dat de naald niet opteekent, hangt zij vrij om een nieuwe stand te kunnen innemen.

De 4-kernige koperleiding van den is niet direct met den draadschrijver verbonden, maar met de kleine doos, waarin zich de ampèremeter bevindt, welke boven op het schrijftoestel is aangebracht. De draden van den accumulator worden ook naar deze kleine doos gebracht, welke als het ware eert soort

schakelkastje vormt, van w'aaruit de daarin aangebrachte verbindingen naar den draadschrijver voeren. Door een in deze doos aangebrachten weerstand kan de stroom in de Wheatstonesche brug zoo geregeld worden, dat deze steeds 120 milliampère blijft. Met behulp van een kloksleutel, die tevens dient voor het opdraaien van het klokmechanisme van den draadschrijver, kan deze laatstgenoemde weerstand meer of minder worden in- of uitgeschakeld.

De trommel heeft een zoodanige snelheid, dat zij een omwenteling maakt in 25 uur. Het diagram loopt ook over 25 uur. Men heeft dit zoo gemaakt, omdat zich in de rol, waarover het diagram gewonden wordt, een gleuf bevindt, waarin met behulp van een koperen wig, het diagram met beide einden wordt ingestoken. Wanneer de trommel 24 uur heeft gedraaid, behoeft de gevoelige punt van de galvanometernaald niet op deze wig gedrukt te worden.

Dit meest eenvoudige schrijftoestel dient voor het maken van een diagram voor de koolzuurpercentages van één meetpunt gedurende een etmaal. Indien men nu aan dit eenvoudige schrijftoestel twee draden van verschillende kleur aanbrengt, dan kan men op

het schrijftoestel aanteekening verkrijgen van twee onafhankelijke meetpunten, dus van 2 CO.)-meters.

Afb. 7. Pijpverbinding, te keeren naar den gasstroom

Heeft men bijvoorbeeld een roode en een zwarte beïnkte draad aangebracht, dan wordt door een automatisch mechanisme op de beurt de roode en de zwarte draad onder de punt van de galvanometernaald gebracht, waardoor men op één diagram de koolzuurpercentages van twee meetpunten opgeteekend krijgt. Men heeft dan een enkelvoudig schrijftoestel met tweekleurenmechanisme. Men heeft ook dubbele schrijftoesteilen met twee-kleurenmechanisme. Met behulp van een dergelijk toestel kan men op één diagram de koolzuurpercentages opteekenen van vier onafhankelijke meetpunten. Men heeft dan een zoogenaamde meerpuntige registreerin richting.

Naast deze genoemde gevallen kan men ook een instrument kiezen dat dubbelwerkend is met tweekleurenmechanisme, maar dat naast een enkelvoudig schrijftoestel met tweekleurenmechanisme voor ’t opteekenen van de koolzuurpercentage van tw'ee onafhankelijke meetpunten op hetzelfde diagram de temperaturen opteekent van tw'ee onafhankelijke meetpunten, ook weer aangegeven door een roode en een zw'arte lijn.

Afb. 8. Enkelvoudig schrijfapparaat.

Nadat eerst in een volgend hoofdstuk een overzicht zal zijn gegeven van de registreerende toestellen voor temperatuurmetingen, welke de Cambridge levert, zal uitvoerig worden beschreven hoe een registreerende koolzuur- en temperatuurinstallatie is opgesteld aan de verticale kamerovens van de gasfabriek te Nijmegen.

( Wordt vervolgd).