De Tijd : godsdienstig-staatkundig dagblad

Parijs, Dinsdagavond. Ook vandaag nog heeft jjch het treden van de troepen ter „bevrijding der mijnputten van staketspiketa beperkt tot het münbekken aan de Loire bU St. Etienne, waar het gevaar van onder water lopen der mijngangen het meest acuut is. Het • btykt. dat telkena slechts dan troepen opdracht kragen te opereren wanneer met het weer in werking stellen van veiligheids- en onderhoudsdiensten volstrekt niet. langer gewacht,kan worden. Tot dusver hebben de troepen waar zU optreden nog steeds de overhand behaald, «onder dat erg harde klappen over en weer sun uitgedeeld. •Er is sprake van traangas en van stenen en andere projectielen; men heeft ook gelezen van waarschuwingsschoten in de lucht, waarover de „Humanité" zich erg heeft opgewonden. Het kan niettemin nog ernstig genoeg worden. De bevolking van het m'jnen industriegebied in en rond St. Etienne is erg rood: de prefect' aldaar zou thans een troepenmacht van tienduizend man tot zijn beschikking hebben. Verschillende mijnschachten komen nog in aanmerking voor onverwijlde „bevrijding" — in deze term spreekt de niet-communistische pers ; — en daar zouden dê stakers aanzienlijke versterking hebben gekregen, waaronder v<»le fanatieke vrouwspersonen., ;

Niettemin richt sleh de gespannen en uptlfe aandacht veel meer naar het miJngebied als dat van het Noorden in het Nauw van Calais. De onderbreking van de veiligheids- en onderhondsdiensten roepen daar ondergronds niet snik een onmiddellijk gevaar op als in het Lolre-gebied. Een aantal steden is er echter sedert gistermorgen verstoken van electrlsehe stroom en water; de bakkers kunnen er niet meer bakken en de chirurgen niet meer opereren.

.Veel minder ongunstig ia daarentegen de situatie in de steenkolenmijnen van Lotharingen. Het consigne van de mUnwerkersftderatle der C.G.T. tot onderbreking van de veiligheids- en onderhoudsdiensten wordt daar nergens nagekomen; dese diensten functionneren in alle mijnen normaal Dertig procent van het ondergronds personeel zet de kolendelving voort.

(Van onze Haagse redacteur) Alle officiële instanties in Den Haai? bewaren een zorgvuldig stilzwijgen ovei de ontwikkeling van het overleg inzake de loon- en prijspolitiek. Het gevolg is, dat er vele berichten van „doorgaan» goed ingelichte," zijde de ronde doen, die soms by de jongste stand van zaken ten achter zijn. Zo zijn de mededelingen over het regeringsplan, dat een loontoeslag van 1 cent per uur en verhoging van de kinderbijslag beoogde, wederom achterhaald.door de besprekingen, welke gisteren met de Stichting van de Arbeid plaats vonden: dit plan schijnt er tenslotte toch met doorgekomen te zijn. Wel kan gemeld worden, dat de Interdepartementale commissie en de Stichting van de Arbeid gisteren in principe een accoord hebben bereikt tover de, bU de aanstaande subsidieverlagingen, té volgen loonen prijspolitiek. Hoe het nu met de doorberekening van de loonsverhoging in de prijzen zal gaan staat nog niet vast. Er vinden nog besprekingen plaats, die omschreven worden als „uitvoerend overleg". Men mompelt zelfs over een vergadering, die eerst volgende week Vrijdag zou plaats vinden. In de Ministerraad kunnen de voorlopige resultaten van het overleg thans aan de orde gesteld worden, doch het lijkt illusoir, dat nog deze week een beslissing te verwachten is.

