De Telegraaf

(advertentie) D^Srothe^? Dat Bnother zijn Fax-100 introdu- foon heeft een geheugen voor het ceert betekent goed nieuw, voor laatste gekozen nummer c.q. de gebruikers van telefax. De opslag. Ook kopieënen gaat snel en Brother-100 is een kompaki licht- geruisloos. Voor informatie: gewicht-fax en vindt aftijd een Brother International (Ned) BV plaits op elk buro. De Brother Antwoordnr. 161, 1180 VB Fax-100 bedient u slechts met 4 /Vnstelveen Tel. 020 - 54 51 251 toetsen. Door instelbare kontrast- negeling kunt u ook foto's scherp UfUUICT overseinen. De ingebouwde tele- Vooi hei clleibeite multon

KLEURKOPIE? THE PRINTER t K Uidcn. MomUait 2.071-149103 Dtn Htag. Dr. Kuypemr 17.070-644122 Konctdam. Oost pi* m 99.010 ■ 413 2SSS - . W. - - -.-r J ■

(advertentie) Neem de proef op de som, bel De Telegraaf. /%* Dan komt de krant binnenkort elke morgen t 'J? SeUjjowf TJZSL \ ///✓/>,. Center Parcs. uw subtropisch vakantieparadijs. /£* Weersonafhankelijk 06' 0300 i Center Parcs vakant.eplez.er het hele \% ' • jaar door. Boek nu nog! I ï

(ad vertentie) Deze bon m en- Wêêêê Gaarne ontvangen wij meer informatie en toe- ■■■ velop opsturen passing van proiekttapijt mde medische sector | naar Hatema K. ■ Contract. Post- O — I bus 12. 5700 AA \J Bedr,'f — ■ Helmond rev —— — — — I ULfl Postcode -■ ' ::- ' Plaats: ■■■ UW PROFESSIONELE PARTNER IN PROJEKTINRICHTING

Waf gaat er met het beursfonds Holland Amerika Lijn til AL) gebeuren? Dat is de grote vraag, nadat het cruiseconcern op de i-alrecp van het ajgelopen weekeinde bekend heeft gemaakt praktisch alle activiteiten te verkopen aan Carnival Cruise Lines, één van de meest expansieve cruiserederijen in de wereld.

Het meest opvallende aan het bericht dat de HAL de u-ereld in heeft gestuurd is echter dat het meer vragen oproept dan beantwoordt. Hoewel de HAL op een haar na volledig wordt verkocht komt er geen bod op de aandelen en de HAL wil in de huidige structuur blijven voortbestaan, zoveel is wel duidelijk. Maar het is volmaakt mistig wat er met de bijna f 1,5 miljard aan liquiditeiten gaat gebeuren en waarom de HAL een beursjonds wil blijven.

De HAL zegt zelf dat het bedrijf zich na de aangekondigde transactie „in een sterke uitgangspositie bevindt om andere investeringsmogelijkheden te onderzoeken". Om te spreken van een „sterke uitgangspositie" als je bijna f 1,5 miljard in kas hebt. mag een eufemisme genoemd worden. Maar veel belangrijker is u-at die „andere investeringsmogelijkheden" zijn. Waar gaat het geld van de HAL naar toe? Gaat de HAL volledig van karakter veranderen Zullen beleggers, die voiigc ueek nog meenden een belang in cruise-onderneming te hebben, nu plotseling tot de ontdekking komen dat ze in een totaal andere branche met een wellicht totaal ander rendement hebben geïnvesteerd

Al die onzekerheden zorg den ervoor dat de beurshandel gisteren de grootste moeite had om het bericht en daar mee het aandeel op rij» juiste iraarde te schatten. Handelaren waren bijna 4 uur in touw om vraag en aanbod bij elkaar te brengen, u-aarbij een openingskoers van circa f 1200 uit de bus ku-am. Dat u-as circa ƒ 460 meer dun vrijdag nog voor de aandelen en aandelen B werd betaald. Maar als je de f 1,4 af 1,5 miljard aan kasgeld neemt en die verdeelt over het uitstaande aandelenkapitaal. kom je op een bedrag per aandeel van tussen f 193Ö en f 2060. Is er wellicht nog sprake van een schromelijke onderwaardering of durven beleggers terecht niet meer te betalen vanwege de onduidelijke koers die de HAL momenteel vaart?

