De invoer van terra sigillata naar Drente

door W. Glasbergen

(Afb. 37)

Terra sigillata is het karakteristieke Romeinsche gebruiksaardewerk, gemakkelijk herkenbaar aan het min of meer glanzend roode oppervlaktelaagje >). In de meeste militaire en burgerlijke nederzettingen van het door de Romeinen ongeveer twee en een halve eeuw bezet gehouden gedeelte van Nederland komt het in aanzienlijke hoeveelheden voor. Uit Nijmegen en Vechten kennen wij de Italische producten, welke in den Augusteïschen en Tiberischen tijd dus het begin van de eerste eeuw na Chr. vooral te Arezzo (Arretium) werden vervaardigd. De in 47 na Chr. op bevel van Claudius langs den Rijn aangelegde vestinggordel werd in hoofdzaak door de fabrieken te La Graufesenque in Zuid-Gallië (± 30 ± 100 na Chr.) van terra sigillata voorzien. Vervolgens verplaatste de productie zich naar Midden-Gallië, met als voornaamste centrum Lezoux (± 50 ± 260 na Chr.); de uitvoer van deze fabrieken naar onze streken valt voornamelijk in het laatst van de eerste en in het begin van de tweede eeuw. Een nieuwe opschuiving bracht de sigillata-industrie in Oost-Gallië. De daar sedert het eind van de eerste eeuw reeds werkende fabrieken verdrongen binnen korten tijd de Middengallische uit hun Nederlandsche afzetgebied. Ons zullen hier uitsluitend de centra Trier (± 110 ± 260 na Chr.) en Rheinzabem (± 130 ± 260 na Chr.) interesseeren. Na de ineenstorting van de Noordgrens van het Romeinsche Rijk ca 260 na Chr. duurde het tot in den aanvang van de vierde eeuw, voor de omstandigheden weer van dien aard waren, dat in Oost-Gallië (Argonnen) de sigillataproductie weer ter hand werd genomen, nu evenwel van geheel ander karakter dan in de voorafgaande perioden.

Voor een uitvoerig overzicht van de sigillatahulpwetenschap wordt verwezen naar het bekende werk van F. Oswald en T. Davies Pryce: An Introduction to the study of Terra Sigillata. ipzo.

Men diene er evenwel rekening mede te houden, dat door de na 1920 geoubliceerde litteratuur onze kennis inmiddels aanmerkelijk is toegenomen.