De minister van Buitenlandse Zaken heeft thans machtiging verleend tot. openbaarmaking van het tweede verslag, uitgebracht door de commissie-Cleveringa, welke in Augustus 1946 is ingesteld met het' doel een ondersoek in te stellen naar de houding van Nederlandse diplomaten *en consulaire ambtenaren tegenover personen, die tUdens de bezetting uit Nederland naar het onzijdige en geallieerde buitenland zijn uitgeweken. Het eerste rapport der commissie, dat in December van het vorige jaar verscheen, betrof de huidige ambassadeur te Brussel, baron Van Harinxma thoe Slooten. .Het onderhavige, tweede verslag heeft betrekking op Zwitserland. Aan het begin van' haar verslag plaatst de commissie de opmerking, dat net gedrag van verschillende uitgewekenen te wensen heelt overgelaten en soms schade heeft toegebracht aan de Nederlandse naam in Zwitserland. Zo is de getuige Somer, zelf uitgewekene, op een gegeven ogenblik .geïnterneerd te Nyon, waar hij veel Nederlanders aantrof. .jAllemaal jongelui",, naar hij zegt. Zij waren „over het algemeen veeleisend; voor «het geringste liepen ze naar het gezantschap"; „ze maakten schulden, leefden ver boven hun stand; „ze feestten veel, gingen naar nachtclubs en stuurden de rekeningen naar het consulaat. Velen waren uit de band gesprongen".

(Telegrafisch van onze Romeinse correspondent) George Marshall, de Amerikaanse minister van Buitenlandse • Zaken, is gisterochtend op de Pauselijke somerresidentie te Castel Gandolfo gedurende een half uur door Z. H. de Paus in audiëntie ontvangen. Marshall was vergezeld van *ÜA vrouw èn Franklin Gowen, een assistent van Myron Taylor, Truman's persoonlijke vertegenwoordiger bU de Heilige StoeL Het bezoek van Marshall aan Z. H. de Paus kwam volkomen onverwacht, zoals o.a. blijkt uit de afwezigheid van Myron Taylor. Men neemt aan, dat het definitieve plan tot het bezoek aan Romf . eer?t ontstaan is tijdens de besprekingen, die Marshall te Athene gevoerd heeft. De Italiaanse pers bevatte gisteren vele fantastische Verhalen, hetgeen zonder twijfel een gevolg is van het feit, dat het bezoek van Marshall aan Rome samenviel met een heftige polemiek in de Italiaanse kranten inzake de buitenlandse politiek in geval van oorlog. Graaf Carlo Sforza, de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken, is voor de aansluiting van Italië bij het pact van Brussel; de Saragatsocialisten — groep die niet aangesloten is bij het communistische Volksfront — zijn voorstander van een strikte neutraliteitspolitiek; de oppositie is uiteraard voor. de aansluiting bij het Russische blok. . De Italiaanse premier, Alcide de Gasperi, en graaf Sforza, de minister van Buitenlandse Zaken, hadden eveneens een onderhoud met minister Marshall en uit goede bron hebben wij gisteren vernomen, dat deze besprekingen gingen over een militaire samenwerking van Italië, Griekenland en Turkije met de Verenigde Staten. Men mag aannemen dat de besprekingen van minister Marshall met de Italiaanse regering een onmiddellijk gebruik van de Italiaanse havens en den beoogden. Tijdens het afgelopen weekend zinspeelde Dalla Torre in twee onbegrijpelijke artikelen in de „Osservatore Romano" op een middelaarschap van de Heilige Stoel in de huidige wereldcrisis. Het blad onderstreepte het gewicht van het ogenblik, nu de toekomst dreigend en onzeker is, doch wijst op het belang van het Marshall-plan, dat de schepping van een geestelijk klimaat beoogt, hetwelk geheel geschikt is voor samenwerking, vrede en vertrouwen, zoals Z. H. ae faus dat zonder onderbreking voorhoudt. Over de artikelen van Dalla lorre, die zoals gewoonlijk in onverstaanbare taai gesteld zijn, heerst in diplomatieke kringen te Rome algemene rerbazina. Men acht het doelloos om de Heilige Stoel, in dit geval Z. H. de Paus, als bemiddelaar voor te stellen, daar Kerk en Vaticaan. nu eenmaal de doodsvijanden van Moskou heten.

