Stemming in Moskou grimmiger na schietpartij bij GOS-hoofdkwartier Jeltsin laat kordon om parlement leggen
an onze correspondente t)Ü__Rottenberg
MOSKOU
, m het Russische parlementsgebouw, het Witte Huis, is vrijdag een jaar kordon gelegd van politie, trni°erpolitie en soldaten- zi) con' b°'eerden de toegang tot het get Uvv» maar bleven passief afwachsch'nDe autoriteiten hebben vernillende malen verzekerd dat zij et Witte Huis niet zullen bestormen.
n het parlementsgebouw, dat ia h 6 buitenwereld is geïsoleerd ordat telefoonlijnen zijn afgesneük' vel vriJdagavond laat het licht d ' ™et gebouw werkte al sinds , üerdag op de noodvoorziening. In s Avonds maakte het persbureau tv C X melding van een botsing . Ssen manifestanten en leden van e oproerpolitie. Dit gebeurde bij t metrostation in de buurt van J 1 Witte Huis. Er is een aantal va ,nden gevallen. De aanleiding *" het incident is onbekend. s: e situatie is grimmig geworden do h 6en BroeP gewapende lieden "derdagavond een aanval had ge- v*an °P het militaire hoofdkwartier z . het GOS. Bij de actie schoten Pol"1- w''de weg en doodden een Vrn en een gePensi°neerde de u'l naar raam naar bv~ " keek omdat ze schoten hoorde. afci 6n om net witte Huis zi'n de aa , Pc.n dagen wapens uitgedeeld n .'vrijwiiiigers' _ hoeveel is niet va C'r\S bekend. Volgens minister v; defensie Gratsjov zou het om oa rhonderd automatische wapens h n' volgens andere bronnen zijn f er tegen de duizend. kit.resident Jeltsin heeft de bewaz "8 Van het Witte Huis onder gedin Van de P°"tie gesteld en veror- Slaeerd dat illegale wapens in besom orden genomen. Volgens Ats""!'86 Derichten heeft generaal Hot °V- ~de nlilitair die door fen'Sl<o' a,s zin minister van Dege S,e 's aangewezen - wapens inlat_ men en in een munitiekamer opslaan, on rf autoriteiten waren donderdag het u hooBte8te van het feit dat er in vOQ Wittf Huis aanvallen werden MjJbereid op militaire gebouwen, derrt kon iedereen ongehingaa "aar en van het witte Huis Mak e da& ervoor nad generaal der v met een aantal medestan- cent 6en paar uur een verbindingsvan r."1 bezet' B'l het ministerie •verri fensie en de Generale Staf in de bewaking verscherpt. De Bang van het hoofdkwartier van het GOS werd echter slechts bewaakt door vijftien soldaten met vijf pistolen.
De bewakers van gebouwen en strategische punten in de stad hebben bevel gekregen om zonder waarschuwing te schieten als ze denken te worden aangevallen. De schietpartij waarbij twee doden zijn gevallen heeft de autoriteiten en de bevolking uiterst nerveus gemaakt.
Volgens velen zijn de parlementsleden en hun aanhangers erop uit een bloedbad te provoceren, om Rusland vervolgens in chaos en burgeroorlog te storten. Roetskoj richtte vrijdag via de Pravda een oproep tot legeronderdelen zich actief te verzetten tegen Jeltsins orders en het parlement te komen verdedigen.
Op politiek gebied maakt de regering zich ongerust óver de opstelling van de provincies. Een aantal invloedrijke regionale leiders heeft naar alle regio's een telegram gestuurd met het verzoek om zondag naar St-Petersburg te reizen en daar overleg te plegen over de machtscrisis. Zestig van de 88 regio's hebben al toegezegd te zullen komen.
Premier Tsjernomyrdin verzond een tegenmissive aan de gouverneurs, waarin hij hen opdroeg in het weekeinde op hun post te blijven en er bij de voorzitters van hun sovjets op aan te dringen niet af te reizen. Bedoeling van het overleg kan zijn Moskou voorwaarden te stellen voor verdere samenwerking.
Volgens de extremistische generaal b.d. Makasjov zijn Don-Kozakken, studenten van sommige militaire academies en ook reguliere legeronderdelen bereid het Witte Huis tegen aanvallen te beschermen. Hij wilde niet zeggen om welke legeronderdelen het zou gaan. De autoriteiten ontkennen dat er sprake is van verdeeldheid in de militaire gelederen. 'Alle onderdelen, zonder uitzondering, gehoorzamen de president', aldus Gratsjov.
Negen verdachten van de actie bij het GOS-hoofdkwartier zijn gearresteerd. Hoofdverdachte is de voorzitter van de officiersbond, Terechov. Minister Gratsjov stelt generaal Atsjalov persoonlijk verantwoordelijk. Atsjalov en Makasjov pochten donderdagavond voor een menigte demonstranten dat het hoofdkwartier van het GOS bestormd en ingenomen was. Dit was niet het geval, maar hun verklaring wordt als indirect bewijs gezien dat zij de organisatoren waren.
Parlementsvoorzitter Chasboelatov zei over het incident: 'Er kunnen slachtoffers vallen, maar de jammerlijke pogingen om ons de verantwoordelijkheid voor het bloedvergieten in de schoenen te schuiven, wijzen wij af. Wie de staatsgreep heeft gepleegd, draagt ook de volle verantwoordelijkheid.'
In het Witte Huis zetten de parlementsleden hun vergadering voort. Voor het gebouw staan nog hooguit een paar duizend demonstranten. De politie laat alleen gedeputeerden en journalisten door en controleert op wapenbezit.
De parlementsleden namen vrijdag een motie aan waarin zij akkoord gaan met verkiezingen, mits er gelijktijdig een president wordt gekozen en Jeltsin zijn oekaze intrekt. Dit voorstel was afkomstig van de voorzitter van het Constitutionele Hof, Zorkin.
Gezien de krachtsverhouding lijken dergelijke ideeën echter verre van reëel. De parlementsleden houden, zo lijkt het, tegen beter weten in nog vol, en krijgen het onderwijl onderling aan de stok. Vrijdag gingen ze in groepjes fabrieken bezoeken om aanhang te werven.
's Avonds werd de zitting voortgezet. Chasboelatov stelde voor om 'dit meest tragische Volkscongres' (waarvoor een wettelijk quorum ontbreekt) 'waardig te besluiten' en de strijd verder over te laten aan de Opperste Sovjet.
Zijn collega's veroordeelden deze defaitistische houding. Sommigen wilden Chasboelatov afzetten. Er klonken serieuze voorstellen om de vergadering desnoods naar elders in Rusland te verplaatsen en daar in hongerstaking te gaan.
■«^—■—»■—«■^—■——«i^^bb»--ssKiSi—_^———' - • '«• .I—i__HiHE«<sMS~MaF —■*mai*m*wamwmmmmmmmT*. -... mmmim^wmmnwmm****** Een tegenstander van president Jeltsin klimt op een van de vrachtwagens vol soldaten bij het parlementsgebouw In Moskou. foto epa