alhier werd vertoefd en van de gedurende die periode voorgekomen of daarin ontstane koortsgevallen.

* Aangezien de gemiddelde sterkte der bemanningen ontbreekt? kan geen procentverhouding worden gegeven der voorgekomen ziekten. De meest waardevolle cijfers worden, zooals te begrijpen is, verkregen van die schepen, welke hier gedurende langeren tijd vertoefd hebben, terwijl we bij een kort verblijf voorzichtiger moeten zijn met onze conclusies.

Persoonlijke mededeelingen van officieren van gezondheid alsook eigen observatie geven echter reden om aan te nemen dat het meerendeel der voorgekomen ziektegevallen in dit tijdvak moet worden toegeschreven aan het verblijf te Soerabaija.

De algemeene indruk is nl. deze, dat vooral onder het Europeesche personeel reeds betrekkelijk kort na aankomst alhier dikwijls velen en meest tegelijk werden aangetast door koortsen.

Zoo kwamen b.v. op H. M. Tromp gedurende acht dagen verblijf 17 koortsgevallen voor bij Europeanen en na vertrek niet meer. Dikwijls maken alle officieren en schepelingen die gedebarkeerd zijn zoo'n koortsaanval door. Heeft men gelegenheid om het bloed te onderzoeken, dan kan een deel van "deze koortsen als malaria herkend worden, terwijl bij bij het grootste deel het bloedonderzoek negatief uitvalt en deze koortsen, al naar gelang der symptomen, alsfebris non classificata, continua,van der Scheer enz. (de groote rubriek der non classed fevers van Manson) werden aangeduid.

De nomenclatuur hangt verder af van persoonlijke opvattingen; wat de een febris non classificata noemt, duidt een ander als febris continua aan, een derde als febris van der Scheer.

Voor ons doel, nl. te weten of vele koortsige ziekten voorkomen, is de juiste benaming momenteel niet van belang, wèl of we met zekerheid kunnen zeggen dat het géén malaria is en hiervoor is een microscopisch onderzoek vereischt.

12