De Veiligheidsraad heeft gisteren aan het slot van de ochtendzitting met algemene stemmen het . wjmiddellUk en effectief staken van het vnfen. f"ist ' het Zuid-Palestönse Negebgebied. Tevoren had dr. Bunche gerapporteerd, dat soortgelijke verzoeken van hemzelf en van de stafchef van het corps U.N.0.- waarnemers niet het gewenste succes hadden opgeleverd. De Amerikaanse republikeinse afgevaardigde Emanuel Celier verklaarde vandaag op een persconferentie,'dat Groot-Brittannië en de Verenigde Staten graaf Bernadotte „gedwongen hadden zijn Falestina-rapport te herzien om.de Negebwoesttjn aan de Arabieren toe te wijzen In plaats van aan de Joden. Celler zei, dat de dwang had plaatsgevonden . tijdens een onderhoud op Rhodos tussen Bernadotte en Robert Mc Clintock van de afdeling Verenigde Naties van het State Department en Sir Hohn Troutbeck. vertegenwoordiger van het Foreign Office in Caïro. Het onderhoud zou 13 September hebben plaatsgevonden. • Hij wilde de bron van zijn inlichtingen niet noemen, doch zei, dat hij hiervoor zijn reputatie op het spel wilde zetten. • Dr. Ralph Bunche, waarnemend bemiddelaar voor Palestina, sei, dat Celler's verklaring absoluut onwaar was en «ei. dat Mc Clintock en Troutbeck naar Rhodos waren gekomen om het vraagstuk van de Arabische vluchtelingen te bespreken.

De lang omstreden koningskwestie is gisteren in de Belgische senaat wederom ter sprake gekomen. Behandeld werd een wetsontwerp over het houden van een referendum of koning Leopold al dan niet op de Belgische troon teruggeroepen moet worden.

Een republikein* soldaat (rechts) escorteert een groep communistische rebellen, die in het „front" op Java werden' krijgsgevangen gemaakt. De eerste drie gevangenen zön aan elkaar geboeid.

Terugtrekkende Indonesische communisten, door de Republikeinse strijdkrachten verdreven, vernielden de spoorbrug nabij Madioen. Meer van dergelijke vernielingen worden uitgevoerd door de rebellen, die het systeem van „de verschroeide, aarde" toepassen.

De opperbevelhebber van de landstrijdkrachten der West-Europese Unie, generaal De Lattre de Tassigny is hedenochtend circa tien uur met het lun~ vliegtuig van de K.L.M. uit ParUs op Schiphol aangekomen. Ter begroeting waren aanwezig generaal mr. H. J. Kruis eA de Franse kolonel Henry d'Aleyrac De Coulagne, attaché militaire par I'Ambassade de France en Belgique et Hollande. '- *! Generaal De Lattre de Tassigny. die vergezeld wordt door kolonel De Chasstj, heeft zich onmiddellijk per auto naar Den Haag begeven, waar hij zal verblijven in Hotel des Indes. > - Hedenochtend sou de . generaal ontmoeten de Britse luchtmaarschalk Sir James Robb, opperbevelhebber van de lucttstrijdkrachten der West-Europese Unie.. Met deze, en met generaal Kruis zal hQ besprekingen voeren.

De economische en sociale commissie heeft gisteren in gezamenlijke zitting ondanks een Russisch protest besloten, van de IRO (internationale vluchtelingenorganisatie) een speciale afdeling van de UNO te maken.

Wie «de wónderen en bijwijlen, — wanneer dé Russen vervelend doen, — ook wel de gevaren van de airlift gepasseerd is, rijdt Berlijn binnen en vindt hei een der meest paisibele plaatsen ter wereld. Zelfs een der meest uitgestorven oorden, want het westelijke Berlijn is, sedert de blokkade begonnen is, een doodse stad. De Kurfürstendarrun ziet er uit als een provinciale; hoofdstraat, welker geweldige afmetingen bij deze graad van uiigestorvenheid alleen maar ridicuul schijnen. En dal is 'dan nog de Kurfürsiendamm en.de toch altijd nog énigszins geanimeerde omgeving van het Bahnhof Am Zoo. Dieper in de city dringend, raakt men al spoedig vrijwel alleen met de afzichtelijke ruïnes en de hopen puin op de trottoirs, het gewone beeld van elke Duitse stad, maar in Berlijn van nog zoveel grandiozer afmetingen dan elders.

