nog opkomende, floride en reeds ingedroogde blaasjes; bij pat. waren, zooals men op de figuur duidelijk kan zien, de blaasjes alle ongeveer van denzelfden ouderdom. Dat aan het hoofd de indroging reeds was begonnen, kan daardoor worden verklaard, dat het exantheem in twee tempi is ontstaan, eerst op het gelaat en bovenste deel van de borst en kort daarop den rug, iets wat bij deze aandoening reeds herhaalde malen is waargenomen. Bovendien vertoonden een groot deel der blaasjes een delle, wat bij varicellae slechts hoogst zelden wordt waargenomen en dan nog slechts bij enkele der blaasjes. Verder vormen zich bij varicellae slechts dan litteekens, als door secundaire infectie (krabben) uit de blaasjes ulcera zijn ontstaan.

Iets moeielijker was de differentieele diagnose metvariolois. Dat er aanvankelijk groote gelijkenis was, wordt wellicht aardig geïllustreerd door het feit, dat het districtshoofd, dat mij over het geval kwam raadplegen, met ontsteld gelaat de vraag deed, „of het mogelijk was dat door de inenting echte pokken ontstonden", terwijl mij bleek, dat de bevolking de waterpokken, waarvoor zij een afzonderlijken naam hebben, daarvan vrij goed weet te onderscheiden. Intusschen, waar er in deze streek thans, voor zoover bekend, geen enkel geval van pokken voorkomt, werd dit a priori reeds zeer onwaarschijnlijk. Direct tegen variolois pleiten : de korte duur van de initiale koorts, die bij variolois 8—10 dagen en langer kan bedragen; het ontbreken van blaasjes op het slijmvlies van de mondholte, terwijl op de huid het exantheem een vrij dichte groepeering vertoonde; het ontbreken van den poknavel bij een aantal der blaasjes, wat als kenmerk der vaccinepustels wordt opgegeven. ')

') Misschien zullen sommige lezers zich afvragen, waarom niet door inenting van het vocht uit een der pustels bij een nog niet gevaccineerde, op eenvoudige wijze de diagnose vaccinia werd bevestigd. Dit liet ik na, omdat de contagioiiteit van de vaccinia generalisata, "ln zoodanig, is waargenomen, en dit experiment lang niet altijd het verwachte resultaat heeft.