De voormalige erve Oldenhuis te Zwinderen
door D. H. van Maaren-Heerspink.
Waarschijnlijk zullen weinige van de bezoekers aan de uitspanning Mensingh te Zwinderen, die daar genieten van de landelijke rust, welke het plaatsje biedt, beseffen dat op diezelfde plek eens de erve stond, waar vele mannen gewoond hebben, die een belangrijke functie vervulden in dat gedeelte van het Landschap Drenthe. Hier stond eertijds de erve Oldenhuis. De familie van eigenerfden van dien naam is al sinds geruimen tijd uitgestorven, zij bekleedden in de 17e en 18e eeuw vele malen het ambt van schultes van Dalen en Oosterhesselen, soms ook van Zweeloo.
Er bestaat nog een groot zilveren scholten zegel van Lucas Oldenhuis, bevattende het familiewapen: een oude boomstam op een zilveren veld.
Zwinderen bestond in 1850 uit 18 grootere en kleinere huizen, het is op het oogenblik nog niet veel uitgebreider. Sommige heel oude boerderijen bieden een schilderachtig aspect. Voor de welvaart van de plaats zal het graven van de Hoogeveensche Vaart, waaraan het ligt, wel gunstig zijn, uit een oogpunt van landschapsschoon, stoort het ’t Drentsche dorpskarakter.
De Z. O. hoek van Drenthe, waarin Zwinderen ligt, beschouwen wij in dezen tijd als een der meest afgezonderde en moeilijk te bereiken oorden van ons land. In vroeger jaren, toen Coevorden nog de belangrijke vesting was en tevens de toegangspoort vormde voor onze N. O. provinciën, was die streek waarschijnlijk belangrijker.
Verschillende huizen van aanzienlijke geslachten lagen in de omgeving van de oude veste, ten Z. W. ten Clooster en de Scheer, onder ~den clockenslach Coevorden”, zooals een treffende oude uitdrukking luidt. Te Laar, even over de grens van het Graafschap Bentheim, bevonden zich eertijds twee adellijke huizen, terwijl bij Oosterhesselen de bekende havezathe de Klencke, reeds in 1464 genoemd werd.
Bovengenoemde huizen waren voornamelijk in het bezit van geslachten behoorende tot de ridderschap, de woningen van de eigenerfden waren over het algemeen minder feodaal.
De erve Oldenhuis te Zwinderen zal zonder twijfel eenvoudiger zijn geweest.
In het geslachtsregister van de familie Kymmell wordt de volgende overlevering vermeld: in zeer verwijderde tijden zou het gehucht Zwinderen aan een