Fransch-Britsch-Turksch verdrag onderteekend Onderlinge bijstand in geval van oorlog in de Middellandsche Zee Turkije hoeft niet tegen Rusland te vechten
ANKARA, 19 OCTOBER (REUTER) — HET FRANSCH-BRITSCII-TURKSCHE VERDRAG IS ONDERTEEKEND. DE INHOUD. Londen, 19 October (Reuter). — De diplomatieke correspondent van Reuter bericht, dat 't hedenmiddag onderteekende Fransch-BritschTurksche verdrag in groote lijnen zijn oorspronkelijken vorm heeft behouden en slechts onbeteekenende wijzigingen heeft ondergaan. Het voorziet in: le. De regeeringen van Frankrijk en Engeland verplichten zich Turkije bij te staan, op de eerste plaats in geval van een daad van aanval van eenige Europeesche mogendheid en op de tweede plaats in geval van een actie van een Europeesche mogendheid, welke zal leiden tot een oorlog in het gebied van de Middellandsche Zee, waarbij Turkije betrokken wordt. 2e. Turkije belooft Engeland en Frankrijk te hulp te komen, op de eerste plaats, wanneer door een daad van aanval van een Europeesche mogendheid, vijandelijkheden zich ontwikkelen in het Oosten van de Middellandsche Zee en op d® tweede plaats, wanneer Engeland en Frankrijk in vijandelijkheden worden gewikkeld tengevolge van hun garanties aan Roemenië en Griekenland. Se. De drie regeeringen komen overeen overleg te plegen, over een gemeenschappelijke actie indien zich een van bovengenoemde gevallen voord'oet. liet verdrag is geldig voor een periode van vijftien jaar. Het protocol van het verdrag verklaart, dat Turkije niet verplicht is handelend op te treden, Indien dit Turkije zou wikkelen in een oorlog met Sovjet-Unie. DE ONDERTEEKENING. Ankara, 19 October (Reuter). — Het verdrag van wederkeerigen bijstand, dat is geteekend tusschen Groot-Brittannië, Frankrijk en Turkije, is vanavond onderteekend door den Britschen ambassadeur Knattcjbull-Hugessen en luitenantgeneraal Wavel voor Engeland, den Franschen ambassadeur Massigli en generaal Weygand voor Frankrijk en den Turkschen minister-president Saydan en veldmaarschalk Tsjakmak voor Turkije. Men veronderstelt, dat het verdrag zonder verwijl aan de parlementen van de drie landen zal worden voorgesteld ter ratificatie, opdat het onmiddellijk in werking zal kunnen treden. Het verloop der onderhandelingen Chamberlain doet mededeelingen in het Lagerhuis Londen, 19 October (Reuter). — Ministerpresident Chamberlain heeft vanavond den loop der debatten onderbrbken om mede te deelen, dat een Britsch-Fransch-Turksch verdrag geteekend was. Het Lagerhuis ontving deze mededeeling met gejuich. Chamberlain herinnerde aan zijn verklaring van 12 Mei, toen hij mededeelde, dat de regeering van Engeland en Turkse waren overeengekomen een accoord van wederkeerigen aard op langen termijn te sluiten. Hij bracht verder in herinnering, dat, hangende de sluiting dezer overeenkomst, beide regeeringen hadden verklaard in zekere omstandigheden bereid te zijn tot doeltreffende samenwerking en tot alle mogelijke onderlinge hulpverleening. Vervolgens werd besloten, dat het accoord tot stand zou komen in den vorm van een driezijdig verdrag tusschen Engeland, Frankrijk en Turkije. „Ofschoon — aldus vervolgde Chamberlain — de onderhandelingen die na mijn verklaring van 12 Mei werden voorgezet, vertraagd werden, heeft zich op geen enkel belangrijk punt ooit een Verschil van meening voorgedaan. De besprekingen zijn altijd gevoerd In een atmosfeer van wederkeerig vertrouwen. Ongeveer drie weken geleden is men tot overeenstemming ten aanzien van de bepalingen van het verdrag gekomen, doch in overleg met de Fransche en de Britsche regeering werd de onderteekening uitgesteld, daar de Turksche regeering hoopte, dat het bezoek van haar minister van buitenlandsche zaken aan Moskou tot een parallelloopend verdrag tusschen Rusland en Turkije zou kunnen leiden. De onderhandelingen van Saradjogloe te Moskou zijn thans tijdelijk onderbroken. De Turksche regeering was van meening, dat zekere der voorstellen, die haar gedaan waren, niet te vereenigen waren met de punten, waarover reeds overeenstemming was bereikt tusschen Turkije eenerzijds en Frankrijk en Engeland anderzijds. Niettemin is zoowel door Moskou als door Ankara gemeld, dat de betrekkingen tusschen Turkije en Rusland blijven rusten op den grondslag van vriendschap (toe juich tingen). Intusschen heeft de Turksche regeering beslotep de onderteekening van het Brltsche-Turksche verdrag niet langer uit te stellen en het verheugt mij u te kunnen zeggen, dat het pact een half uur geleden te Ankara geteekend is. (Luid applaus). De leden van het Huis zullen morgen de beschikking over den volledigen tekst krijgen.
