üs jit sokke, op steile wieren boude stinzen sjen.l2 Hjoed is ris fan dy op berchjes sette stinzen neat mear oerbleaun as de bikende hege wieren, to finen bij Menaem, Jellum en Easterbierrum; marde kaerten fan Schotanus (1718) en ek, mar safolle net, it atlas fan Eekhoff (1849- 1859), jowe it plak fan mear as hündert jitte oan.

Opmerklik mei hjitte, dat de hege wieren binammen njonken de hiemen fan foarname huzen lizze, by de iggen fan it Waed en de Middelsé lans. In oanwizing dat dizze forsterkinkjes, dy’t wij oars ek kenne fan de Sieuske eilannen, oanlein binne yn in tiid, dat hja slim mei séröverij to krijen hiene? Noarmannen sille dat wol net mear west hawwe, al wurde harren op Walcheren likegoed de „berchjes” taskreaun as dat yn Fryslan mei de Noarmannepoartsjes barde.

Amersfoort. H. Halbertsma.

O antekeningen.

1 H. Halbertsma, Enkele aantekeningen bij een verzameling oudheden, afkomstig uiteen terpje bij Deinum; 33ste-37ste Jaarverslag van de vereniging voor terpenonderzoek, 1954, p. 239 ss.

2 Kronyken van Emo en Menko, ed. H. O. Eeith en G. Acker Stratingh; Utrecht 1866, p. 64: „Erant quidam blasfemi, qui in labore hominum non fuerunt in cacuminibus villarum constitutis . . (bij de biskriuwing fan de St. Marcellusfloed, dy’t yn 1219 de Fryske kusten toheistere). 3 A. E. van Giffen, lets over terpen; 3de-4de Jaarverslag van de Ver. voor terpenonderz., 1920, p. 10 ss.

W. Haarnagel, Die frühgeschichtliche Handelssiedlung Emden und ihre Entwicklung bis ins Mittelalter; Emder Jahrbuch XXXV (1955), p. 9 ss.

4 Vita Bonifatii auctore Willibaldo, ed. W. Levison; Hannover 1905, p. 56 ss. Foar in oersetting fan de oanhelle tekst, sjoch H. Halbertsma, Het ontstaan der Friese terpen; Bulletin Kon. Ned. Oudh. Bond, 1956, p. 46 ss.

5 H. Halbertsma, Oudheidkundig bodemonderzoek inde Sint Maartenskerk te Bolsward; Bulletin Kon. Ned. Oudh. Bond, 1956, p. 218 ss., in het bijzonder p. 242 ss.

6 Hedendaagse Historie of Tegenwoordige Staat van Alle Volkeren etc., Friesland, I, Amsterdam 1785, p. 36-37.

7 G. Acker Stratingh, Woordverklaring van terp; Bijdragen tot de geschiedenis en oudheidkunde, inzonderheid van de provincie Groningen, IX (1872), p. 1 ss.

Id., Woordverklaring van wierd; Bijdragen voornoemd, X (1873), p. 1 ss.

9 L.c., p. 36-37.

10 S. J. van Dc.r Molen, Vluchtheuvels in Friesland; De Vrije Fries, IXL (1948), p. 49 ss.

11 H. Halbertsma, De zogenaamde hege wieren in Friesland en hun betekenis; It Beaken, XI (1949), p. 174 ss.

12 Chronyk en waaragtige beschryvinge van Friesland, etc.; Leeuwarden, 1597. Oanhelle üt de twadde printinge, yn 1742 to Ljouwert forskynd, p. 121.