Gas op de Leipziger Messe 1923,
door W. Niermeyer, t.
Veel verandering is er niet te bespeuren in hal 4 van de Technische Messe, waarin, evenals in 1922, het gas weer hoogtij viert.
De meeste ons bekende fabrikaten zijn weer op het appèl en natuurlijk daarnaast vele leveranciers uit Oost-Duitschland, welke voor ons vreemd zijn.
Nieuws was er niet veel. Fornuizen, gaskachels en geysers vormden hetleeuwenaandeel.
Askania-Werke te Dessau hadden een gewijzigden brander, waarbij de kleinsteller beter effect gaf. Verder had men de Askania-kachel lager gemaakt, zoodat deze geplaatst kan worden onder gewone kamerschoorsteenen.
JuNKER-Werke hadden hun bekende uitstalling van geysers, warme lucht-ovens, calorimeters, en zoo voorts.
Gemist werd de nieuwe volksdouche en warmwatertoestel a doublé usage. Bij onderzoek bleek, dat zulks met opzet was gedaan, daar men dit toestel voorloopig alleen voor gasfabrieken wilde reserveeren ter plaatsing in de huizen van bouwvereenigingen.
Door de gasfabrieken van Amsterdam waren 2000 stuks van deze geysertjes aangekocht. Nieuw op gasgebied was verwarming van een bad door een toestel, dat in het bad geplaatst wordt en van binnen verwarmd wordt door gas. Het badwater circuleert langs de verwarmde lamellen en er omheen. Men heeft dus geen geyser noodig en het nuttig effect is zeker goed. Het verwarmen duurde te lang, maar zulks is te vermijden, door het toestel grooter te maken. Leverancier is de firma CoNRAD & Grübler, Prinzessinenstrasse 18, Berlin S. 42.
Nieuw is dit systeem evenwel in principe niet, daar men in Frankrijk reeds 50 jaar geleden diergelijke toestellen, maar dan met houtskool verwarmd, vond.
Verder werd gedemonstreerd een straalkachel met staande pijpaarden verwarmingsobject. Het toestel voldeed zeer slecht, daar het lichaam zeer slecht gloeide, dus weinig uitstraalde en het gloeilichaam door zijn vorm niet in de as van den spiegel kon komen. De GARBA-kachel is m.i. nog steeds de beste.
Een aardigheidje voor huismoeders, die vaak [ast hebben van overkoken van melk, is de
„Skandia”, een gesloten metalen kokertje, dat met een heel dun buigzaam huisje in verbinding staat met een regulateur aan het comfoor.
Komt de vloeistof op, dan komt het buisje in de kokende vloeistof en sluit de uitzettende lucht de regulateur bijna geheel af, zoodat voortkoken verzekerd is, maar overkoken voorkomen. Leverancier Siëdex G. m. b. H., Schiffbauerdamm 15, Berlin N.-W. 6.
Broodovens ontbraken ook nu weer, terwijl slechts twee conditoreiovens uitgestald waren.
Het tentoonstellingsgebouw werd nu geheel verwarmd door Junkers heeteluchtovens voor gas, die goed voldeden; alleen gaven de verschillende andere kachels en toestellen, die in werking werden vertoond en geen afvoer van de verbrandingsproducten hadden, een minder aangename atmosfeer.
Waar het streven voorzit propaganda voor gas te maken, moest zulks vermeden worden, daar nu de indruk bij leeken moet ontstaan, dat aan gasverwarming nog een luchtje is.
Als algemeene opmerking moge verder gelden, dat de afwerking van deze afdeeling niet voldoende is. Het geheel maakt een rommeligen indruk, ontstaan, doordat elke exposant op zijn eigen houtje betrokken heeft de zoo of zooveel M 2 als door hem gehuurd.
Vergelijkt men daarbij de inrichting in de nieuwe hal van de electrotechniek, waar blijkbaar door een architect eenheid in versiering en afwerking is gebracht, dan valt het op, hoeveel meer effect, met toch eenvoudige middelen, is te bereiken.
In eene vergelijking tusschen de twee tentoonstellingen treft ook, hoe weinig aandacht de exposanten van de electrische artikelen aan verwarming en koken hebben geschonken, een feit, dat te meer opvalt in het electrisch zoo vooruitstrevend Duitschland.
Niet veel straalkachels, weinig kokerij of verwarming van water. Wel een treffende tegenstelling met sommige tentoonstellingen van recenten datum in ons land, waar men het publiek tracht te overstroomen met deze toestellen.
Zouden onze oostelijke buren, die anders toch zoo baanbrekend plegen op te treden, het minder gewenscht vinden deze baan op te gaan?