Buitenland

Saargebied en Memelland

Wellicht heeft het menigeen van onze lezers verbaasd, dat wij de vorige keer gerept hebben van Frankrijks „Isolement”. En dat zal men zich afgevraagd hebben terwijl 15 landen te Genève bereid waren, de Fransch-Russlsche formule van sancties In geval van agressie te aanvaarden? Ligt daarin niet veeleer de klem van een vast verbond tusschen Frankrijk, de Sovjet-Unle, Turkije en de Balkanlanden? Zeker, het zou voor Rusland een mooi succes wezen, Indlen het door een der gelijk verbond de zekerheid kon verlangen, dat de Nazi’s door Frankrijks eventueel Ingrijpen het de Oost-Zeerepublleken niet voor den neus wegpakten, zoodra het b.v. moeilijkheden zou krijgen met Japan. Maar de allesbeheerschende vraag was, wie mee zou willen doen, Indlen de Fransche regeerlng het oogenbllk gekomen mocht achten tot preventief Ingrijpen In Dultschland, en die zekerheid hebben niet alleen Italië en Engeland, maar zoover wij op ’t oogenbllk kunnen overzien, ook de Sovjet-Unle aan Frankrijk niet willen geven. Daarin bestaat Frankrijks diplomatieke nederlaag. Daarmee Is Dultschlands herbewapening feltelljk toegestaan.

Natuurlijk ontsnappen de blnnenlandsche dessous van Woldemaras’ mislukte staatsgreep In Lltauen aan ons Inzicht, maar die staatsgreep zelf heeft onze aandacht weer eens gevestigd op dit landje, dat ook al een van de vele lonten In het Europeesche kruitvat Is. Men herinnert zich, dat het evenals de andere Baltlsche republieken, Letland en Estland, gedurende den wereldoorlog door de Dultschers veroverd en tactisch zelfs geannexeerd Is. In alle Oost-Zeerepublleken Is een gedeelte van de bevolking Dultsch, een herinnering uit den tijd der overheerschlng door de „Dultsche ridders”. Er zijn dus veel Dultschgezlnde natlonaal-soclallstlsche en veel Russlschgezlnde communistische elementen. De eersten ontvangen geld en wapens uit het zuld-westen, de laatsten uit het oosten. Korten tijd geleden heeft Dultschland Lltwlnof’s voorstel om elkaar de onafhankelijkheid der Baltlsche republieken te waarborgen afgeslagen. In Hltlers „Meln Kampt” wordt dan ook openlijk het land der „minderwaardige Lltauers, Letten en Esten als kolonisatiegebied voor het Dultsche „heerscherras” aangewezen. Geen wonder, dat zwakke demokratlsche regeerlngen ,er successievelijk voor heele of halve dictaturen plaats hebben moeten maken: In Lltauen reeds In 1926, In Estland In Januari en In Letland In Mei van dit jaar. Zullen zij het houden?

De situatie In Lltauen Is echter het gevaarlijkst, vooreerst omdat het In openlijke vijandschap leeft met Polen, sedert dal laatste land zich In 1920 meester gemaakt heeft van de oude Lltausche hoofdstac Wilna; vooral echter omdat Lltauen; havenstad sedert 1923 het Dultsche Meme Is. Tijdens de Fransche Roerbezettlng hebben de Lltauers zich daar eenvoudig var meester gemaakt. De Volkenbondsraac heeft zich bij die gewelddaad neergelegd op voorwaarde van zelfbestuur. Onde Lltausch bewind Is het Memel niet slech vergaan. Vroeger was het een onbenulllj grensstadje; sedert het eenlge ultvoerhavei van de zuidelijke Baltlsche republiek ge worden Is, Is het Inwonersaantal verdub beid. Maar nu dreigt er terreur tegen ter reur. Volgens een anonieme corresponden zou geheel Oost-Prulsen wachten op ee algemeene mobilisatie tegen Memellan

en tegen Lltauen. Wie zullen Lltauen en de verdere Oost-zeelanden beschermen, Indlen aan de Memel de dijk tegen de bruine zee doorbreekt? Rusland? Dan vallen die arme landjes van Scylla In Charybdls. En Indlen juist op datzelfde oogenbllk eens complicaties In het Verre Oosten mochten ontstaan? Zooals momenteel de stand van zaken In Europa Is, Is het al zeer weinig waarschijnlijk, dat Engeland of zelfs Frankrijk dan lets zullen doen.

* * Of en In welken geest het huidige kabinet te Parijs over de mogelijkheid van een preventleven oorlog tegen Dultschland kan hebben beraadslaagd, kan momenteel aan niemand bekend zijn. Maar de antecedenten van mannen als Tardleu en Barthou, waarvan de laatste twintig jaar geleden de wederinvoering van den driejarigen diensttijd doorzette en In 1923 een werkzaam aandeel In Polncaré’s Roerbezettlng had, staan er ons borg voor, dat zulks wel degelijk en met groote Indringendheid zal zijn geschied. Wanneer een beslissing ten gunste van den vrede gevallen Is en alle teekenen wijzen erop, dat de Fransche politiek op het oogenbllk Inderdaad , geen oorlog wil —, dan Is dat misschien eensdeels gebeurd, omdat het Fransche ! volk niet meer mee te krijgen Is tot een tweeden „laatsten oorlog”. Maar het meest ■ lijkt ons deze gedwongen vredelievendheid – van het Fransche militarisme toch wel het > gevolg van de ondubbelzinnige bewijzen, die de diplomaten van de Qual d’Orsay de 5 laatste maanden moeten gekregen hebben van het gevaarlijk Isolement, waarin zij j zouden geraken bij ledere agressie hunnerzijds.