Het beursbestuur zag in het troebele bericht geen aanleiding om gisteren een verbod tot handel uit te vaardigen en iccigerde commentaar op de vraag of de HAL nog om opheldering is gevraagd. Van der Vorm icas gisteren opnieuw onbereikbaar voor een toelichting en president-commissaris mr.drs. H. iMngman wenste nicf op de zaak in te gaan. Dus moeten de aandeelhouders wachten op de binnenkort te verwachten buitengewone aandeelhoudersveragdering. Daar mag Van der Vorm dan uitleggen waarom hij voor de aandeelhouders een halfjaar geleden nog een uiterst zonnige toekomst voor de cruisebranche schilderde en nu niet bereid blijkt om af te wachten of die voorspellingen bewaarheid worden.

Rob Huisman

NEW YORK, dinsdag

Dc banken in de Verenigde Staten hebben gisteren hun „prime rate", de rente voor de meest kredietwaardige ondernemingen, met onmiddellijke ingang verhoogd van tien tot 10,5 procent. Chase Manhattan Bank nam het initiatief tot de renteverhoging.

De prime rate stond op tien procent sinds 11 augustus van dit jaar. Toen ging het tarief ook met 0,5 procent omhoog nadat het Amerikaanse disconto twee dagen eerder was opgetrokken van naar zes tot 6,5 procent.

B door ANDRÊ MEIJER

MAASTRICHT, dinsdag

Temidden van de fabrieksen kantoorgebouwen van de Koninklijke Sphinx in Maastricht neemt een levensgrote metalen afbeelding van de vogel Fhoenix een centrale plaats in. De betekenis is wel duidelijk. Die wordt trouwens nog eens onderstreept door de vlam die het kunstwerk 24 uur per etmaal uitbraakt. Net als het legendarische dier door het vuur gelouterd en verjongd uit zijn as herrees lijkt de ruim 130 jaar oude zuidelijke keramiekgigant aan een even mysterieuze wederopstanding bezig.

Levenslustiger dan ooit is de in 1834 door Petrus Regout opgerichte onderneming aan zijn nieuwe bestaan begonnen. Blakend van zelfvertrouwen en vol ambitieuze plannen wordt daarbij de toekomst tegemoet gezien. Daaraan laten president-directeur G. (Bert) Kaptein (58) en zijn opvolger de heer J.B. van Vliet (46), die 1 april volgend jaar het roer overneemt, niet de minste twijfel bestaan. Nadat het bedrijf in 1974 door de Britse Reed Groep was overgenomen — waarmee toen een van de oudste industriële ondernemingen in ons land van de Amsterdamse effectenbeurs verdween — leek het bij steeds verder verpieterende resultaten tot een even geruisloze als onvermijdelijke ondergang gedoemd. Rond 1983 kwamen de Engelse eigenaars, zoals zovelen in die tijd, echter tot de conclusie dat men zich maar beter op de oorspronkelijke kernactiviteiten (hoofdzakelijk uitgeverijen) kon concentreren. De procedure om Sphinx weer te verzelfstandigen werd op gang gebracht, wat eerverleden jaar uitmondde in de herintroductie van de certificaten aan het Damrak. Vrijwel onmiddellijk begon het de onderneming onder leiding van de ervaren ~turnaround-manager" Kaptein weer voor de wind te gaan. Alleen het boekjaar 1983/'B4 leverde nog ƒ 1,3 miljoen verlies op. Maar daarna was het gedaan met de rode cijfers en werden nog louter winsten geboekt, die vorig jaar al waren opgelopen tot ƒ 8.1 miljoen. In de eerste helft van het lopende jaar werd alweer 12procent meer of ƒ4,6 miljoen verdiend.

„En dat alles kan nog veel beter", zo geeft de komende topman Van Vliet onomwonden te verstaan. „Met onze omzet die vorig jaar ƒ 224 miljoen bedroeg, behoren we al wel tot de 10 grootste bedrijven op ons terrein in Europa, maar binnen 3 tot 5 jaar moeten die verkopen in elk geval verdubbeld zijn tot minstens ƒ5OO miljoen", zo stelt hij zelfverzekerd. Zijn collega Kaptein laat zelfs doorschemeren dat het hem niet zou verbazen als op wat langere termijn zelfs een omzet van rond ƒ 1 miljard gerealiseerd zou worden, waarmee de onderneming zich dan onder de Europese top-5 in de branche zou scharen.

