AMSTELODAMUM

het voornemen van Peter en zijn eerste opvolgers, die zijn plannen uitvoerden, zooveel mogelijk Amsterdam te kopieeren. Er werden grachten gegraven, die halfringvormig liggen. De meeste grachten bestaan nu nog, maar eenige grachten zijn intusschen gedempt, net als in Amsterdam. Petersburg ligt grootendeels op moerassigen bodem (precies als Amsterdam), er moest dus geheid worden. Op bevel van den tsaar werden de bosschen inde omstreken gekapt en de palen werden in groote hoeveelheden inden grond geslagen. Petersburg kan dus met evenveel recht als Amsterdam zeggen: „Petersburg die groote stad, is gebouwd op palen”. De nieuwe stad kreeg een echt-Hollandschen naam, nl. Sint-Pietersburg of, kortheidshalve, Pietersburg. Peter (de Russische naam is eigenlijk: Pjotr) noemde zich zelf nooit anders dan Pieter, alle staatsstukken teekende hij met dien Hollandschen naam (daar hij met de Hollandsche grammatica overhoop lag met de Russische overigens eveneens zoo schreef hij steeds „Piter”). Hij werd vaak mijnheer Pieter genoemd, hetgeen in het Russisch „mienger Pietjer” klonk. Het Russische volk vond den naam Pietersburg vreemd. Dat woord zeide den Rus niets, en het volk vereenvoudigde het tot Pieter (spreek: Pietjer). Dien naam droeg de stad inde practijk tot de revolutie. Overigens wordt de stad ook nu, ondanks het verdoopen van de stad in Leningrad en het woeden van de G. P. Oe„ in intiemen kring steeds Pietjer genoemd. In haar verdere ontwikkeling verwijderde de stad zich steeds meer en meer van haar model (overigens heeft Amsterdam haar oorspronkelijke!! plattegrond eveneens sterk gewijzigd), hetgeen een gevolg was van de eigenaardigheden van de ligging en van de ontwikkeling van de Newa-delta. De eilanden (in het geheel 101) breiden zich door aanslibbing voortdurend uit; tegelijkertijd worden zij op deze natuurlijke wijze opgehoogd. Daarnaast stijgt (een voet per eeuw) de bodem evenals het naburige Finland, zoodat de stad reeds nu veel hooger ligt dan Amsterdam. Ondanks dat alles verraadt Petersburg nog steeds haar verwantschap met Amsterdam. Na den dood van Peter werden de Hollandsche invloeden verdrongen door Duitsche. Pietersburg werd Petersburg, de stad begon een Duitsch cachet te krijgen. Dr. Boris Raptschinsky DE WEG DER OUDE MIRAKELPROCESSIE EN DE JAARLIJKSCHE STILLE OMGANG In het vorige jaarboek van ons Genootschap kwam de heer Chr. S. Dessing voor den dag met de veronderstelling, dat de weg, die bij den z.g. stillen omgang ieder jaar gevolgd wordt, n.l. Kalverstraat, Dam, Nieuwendijk, Martelaarsgracht (vroeger Raamskooi), P. H. Kade, Nieuwe brug, Warmoesstraat, Nes, Langebrugsteeg en Taksteeg, niet dezelfde is als die van de oude Mirakelprocessie 1). In het kort kwam zijn betoog hierop neer. Inde keur van 13 Maart 1498, die in zekeren zin een reorganisatie der jaarlijksche plechtigheid constitueerde, stelde het gerecht vast, dat het H. Sacrament gedragen moest worden uit de H. Stede langes omme der stede 2), om dan weer in dezelfde kapel te worden teruggebracht. Met dein de uitdrukking langes omme der stede gestipuleerde route bedoelde men volgens den schrijver ; Rokin, Middeldam, Vijgendam, Nieuwebrug, enz., zoodat de Kalverstraat en de Nieuwendijk vermeden werden. Hieruit zou dan voortvloeien, dat onze R.K. stadgenooten ieder jaar in midden-Maart langs een verkeerden weg zouden schrijden, welke vergissing zou berusten op een uitspraak van de 91-jarige Agatha Hendricq Loen in 1631. (hetgeen inde uitspraak van Peter „Sjlotboerch” klonk). Nog in Juni 1703 vermeldde Peter in zijn brieven en bevelen „het kamp bij Sjlotboerch’', maar reeds in hetzelfde jaar werd de naam Sint-Petersburg ingevoerd. () Dertigste Jaarboek van „Amstelodamum”, (1933), blz, 60 en 61. 2) Alle eursiveeringen zijn van ons.

34