evenals het maagsap dit doet, een prikkende werking zou kunnen uitoefenen op de gameten eri deze daardoor tot grooter activiteit aanzetten, waardoor een recidief zou kunnen onstaan. Wordt de juistheid van deze theorie bewezen, dan zou een veelvuldig optreden van recidieven op een bepaald tijdstip verklaard kunnen worden door de aanwezigheid van vele anopheles.

Zooals blijkt uit de staten van Wachtschip en Torpedodienst komen op het Wachtschip voor: 34 primaire gevallen. Van deze patiënten kregen volgens opgave binnen het jaar 8 een recidief, bij den Torpedodienst 38 primaire gevallen, waarvan 16 recidieven binnen het jaar. De verdeeling is als op het bijgaande staatje is aangegeven.

Wachtschip. Torpedodienst.

Tert. Trop. Quart. Tert. Trop. Quart. Europeanen P. 2 5 — 15 5 i R. - 7 2 1

Inlanders P. 8 18 1 7 10

R. 1 6 1 3 3

Het lijkt mij niet gewettigd, uit deze cijfers verdere conclusies te trekken, aangezien ze te klein zijn en, vooral op het Wachtschip, de bemanning te veel wisselend is.

Wat den Torpedodienst betreft kan wel gezegd worden dat het aantal recidieven te groot is. Wanneer men bedenkt dat alle lijders na afloop der koorts nog 6 dagen 1 gr. chinine krijgen en vervolgens nog een a twee maanden geregeld chinine gebruiken, dan mag bij een zoodanige behandeling het aantal recidieven b. v. bij tertiana niet de helft bedragen van het aantal primaire gevellen.

Nu moeten wij nog in aanmerking nemen, dat van de tertiana bij Europeanen bij één persoon 3, bij een ander 2 recidieven voorkwamen; bij de tropica bij één persoon twee recidieven. Verder, bij de Inlanders: tertiana recidieven bij één persoon twee; tropica recidieven eveneens bij één persoon twee, zoodat bij nadere beschouwing minder de