~Die groei denken we gedeeltelijk te bereiken door overnemingen in landen waar we nu naar onze zin nog niet sterk genoeg vertegenwoordigd zijn", zo laat de heer Van Vliet verder weten. Daarbij blijkt hij dan met name het oog te hebben op acquisities in Frankrijk, Zuid-Duitsland en het Iberisch schiereiland. Op de vraag of er al ergens onderhandelingen worden gevoerd wil de heer Kaptein wel kwijt

„er goede hoop op te hebben, dat er nog voor het einde van het lopende boekjaar (op 31 maart 1989) één rond komt".

In verband met die beoogde expansie sluit directeur Van Vliet zeker niet uit dat het concern binnen 2 a 3 jaar met een aandelenemissie komt. Dit hoewel Sphinx er met een eigen vermogen van ƒ 138 miljoen eind vorig jaar financieel bepaald gezond voor stond. Die situatie is er bepaald niet slechter op geworden sinds het bedrijf onlangs een stuk grond, het zogenaamde Ceramiqueterrein aan de gemeente Maastricht en het ABP verkocht voor f 54'l> miljoen. „Na aftrek van verhuiskosten, afboekingen en belastingen blijft daar netto zo'n ƒ2O miljoen van over. Daardoor konden we ook de divisies huishoudelijke artikelen en Vuurvast (ovenmateriaal) in onze nieuwbouwplannen betrekken," zo stelt de heer Kaptein tevreden vast.

Oorspronkelijk zou de nieuwbouw beperkt blijven tot de divisies sanitair en tegels die samen met „vuurvast" 78 procent van de omzet — die voor de helft wordt geëxporteerd — voor hun rekening nemen. Inmiddels is in die sectoren al een fors investeringsprogramma op gang gebracht. Daarbij werd rond ƒ 30 miljoen in de wanden vloertegelsector gestoken, terwijl het geheel op moderne leest schoeien van de sanitairactiviteiten in 4 jaar tijd zo'n ƒ 40 miljoen vergt.

..Maar zoals de zaken er nu voor staan beschikken we daarmee in 1992 over een zestal gloednieuwe fabrieken die de concurrentie met iedereen aan kunnen. Ook voor lage-lonen-landen als Spanje gaan we zeker niet uit de weg", zo merkt de heer Kaptein in dat verband vergenoegd op.

In de sector huishoudelijke artikelen houdt Sphinx zich behalve met het maken van gedecoreerd (cadeau) glaswerk voornamelijk bezig met de produktie van papieren koffie- en theefilters. Per dag worden er daar onder de naam Filtropa niet minder dan zo'n 17 miljoen stuks van gemaakt, waarmee het bedrijf een voor velen verrassende tweede plaats op de wereldranglijst inneemt met een marktaandeel van 12 procent. Onbetwiste leider op dat gebied is overigens het VVestdüitse concern Melitta met 68 procent.

Si nds de vuurvastafdeling is geconfronteerd met een terugloop van de de vraag naar traditionale vuurvaste produkten is men zich daar onder meer gaan toeleggen op de ontwikkeling van ..technisch keramiek", waarop bovendien betere marges kunnen worden gemaakt. Daarbij mikt men niet op ~hightech"-keramiek zoals bijvoorbeeld een keramische motor, maar wel op een sterke positie in ovenkeramiek dat gebruik wordt bij die high-techproduktie", zo laat de heer Van Vliet weten.

Binnenkort wordt nog een vijfde poot aan het concern toegevoegd door de overneming van kunstoffabrikant Wisa in Arnhem met een omzet van rond ƒ 25 miljoen. Dit met het oog op het feit dat steeds meer kunstof in badkamers en dergelijke verwerkt wordt. Ook de laatstgenoemde twee sectoren komen volgens de hoer Van Vliet in aanmerking voor verdere expansie door middel van overnemingen.

Volgens de komende concernpresident zal die toekomstige groei zeker gepaard kunnen gaan met een verdere verbetering van het rendement. Dat bedraagt momenteel op basis van de actuele waarde (een methode die Sphinx als een van de weinige beursfondsen nog toepast) 6,2 procent van het eigen vermogen. Wordt echter de veel gebruikelijker historische kostprijs als uitgangspunt genomen dan wordt al 16.2 procent gemaakt ~en dat kan zeker verder omhoog", aldus Van Vliet.