Het verdrag geldt voor een minimum periode van vijftien jaar. (Applaus). Het is dan ook geen tijdelijke regeling voor een noodtoestand, doch een krachtige getuigenis der drie regeeringen, dat zij een langdurige politiek van samenwerking willen voeren. Het Huis zal met groote voldoening vernemen, dat de onderhandelingen tot een goed einde gebracht zijn en dat een zegel is gebracht op onze nauwe en hartelijke betrekkingen tot een land, voor welks hoedanigheden en volkskarakter wij de grootste bewondering hebben. (Luid applaus). Attlee zeide er van overtuigd te zijn, dat hij aan aller gevoelens uiting gaf, wanneer hij verklaarde de verklaring toe te juichen. Sprekende namens Sinclair, wenschte Sir Percy Harris, lid der liberale oppositie, de regeering geluk. Stafbesprekingen te Ankara begonnen Ankara, 19 October (Reuter). — Luitenantgeneraal Wavell en generaal Weygand hebben de stafbesprekingen met de Turksche militaire autoriteiten geopend. INSTEMMING TE ROME. Rome, 20 Oct. (Reuter). — Twee factoren in den nieuwen toestand, zooals die geschapen is door het Britsch-Fransch-Turksche verdrag, worden hier met instemming besproken. De eerste factor is, dat Turkije, naar men zegt, geweigerd heeft de status der Dardanellen ten gunst van Rusland te wijzigen. Italië wil namelijk niet, dat de Russische vloot een nieuw machtselement in de Middellandsche Zee wordt. De tweede factor is, dat Turkije zijn beloften jegens Roemenië handhaaft, waarin men de aanwijzing ziet, dat Turkije de Italiaansche belangstelling voor de regeling der Balkanvraagstukken en voor de organisatie van een vredesblok op den Balkan deelt. In fascistische kringen beschouwt men de onderteekening van het verdrag als een natuurlijk gevolg van de schorsing der onderhandelingen te Moskou, die, anders dan men verwacht had, hebben aangetoond, dat Turkije in betrekking tot Rusland onafhankelijk is. Men gelooft, dat Turkije op het standpunt staat dat de overeenkomsten met de geallieerden zijn veiligheid voldoende waarborgen en een prijsgeven der samenwerking met Rusland, die vroeger als van automatisch karakter beschouwd werd, mogelijk maken. VOLDOENING IN DE ENGELSCHE PERS. Londen, 20 October (Reuter). — Het pact met Turkije geeft allen dagbladen voldoening evenals het allen leden van het Lagerhuis gisteren verheugd heeft. De bladen publiceerden het desbetreffende
nieuws op de frontpagina en, nu de bepalingen van het pact bekend zijn, publiceeren verscheidene kranten artikelen, verlucht met landkaarten, waarin zij de waarde van Turkije als bondgenoot beschrijven en den invloed van Turkije in den Balkan. Wederom legt men daarbij den nadruk op de trouw van Turkije aan zijn verplichtingen. Eveneens wordt hulde gebracht aan de Turksche vooruitziendheid en diplomatie. Men stelt in het licht, dat Turkije trouw is gebleven aan zijn verstandhouding met Sovjet-Rusland en tevens aan Engeland en Frankrijk. MINDER ZORGEN OVER DE MIDDELLANDSCHE ZEE Washington, 19 October (Kavas). — In politieke Amerikaansche kringen beschouwt men het Fransch-Britsch-Turksche verdrag als een diplomatiek succes van de geallieerden. Men heeft te Washington den indruk, dat het verdrag op de eerste plaats de neutraliteit van Italië zal verzekeren en zoo de geallieerden zal bevrijden van zware zorgen over de Middellandsche Zee.