het waarnemen van hun leven in den natuurstaat). Zoo moeten vroeger verschillende heilzame kruiden voor wonden op het eiland Kreta ontdekt zijn met behulp van wilde geiten, Bezoargeiten. De wortel van het kweekgras is door een hond aan de geneesmiddelen toegevoerd, een hond heeft aan de oude Egyptenaren de ramenaskuur geleerd. Warme bronnen met geneeskracht voor wonden zijn herhaaldelijk door wild, dat zijn wonden daaraan wiesch, ontdekt geworden. Dat schapen zout lekken en zieke koeien ijzerhoudend water zoeken is thans nog waar te nemen.

De beteekenis der insecten ligt in andere richting: sommige wekken onze bewondering door de inrichting hunner samenleving, andere door den bouw hunner nesten. Verrassend is het op te merken hoe in sommige opzichten de natuurvolken afhankelijk blijken van de insecten. Men heeft herhaaldelijk de opvallende overeenkomst opgemerkt tusschen de Kookpotten der Fidji-eilanders met de cellen der goudkoppige pottebakkerswesp, welke zij in den vorm van dikbuikige en korthalzige aan verschillende voorwerpen vasthecht, ook de wijze waarop de vrouwen hun potten vervaardigen herinnert merkwaardig aan de werkwijze der wesp. Zooals deze van onder af begint, klompje na klompje er bij voegt en aan het geheel met haar eigen lichaam de ronding geeft, zoo vormt de Fidji-vrouw rollen uit leem, telkens langer, legt de eene ringvormig gebogen rol op de andere en maakt de aansluitingen glad met een houten lepel op een steen die zij er van binnen tegenaandrukt. Men kan hier moeilijk de gedachte van zich afzetten dat geprobeerd is den eenen pot naar 't model van den anderen na te doen, al moet men ook toegeven dat op de laagste trap van nijverheid alle voorwerpen van dagelijksch gebruik meer of minder op elkaar gelijken. Maar heeft ook niet nog in onzen tijd een wespennest tot de uitvinding van papier, gemaakt van houtvezels, geleid? De papierwespen, die zooveel papier voor hun woningen noodig hebben, erkenden in het hout de geschikte grondstof daarvoor, en de mensch heeft hen nagedaan toen de lompen opraakten en hij moest uitzien naar iets wat deze vervangen moest.

Men ziet uit deze weinige voorbeelden die we genoemd hebben, dat menige uitvinder en ontdekker thans onbekend onder de verstandige dieren rondloopt, en evenals deze, zooals