Sedert een week hebben in Parijs vela pertinente geruchten de, ronde gedaan over' de uitwerking van een tweede plan-Marshall dat op politiek en militair gebied zou aanvullen wat aan het eerste plan-Marshall betreffende de economische hulpverlening aan Europa nog ontbreekt. Aangezien gebleken is, dat een sterxe economische injectie in de Europese samenleving niet voldoende is om West-Europa te vrijwaren voor het communistische gevaar, moet zulk een aanvulling op militair en politiek gebied worden beschouwd als een zaak van bittere noodzaak. De „Sunday Times" wist

Zaterdag j.L uit Parijs te melden, dat Marshall in een serie tête-è-tête'i met West- Europese staatslieden de mogelijkheid heeft besproken van een

uitgebreid netwerk van politieke verdragen en militaire bondgenootschappen tussen de V.S. enerzijds en de landen van Noord-, West- en Zuid-Europa anderzijds. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zou daartoe het initiatief hebben genomen nadat de regering der' V.S., na daarvooi de instemming tc hebben verkregen van de Republikeinse leiders te Washington, in principe besloten zou hebben om aan het Congress in het begin van 1949 voor te stellen de leen- en pachtwet tan behoeve van West-Europa in beperkte mate, namelijk hoofdzakelijk voor de landen betrokken bij het Pact van Brussel, te herstellen. De gisteren gepubliceerde nadere bijzonderheden over het tweede plan- Marshall hebben de bevestiging gebracht van de v'ele in omloop zijnde geruchten. Er bestaan gegronde redenen om déze als juist te beschouwen, al dient men wel te bedenken, dat zij nog slechts een algemeen plan betreffen, dat voor het overgrote deel nog verwezenlijkt zou moeten worden. Deze verwezenlijking zal echter afhankelijk zijn van een aantal factoren, die de V.S. niet in de hand hebben. , • Zoals het eerste plan-Marshall gegrondvest is op de gezonde idee van de Europese zelfwerkzaamheid, zo zal ook het tweede dit zijn. Maar men mag 'zich niet verhelen, dat het minstens even moeilijk zal blijken om de Europese landen militair en politiek tot samenwerking te bewegen als het geweest is hen er toe over te halen, althans een begin te maken met economische samenwerking. Op de eerste plaats ligt het voor de hand, dat de Sovjet-Unie' en zijn vijfde colonne de Cominform zich ndg scherper tegen het tweede dan tegen het eerste Marshall-plan zullen verzetten. Het Marshall-plan II heeft weliswaar slechts defensieve betekenis, maar de verwezenlijking van beide plannen betekent toch de vernietiging van alle imperialistische dromen, die Moskou ten aanzien 'van het Westen heeft gekoesterd. Dat van communistische zijde alles in het werk zal worden gesteld om ook het tweede Marshallplan té saboteren en dat daartoe ook pressie op bepaalde landen zal worden uitgeoefend is dan ook wel zeker. Daarnaast zal het ook moeilijk blijken de vrije democratische landen van Europa in een gesloten front te verenigen. Finland zal er buiten moeten blijven, omdat Moskou het reeds verplicht heeft tot een zij het vrij beperkte militaire alliantie met de Sovjet-Unie. Maar Zweden en Zwitserland, die buiten de directe Russische invloedssfeer liggen, zijn vooralsnog blijkbaar ook (liet bereid hun neutraliteitspolitiek op te geven. Men moge voor die houding en opvatting weinig waardering en bewondering kunnen opbrengen, niet te ontkennen valt, dat de beide landen er tijdens de jongste eorlog zijde bij hebben gesponnen. Het • kan geen kwaad zich te herinneren, dat ook Nederland slechts gedwóngen van zijn neutraliteit afstand heeft gedaan, hoe weinig zulks ook pleit voor het inzicht en het realiteitsbesef van zijn vroegere regeringeru Bij de nadere uitwerking van net tweede Marshall-plan zal men zonder twijfel ook nog op andere zwakke plekken in de opzet er van stuiten. Zolang bijvoorbeeld het pleit in Griekenland tussen de regering van Athene en de guerilla's van generaal Markos niet definitief is beslecht, zal er een leemte blijven in het defensieve front, dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken zeker wenst te stichten.. Sen andere onzekere factor vormt Italië. De Italiaanse regering is weliswaar verlangend Italië op de een of andere wijze opgenomen te zien in de Westerse Unie, maar haar eigen binnenlandse positie is op dit ogenblik niet vast genoeg om volledig vertrouwen te kunnen stellen in de bijdrage, die de Italiaanse republiek zou kunnen leveren tot de West-Europese verdediging. Wat Spanje betreft, het krijgt geen gelegenheid zich politiek en militair aan te sluiten bij het Westen als gevolg van de afwijzende houding van Frankrijk en Engeland. Niettemin kan men zich moeilijk voorstellen, dat de Amerikaanse militaire deskundigen zich daardoor zouden laten weerhouden Spanje in hun berekeningen te .betrekken. De strategische positie van het land dwingt hen daartoe eenvoudig. "Hoe 'dit zij, het is op zichzelf verheugend — hoe betreurenswaardig de omstandigheden ook zijn. die deze ontwikkeling onvermijdelijk gemaakt — dat de Amerikaanse politieke koers blijkbaar duidelijk en in details, wordt • vastgesteld. Dat minister Marshall daartoe overgaat aan wat men toch vermoedelijk moet beschouwen als het slot van zijn ambtsper bewijst, dat hij de zekerheid bezit, dat de lijn van zijn beleid straks, ook wanneer er een Republikeins president zal zetelen in het Witte Huis, strak zal worden doorgetrokken. Het uiteindelijke effect daarvan zal echter. worden bepaald door de wijze, waarop de onderscheidene Europese landen hierop zullen reageren. Op economisch gebied heelt de bereidheid tot samenwerking vder Europese landen tot nu toe niet aan oe aanvankelijke verwachtingen beantwoord. Zal zij het nu op politiek en militair gebied wel doen? Zo niet, kan net individualisme van de Europese staten niet overwonnen worden en slaagt men er niet in een werkelijke Europese federatie te stichten, dan xal men behalve het Russische gevaar in een niet al te verwijderde toekomst ook nog het gevaar moeten duchten van een snel herlevend nationalistisch Duitsland. " • - In een „studie van West-luropt", dia gisteren Is gepublieeerd. verklaart de Britse Übourparttj. dat het einddoel van da West-Europese Unie moet tljn „het vormen van een derde machtscentrum, dat onafhankelijk. ia zowel van Amerika als van da Sovjet-Unie". /