3 Nog In het begin van Mei werd van of-1 flcleel-Fransche zijde door den heer 3 Frlbourg, vlce-voorzltter van het Kamercomlté voor bultenlandsche zaken en rap-1 porteur voor Saarland-aangelegenheden » niet alleen het dreigement uitgesproken, y dat een hooge tarlefmuur tusschen Franky rijk en het Saargebled zou worden opgee richt, voor het geval dit laatste In 1935 1 naar het Dultsche rijk terug zou willen, maar ook de onmogelijk door Dultschland ” te vervullen elsch gesteld, dat bij die eventualiteit de waarde der Fransche elgen” dommen aldaar —al de mijnen! door e de Dultschers In baar geld zouden moeten worden vergoed. Frlbourg concludeerde dan s ook Ironisch, dat hij aan de „goede” ultn slag der volksstemming niet twijfelde. Eri (j nu komt het Baarland toch weer bij 9 Dultschland. Want wie Is er zoo naïef om te gelooven, dat al die papieren waarbor-0 gen, waarvan het niet eens de moeite waard Is, ze hier nog eens op te noemen, waarlijk ~zuiverheid van stemming”, „uitblijven van représailles” en wat niet al beteekenen? IS Natuurlijk gaan de „landverraders” van het Saargebled de concentratiekampen en den dood In, zoodra de zware hiel der n natlonaal-soclallsten ook dat land zal ver'd trappen. Wie geen kracht bezit om deze laatsten nu bij hun kraag te vatten, vergr mag dat ook niet, als ze straks hun beloften, zooals vanzelf spreekt, schenden. De ig kracht van die heeren bestaat hierin, dat de heele wereld om des lieven vrede wil e_ maar afgesproken heeft, ze voor fatsoenb_ lijke lieden te houden, waar lets anders j._ nu eenmaal consequenties met zich zou nt brengen, en

ld ledere S.A.-lelder In Dultschland ver-

heugt zich erin, dat Frankrijk en de Volkenbond er even belachelijk-stom ingevlogen zijn, als elke nationalistische binnenlandsche partij, waarmee men overeenkomsten afsloot, alvorens men ze „gelijkschakelde”. En iedere Saarlander begrijpt en begrijpt waarschijnlijk reeds lang dat „het Duitsche front” het eenige nog is, wat er op zit, omdat Frankrijk zijn hand van hem afgetrokken heeft. Het is Frankrijk, die hier een geweldig échec geleden heeft. Wanneer een Saar-compromis afgesprongen was, zou iedere verbeten doodvijand van het nationaal-socialisme in Duitschland een oogenblik moed gekregen hebben: hij zou begrepen hebben, dat de Fransche republiek hem in de toekomst niet in den steek zou laten. Wij schrijven dit niet, omdat wij een zich uitbreidende Fransche olievlek in Duitschland uit een Europeesch oogpunt zoo’n begeerenswaardige toestand zouden gevonden hebben, maar als een zakelijke constatatie: er kan geen Fransche oppositie-partij meer waarschijnlijk alleen nog maar een Russische in Midden-Europa bestaan. Merkwaardig zijn momenteel de onderhandelingen van Litwinof met de Kleine Entente. Indien aan Hitler niet spoedig een „halt” toegeroepen wordt, heeft het Fransche imperialisme in ons werelddeel gerenonceerd. Misschien voor goed.

Natuurlijk Is het desondanks voor de Franschen nog evenzeer van belang een eventueel defensief bondgenootschap met de Sovjet-Unle en de Balkanlanden te aanvaarden, maar wij twijfelen of In dien bond nu juist wel aan hen de leiding zal toevallen. De Nazi’s gaan natuurlijk voort zich tot de tanden te wapenen voor de ontzettende verdelglngskrljg, waarvan alleen onverbeterlijke optimisten de dreigende nadering nóg niet ontwaren. Men kent het geval van den Engelschen correspondent, die uit Dultschland gesmeten Is, omdat hij over een onderaardsch vliegveld bij Hannover geschreven had. Reeds maanden geleden had „Das Neue Tagebuch” over vier van zulke bomvrije hangars gerapporteerd. In zijn opzienbarend boek „Das Ende der Illuslonen” berekent Schwarzschlld, dat Dultschlands achterstand op militair gebied reeds over eenlge maanden zal zijn Ingehaald. En dan?

Ja, de mentaliteit In Berlijn Is nog al zoo, dat men Europa dan uit zal noodlgen voor het rooken eener gemoedelijke vredespijp.

Toen de Poolsch-Duitsche wapenstilstandvoor-tien-jaar bekend geworden was, wisten de bladen te vertellen, dat men te Warschau niet geloofde In de duurzaamheid van het tegenwoordig bestel in Dultschland. Ook nu weer lezen we In de N.R.C.; „Barthou rekent erop, dat Dultschland In zijn eigen vet binnen politiek afzlenbaren tijd gaar stovende, zacht en handelbaar wordt uit Innerlijke machteloosheid”. Ziedaar dus nog Europa’s eenlge hoop. Maar dit Is ook de Illusie der demokratlsche partijen In Dultschland geweest, toen Hltlers macht nog In opkomst was. leder oogenbllk zou het natlonaal-soclallsme zijn uiterste ontwikkelingsmogelijkheid bereikt hebben, te gronde gaan aan zijn eigen tegenstellingen. Indien onze visie op het jammerlijke Geneefsche schouwspel der laatste weken juist Is, heeft ook de West-Europeesche demokratle haar capaciteit om actief werkzaam te zijn op het schouwtooneel der historie volledig Ingeboet J. S. BARTSTRA