te worden de mogelijkheid om in de bestaande toestanden verbetering te brengen, en op welke wijze dit zou moeten geschieden.

Aangezien de aanwezigheid van muskieten in het nauwste verband staat met den aard van het terrein, zoo kunnen we de maatregelen ten opzichte van deze twee factoren gezamenlijk bespreken.

In hoofdzaak zal hierbij ons doel gericht moeten zijn op zoodanige maatregelen, waarvan we bij ondervinding weten dat ze het muskietenleven en hierdoor weer de malaria-frequentie beperken. De onbekendheid met de oorzaken der andere koortsen maakt, dat we voor deze niet met zooveel zekerheid de voor een bestrijding dier koortsen noodige maatregelen kunnen aangeven; alleen mogen we verwachten dat die maatregelen welke in het algemeen betere hygienische toestanden beoogen, misschien ook ten opzichte van het