Over de beurskoers van het fonds heeft de aanstaande concernpresident ook zo zijn bedenkingen. „Als je uitgaat van een winst per aandeel van ƒ 5.41 zoals die vorig jaar op basis van de ,de actuele waarde uitkwam, bedraagt de koers/winst verhouding bij een notering van 58.90 (zoals gisteren het geval) ongeveer 11. wat voor Nederlandse begrippen vrij normaal is. Ga je echter uit van de ƒ 8.65 die met de historische kostprijs als uitgangspunt werd behaald kom je uit op 6,7. En daarmee behoort Sphinx echt tot de heel goedkope aandelen ter beurze", zo meent hij.

V.L.N.R.: J.B. VAN VLIET. G. KAPTEIN en R.C.H. PIEIJERS De directie van Sphinx rond de vogel phoenix

DEN lIAAG, dinsdag

In navolging van Nationale Nederlanden komt de verzekeringsmaatschappij Aegon met een aandelenfonds naar de beurs. Met ingang van 2 december zullen de aandelen voor het eerst worden verhandeld tegen een introductieprijs die op die datum voorbeurs zal worden vastgesteld, aldus Aegon.

Om te beginnen zullen ten minste anderhalf miljoen aandelen voor verhandeling beschikbaar zijn. Bij een aantal binnen en buitenlandse beleggers zullen een miljoen aandelen worden voorgeplaatst tegen de introductiekoers. Het maatschappelijk kapitaal bedraagt ƒ 500 miljoen waarvan 28,5 miljoen aandelen met een nominale waarde van ƒ 5 zijn geplaatst en volgestort bij Aegon.

Aegon Aandelenfonds omvat een internationaal gespreide aandelenportefeuille van circa ƒ 940 miljoen. Belegd wordt voornamelijk op courante, goed ontwikkelde aandelenmarkten maar ook, op bescheiden schaal, op een aantal kleinere aandelenmarkten en in risicokapitaal. Over de periode vanaf 31 december 1979 heeft de portefeuille van het fonds een rendement opgeleverd van circa 18 procent op jaarbasis.

Van onze correspondent

WENEN, dinsdag

De dertien landen van de Organisatie van Olie-Exporterende Landen (OPEC) zijn het eens uiteindelijk toch eens geworden over een produktieplafond en een minimumprijs per vat ruwe olie.

Voor de eerste helft van 1989 mag in totaal maar 18,5 miljoen vaten (van 159 liter) per dag uit de grond worden gehaald. Dat is 20',' minder dan er vanwege de onenigheid binnen het oliekartel tot nog toe in feite werd geproduceerd (22.5 miljoen). Alle OPEC-leden garanderen tegenover elkaar een olieprijs van $ 18 per vat.

Voorzitter J. Oskam van de Nederlandse Organisatie van Olie- en Kolenhandelaren (NOVOK) verwacht dat als gevolg van het OPEC-akkoord de prijs van dieselolie in ons land 2 a 3 cent per liter zal stijgen. Verder is de kans groot dat de per 1 januari 1989 aangekondigde prijsverlaging voor aardgas met ruim 3 cent per kubieke meter in de tweede helft van dit jaar weer wordt teruggedraaid. De aan olie gekoppelde prijs van gas stijgt immers mee.

Het akkoord waarover eerst binnen de technische commissie van de OPEC en daarna op ministerieel niveau ruim twee weken is gepokerd. kwam tot stand nadat Saoedi-Arabië het voorstel om een minimum-prijs van S 15 per vat te fixeren, introk. Het voorstel, dat meer wéghad van een prestige-manoeuvre tegenover Iran, was door niemand serieus genomen.

Onmiddellijk nadat de OPEC-landen gistermiddag in Wenen het akkoord hadden getekend, ging de olieprijs op de wereldmarkt, net als afgelopen vrijdag, opnieuw omhoog.

De notering van olie uit het Noordzee-veld Brent voor directe levering steeg van S 14.60 tot S 14.80 per vat. Vorige week donderdag en vrijdag was de prijs al met bijna S 2 gestegen toen het ernaar uit begon te zien dat de OPEC-landen het eens zouden worden. De olieprijzen liggen nu meer dan $ 3 boven het dieptepunt van begin oktober, maar altijd nog ruim onder de OPEC-richtprijs van $ 18.

Hoe de eensgezindheid tussen de OPEC-landen aanhoudt, moet worden afgewacht. In de afgelopen maanden was de discipline volledig zoek, waardoor er een forse overproduktie was. Feit is nu echter dat de wapenstilstand tussen Irak en Iran en het fiat van de regering in Teheran om aan Irak hetzelfde produktieplafond (2,64 miljoen vaten per dag) toe te staan hoewel het land veel minder inwoners heeft dan Iran, dit akkoord binnen het oliekartel mogelijk heeft gemaakt.

