landwerk : Seine-et-Oise, Oise, Aisne, Eure, Seine-et-Marne; koolputten : rondom Lens (P. de C.). Uren per dag : da toepassing der Fransche wet op den arbeidsduur verslapt; hij wordt door de Lichterveldsche Franschmans met omtrent één uur gerekt, meest voor ’t landwerk, waar het toezicht minder bestaat. De steenbakkers winnen van 2,65 fr. tot 3 fr. per duizend, in ploegen van 7 man (voor ’t gewoon steenbakkerswerk); ook : drank, logement, huisgerief. Voor het braken van de beeten : 45 frank per hectare, voor het uitdoen : 55 fr. Oogst : verschilt volgens de streek. Goed steenovenwerk, in spaarzame handen, geeft 100 tot 125 frank overschot per maand. Landwerk zou in 3 è 4 maanden meer dan driehonderd frank winst geven. In één en dezelfde ploeg is, in werkelijkheid, het verschil soms de helft : de winst hangt natuurlijk van den afgelegden arbeid af.

Eernegem : Steenbakken en boerenwerk. Nord, Pas-de-Calais, Seine et Oise. 500, 700, 800 frank.

Koekelare .- Landbouw, steenovens. Mei-December. Gansch den dag werken ze. Drie- èt vijfhonderd frank .

Thorhout: Oogst, beeten, steenovens. Drie k zes maanden. Rondom Parijs en in ’t Noorden. Ze werken veel uren per dag en winnen 3 è 5 frank daags. De eenen keeren naar huis met de helft van hun loon, de anderen met 2/3.

3) Waarom verlaten ze hun dorp ? (Hier had ik beter gevraagd: welke oorzaak drijft die menschen jaarlijks naar Frankrijk?)

Oüdegem; ze verlaten hun dorp om tijdelijk in Frankrijk te gaan werken en om een sommetje bijeen te krijgen, en ook anderen omdat zij hier geen voldoende werk hebben en onvoldoende loon bekomen.

Idegem .- ?

Nieuwerkerken : Voor de groote daghuren.

Wieze .- Bij gebrek aan werk in de gemeente zelf.

Ophasselt: Omdat hier te weinig werk is.