Telen. Nu zou ik willen vragen: moeten wij daarby niet bet oog eens riebten op betgeen in andere landen daarvan al gebleken is? Naar verluidt in de Vereenigde Staten de socialisatie van eenige bedrijven (te weten de spoorwegen, de telegraaf en de telefoon) gedurende de oorlogsjaren geen succes geweest zijn en moet men daar algemeen gestemd zijn voor een spoedigen terugkeer tot bet particuliere bedrijf. De gang van zaken en de financieele resultaten moeten onder staatsbeheer bedroevend geweest zijn.

Verder wenscb ik nog op te merken dat ik juist dezer dagen een artikel gelezen beb, in bet Economiscb Weekblad van 24 Juni en 1 Juli, over socialiseering. De schrijver, die geen gunstige verwachtingen beeft van bet resultaat, beroept zich daarin o.'a. op Kautsky en op zekeren Rudolf Wissell, die in de Vorwarts aandringt op matiging in de onteigening van de bedrijven. De schrijver in bet Economiscb Weekblad wijst ook op de min gunstige resultaten van bet Rijks Post-, Telegraaf- en Telefoonbedryf, en wijt die daaraan, dat de concurrentie tusscben die onderdeelen is uitgescbakeld. Voorts wordt in bet artikel gewezen op de ambtelijke sleur, die met socialiseering gepaard zal gaan. Indien bet waar is, dat socialiseering gepaard moet gaan met bureaucratie, dan vrees ik dat wij daarmede van den wal in de sloot zullen geraken.

Ik wil nog eens herbalen, dat ik slechts kom met enkele opmerkingen. Ik durf mij geen oordeel over deze zoo ingewikkelde en belangrijke quaestie aanmatigen. Maar, ik beb nog een andere vraag, en dat is dunkt mij een vraag die nog belangrijker is, en die vandaag in deze vergadering nog niet is gesteld. Is bet mensebelijk karakter bij al deze zaken wel voldoende in bet oog gehouden ? De vraag is, of de geachte praeadviseur, de beer Van den Tempel, werkelijk gelooft, dat de arbeiders bet gemeenschappelijk belang boven bet persoonlijk belang zullen stellen, wat ik meen'uit zijn praeadvies te moefen lezen. Zullen, na de socialiseering der bedrijven, de arbeiders tevreden zijn met bet loon dat bun kan worden toegekend, zonder bet bedrijf en de gemeenschap te schaden, en zullen zij een redelijke grens weten te stellen aan bun eiscben. Zullen zij bereid zijn, een deel van bun loon te derven in tijden van crisis, om bet bedrijf en de gemeenschap te dienen, en zullen zij aflaten van bet stellen van steeds boogere eiscben, niettegenstaande bun nu jaren en jaren is ingeprent, steeds meer te vragen?

Volgens hetgeen een zekere Norsoott schrijft in zijn werk „Anstralian Industrial Development”, heeft de ondervinding met socialiseering in Australië geen gunstige resultaten opgeleverd. De ondervinding spoort ten minste niet aan tot navolging.

Ik wil op den voorgrond stellen, dat ik de vroeger en thans door de arbeiders gestelde eiscben in vele opzichten volkomen gerechtvaardigd acht, doch ook volgens m:yn oordeel is er thans.