betaling van zoodanigen arbeid is geen regeling getroffen. Huisarbeid wordt niet verricht. De arbeidstoestanden waren dezelfde als in 1909, behalve dan dat, zooals reeds hierboven vermeld is, sedert October om 5 in plaats van om 7 uur met werken werd opgehouden.

Schiedam (Vg).

Hoeden- en pettenmakerijen. a. Dameshoeden. Modisten zijn gewoonlijk werkzaam tegen weekloonen te Amsterdam (de Kamer kreeg gegevens van 1 patroon), 's-Hertogenbosch en Schiedam, evenals te Utrecht, voor welke plaats echter gemeld werd, dat in de zgn. deftige zaken maandloonen worden uitgekeerd/Te Haarlem en Heemstede wordt het loon meestal per maand berekend. Dit is eveneens het geval te Rotterdam, waar evenwel ook zaken zijn, waar de modisten voor een bepaald seizoen worden aangenomen. Voor Groningen werd opgegeven, dat de le modisten in den regel jaarloonen genieten, dat de minder bekwame werkkrachten gewoonlijk weekloonen ontvangen en dat er overigens nog zgn. seizoenmodisten worden aangetroffen, wier loon per 3 maanden berekend wordt. Te Leiden worden deels week-, deels maandloonen uitgekeerd. Ten slotte werd er voor Amsterdam nog melding van gemaakt, dat het loon der verkoopsters per halve of heele maand wordt berekend. De uitbetaling van het loon geschiedt gewoonlijk wekelijks te Amsterdam (verkoopsters maandelijks of om de 14 dagen) en Schiedam, maandelijks te Haarlem en Heemstede en deels wekelijks, deels maandelijks te 's-Hertogenbosch, Leiden en Utrecht. Te Groningen krijgen de le en seizoenmodisten haar loon meestal per kwartaal uitbetaald, terwijl met de minder bekwame werkkrachten wekelijks wordt afgerekend.

Standaardloonen bestaan niet. De bekwaamheid van de modiste en de omstandigheid of in een burger- of in een meer voorname zaak gewerkt wordt, zijn op de grootte van de loonen zooals voor de hand ligt van veel invloed. De voor de verschillende plaatsen als normaal te beschouwen loonen, of de grenzen waartusschen de loonen zich bewegen, zijn hieronder opgegeven.

^®EHEENTE. | Loon in' guldens. GEMEENTE. j Loon in guldens.

"Verdam . . Modiste: + 10,— p. w. Schiedam . . . le modiste 7—8,— p. w.

Verkoopster: + 30,— p. m. 2e » 2,50—4,— p. w.

(jt , Leerlingen behoeven geen leergeld

'Ungen . . . Aangenomen mag worden, dat in een te betalen.

burgerzaak ongeveer de volgende Utrecht. . . . Leerlingen ontvangen in den regel

loonen worden bet-aald: aanvankelijk geen loon. Na verloop

"le modisten: 300,--ii 450,— per van zekeren tijd beginnen zij iets

jaar, of 100—200,— per jaar te verdienen, welk loon geleidelijk

met kost en inwoning. j stijgt met het toenemen van de be-

2e modisten: 200,— a 250,— per kwaamheid. De loonen varieeren

jaar. ' tussohen 4,— en 10,— p. w. Als

Naaisters: 1—3,— p. w. i normaal loon voor een modiste word

Leermeisjes: le jaar geen loon. j 6,— genoemd voor gewone zaken

2e jaar 10—25,— p. j. eu 8—10,— voor burgerzaken. In

ÏJ 3e jaar 40 — 50,— » enkele fijne zaken wordt aan le

V^lem en modisten wel een maandloon van

Puistede . . le modisten (intern) 6—10,— p. w. 30,— a 35,— (soms nog hooger)

2e » (extern) 3—6,— » » ! toegekend, benevens kost en in-

Aankomende modisten naar gelang woning. l)e Kamer wijst er intus-

Vji van hare bekwaamheid. schen op, dat het uiterst moeilijk

ertogenboseh. Modisten (intern) + 6,— p. w. — zoo niet onmogelijk — is, vol-

» (extern) 3—6,— » » doende betrouwbare gegevens te

L®e1 .... » . ^intern) ') + 6,— p. w. verkrijgen. Haars inziens staat

erdam . . . Modisten en verkoopsters verdienen echter vast, dat de le modisten in

10,50—42,— per maand naar be- le rangszaken zeer goede loonen

kwaamheid. Waar zij voor een verdienen, veelal boven kost en

bepaald seizoen worden aangeno- inwoning, men, wisselen de loonen tusschen 50,— en 100,— per seizoen.

De modisten zijn over het algemeen intern.

Te Haarlem en Heemstede geven enkele patroons na afloop van het drukke seizoen gratificaties (f 5-f 25,—) aan hunne modisten en verkoopsters; regel is zulks evenwel niet. Voorts werd voor deze gemeenten opgegeven, dat vooral in

11