De toezichthoudende commissie van de OPEC komt in maart weer bij elkaar. De zomervergadering van de organisatie heeft plaats in juni.

VENLO, dinsdag

Het kopiccrconccrn Occvan der Grinten krijgt per 1 december een belang van 20 procent in de Zwitserse branchegenoot Messerli, een familievennootschap met 1.000 werknemers die hiertoe het kapitaal vergroot. Besloten is tevens een gezamenlijke onderneming van Oce en Messerli, Oce Schweiz, in te brengen in Messerli.

Océ werkt al zestig jaar samen met Messerli op reprografisch gebied. Volgens Océ is Messerli's sterke positie op de Zwitserse kantooren tekenmarkt in belangrijke mate gebaseerd is op produkten en licenties van Océ. Enkele jaren geleden werd Schweiz AG opgericht voor de verhuur en verkoop van vooral hoog-volume Océ-kopieerapparaten voor het kantoor. Messerli zal de werkzaamheden van Océ Schweiz voortzetten en verder uitbouwen.

dinsdag 29 november 1988

DEN HAAG, dinsdag

„Ook al zal naar vcrwachting het groeitempo de komende jaren enigszins afnemen vergeleken met de spectaculaire groei van de afgelopen periode, wat de toekomst van de petrochemische industrie betreft ben ik niet pessimistisch". Dit zei ir. L. van Waehem, president-directeur van de Koninklijke Nederlandse Petroleum Maatschappij, gisteren op een buitengewone aandeelhoudersvergadering.

In het derde kwartaal van dit jaar werd voor het eerst in de geschiedenis van de maatschappij het meest verdiend in de sector chemie. In 1982 leed deze sector nog verlies.

Volgens Van Wachem is de kans op overcapaciteit zoals die in de tweede helft van de jaren zeventig voorkwam aanzienlijk minder, omdat de tot nu toe bekendgemaakte plannen voor uitbreiding in de petrochemische industrie bescheiden zijn. „Het ziet er gelukkig naar uit dat do chemische industrie de les uit de jaren zeventig nog niet vergeten is". De meeste bekendgemaakte uitbreidingen hebben betrekking op fabrieken in Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika waar de vraag naar chemische produkten onder invloed van de hoge economische groei sterk is gestegen. Zo heeft de Koninklijke/ Shell Groep onlangs een belang verworven in een chemisch complex in Singapore. De groep bestudeert thans onder andere plannen voor de bouw van een etheenkrakcr in Indonesië.

De aandeelhouders waren opgeroepen om de statuten t«' wijzigen. Dit was nodig in verband met de komende aandelensplitsing, waarbij de nominale waarde van de stukken wordt gehalveerd tot ƒ 5. Vanaf 18 januari volgend jaar zal de handel op de effectenbeurs geschieden in aandelen van ƒ 5.

KRIMPEN A/D IJSSEL, dinsdag De scheepswerf Van der Giessen-dc Noord heeft ccn principe-akkoord bereikt met de overheid en de banken over het terugdringen van de rentelast. De verlaging van de kosten, die dit met zich meebrengt, heeft het mogelijk gemaakt dat inmiddels nieuwe orders zijn verworven tot een bedrag van ƒ 260 miljoen. Dit houdt in, dat er zeker nog anderhalf jaar werk is voor de ongeveer 900 werknemers.

Van der Giessen-de Noord heeft voor ongeveer ƒ 100 miljoen uitstaan aan langlopende schulden tegen percentages die variëren van 8,75 tot 12,15. Dat is ver boven de percentages op de huidige kapitaalmarkt. De financiers zijn bereid de percentages te verlagen, waardoor Van der Giessen-de Noord jaarlijks ƒ 5 tot ƒ 6 miljoen minder aan rente zal hoeven te betalen. Bij de besprekingen was ook de overheid betrokken.

Na het verlies over 1987 daalde het eigen vermogen van de onderneming van ƒ29,1 miljoen tot ƒ 5,5 miljoen. Het is onduidelijk of Van der Giessen-de Noord nieuwe aandelen zal gaan plaatsen. Wel komt er binnen enkele maanden een buitengewone vergadering van aandeelhouders, hetgeen duidt op wijziging van statuten en dat kan verband houden met het wijziging van het aandelenkapitaal.