8° Kon er zich eene nijverheid uitbreiden in Vlaanderen, waar de werkman werk zou vinden, en wlerden de loonen verhoogd, de uitwijking zou ophouden.

Ik heb ook een lijst met vragen (hierna vermeld) gestuurd aan de gemeenten, vanwaar Franschmans vertrekken. Ongelukkig hebben alle niet geantwoord; zeven en twintig gemeenten (zestien uit Oost-Vlaanderen en elf uit West-Vlaanderen) zonden me officieel een antwoord, dat, jammer genoeg, bij sommige onvolledig is, en bij enkele slecht beantwoord werd, misschien wel te wijten aan het opstel van mijn vragen zelf.

Ziehier nu die reeks vragen en antwoorden; we zullen iedere vraag onmiddellijk laten volgen door al de antwoorden:

1) Hoeveel Franschmans hebben dit jaar (1912) uw gemeente verlaten? Hoeveel Franschmans verlaten gemiddeld per jaar uw gemeente ?

Oudegem : Dit jaar hebben 56 werklieden de gemeente verlaten. Gemiddeld gaan er ieder jaar 70 tot 90 naar Frankrijk arbeiden.

Idegem .- een tiental (enkel voor de beeten). Nieuwerkerken ; 25 è 30 jaarlijks.

Wieze : 50; gemiddeld 50.

Ophasselt : 75; 70 è 80.

Bambrugge : 80; gemiddeld 80.

Erembodegem : omtrent 10.

Denderhautem : gemiddeld 150.

Meldert : 3; 6è 7.

Ottergem : ?

Meire : 325 h 350.

Sint-Lievens-Houtem : 350; gemiddeld 350. Erondegem ; ?

Zonnegem : 48; gemiddeld 45.

Herdersem : 1; vroeger een twintigtal; ’t getal is langzamerhand verminderd.

Iddergem : 5, misschien zullen er nog 5 de gemeente verlaten; vroegere jaren 15 tot 25 man.