10 lan MacKinnon, Settlements and Churches in Nova Scotia, 1749-1776, 1930, p. 12.
11 MacKinnon, pp. 14; 64, f.
12 Om in idé oer de forhaldings yn tal to jaen, neffens in offisieel rapport üt 1767 (Bourinot, p. 138; 19) hie Lunenburg doe 1468 ynwenners (op fjouwer Roomsken nei allegearre „Protestant”), dêr’t 1417 fan „Germans and other Foreigners” wiene. Yn Halifax en omkriten wennen doe 3022 minsken, en dêr wiene 264 fan „Germans and other Foreigners”.
13 Wetlik wie de situaesje yn de nije koloanje, neffens in proklamaesje fan de gouverneur Charles Lawrence yn 1759, sa regele, dat „full liberty of conscience
... is secured to persons of all persuasions, Papists excepted”, ... en dat „Protestants dissenting from the Church of England, whether they be Calvinists, Lutherans, Quakers, or under what denomination soever, shall have free liberty of conscience, and may erect and build meeting houses, for public worship, and may choose and elect ministers for the carrying on divine service and administration of the sacrament, according to their several opinions’ ’, ensafh. (Yn it earst nei de stifting fan Halifax hiene de Roomsken dus gjin rjochten. Mar yn 1784 al waerd de earste Roomske tsjerke to Halifax boud. ) Sj. Bourinot, p. 137; 44.
14 Dealde doop- en trouregisters fan de tsjerke, fan 1770 óf, lykje ek dizze namme to fieren, mar yn dit gefal kin de dümny der ynfloed op hawn hawwe. Sa net, dealde Dutch Reformed Church to New York, fan Hollansk komöf fansels, hie dy namme ek biwarre (sj. E. T. Corwin, History Reformed Church, yn: American Church History, vol. 8), en dat kin (foar de Amerikaenske Revolüsje) hjir ek fan ynfloed west hawwe: neffens it ordinaesje-bislüt fan 1770, hjirnei neamd, dat seisde Reformearre gemeente to Lunenburg de wünderlike, pleonastyske namme jowt fan „Dutch Calvinistic Presbyterian Congregation”, hie der yndied kontakt west mei Philadelphia. Dr. Bell is lykwols fan bitinken, dat ek yn de namme „Dutch Reformed Church” it wurd „Dutch” ienfaldich „Oerman” bitsjut.
15 MacKinnon, p. 81.
16 Tsjerkrjochtlik wol in seldsume figuer: fortsjinwurdigers fan twa selsstannige tsj erken, dy’t in gemeentelid fan ien fan harren yn it dümnysamt fan in oare selsstannige tsjerke ynwije. Marit is de pionierstiid: a la guerre comme k la guerre.
17 MacKinnon, p. 91.
18 „Mather’s” (letter St. Matthew’s neamd), wie de tsjerke fan de Congregationalisten to Halifax.
19 Sj. myn öfskrift fan de fotografyske reproduksje. (Taheakke I).
20 Bourinot, p. 56.
21 Bourinot, p. 17, Akins (Selections, p. 402) neamt (üt in dokumint fan 1755) „the Palatinate” (de Rheinpfalz), en sa ek MacKinnon (sj. boppe).
22 Mather Byles Des Brisay, History of the County of Lunenburgh, Toronto-Montreal-Halifax, 1895. Dit is de 2de printinge, dy’t ik spitigernöch net bisette koe. Ik haw de Iste utjefte brükt, dy’t net datearre is, mar fan i 1870 wêze moat.
23 Des Brisay *, pp. 15-29.
24 Des Brisay 1, p. 30.
25 Akins, Selectidns, p. 435.
Soe soks mei de reden west hawwe, dat de „Foreign Protestant” emigraesje nei Nova Scotia nei twa, trije jier al wer ophalden is?