De Nederlandse militaire autoriteiten beschikken thans over documenten ten aanzien van de infiltraties door de republikeinse troepen in West-Java. Op 18 September raakten Nederlandse troepen in een gevecht met T.N.1.-eenheden in het gebied ten Noord-Westen van Bobotsari. Hierbij verloor de T.N.I. enige documenten, onder meer „het voorbereidingsplan". Hierin worden alle te nemen maatregelen voor de terugkeer der eenheden uit het republikeinse gebied naar het door Nederlanders gecontroleerde gebied van Wefct-Java opgesomd en uitgewerkt. De Nederlandse troepen hebben de nodige maatregelen getroffen om een einde te maken aan de activiteit vin dese geïnfiltreerde onderdelen.

Bij aankomst van de T.N.1.-troepen te Blora bleek, dat alle diensthoofden door de opstandelingen werden weggevoerd en dat geldmiddelen van de openbare diensten waren geroofd. Voorts wordt gemeld, dat te Blora geen levensmiddelen meer aanwezig zijn. In' het communiqué wordt verder gemeld, dat in de residentie Solo de republikeinse troepen Sidohardjo, Djatipoerwo en Djatisrono, welke plaatsen circa 20 km. ten Oosten van Bonogiri liggen, hebben ontruimd.

De republikeinse militaire gouverneur van Soerakarta heeft volgen» een bericht van Antara medegedeeld, dat Patjitan. aan de Zuidkust van Java. waar een restant communisten sich had verschanst, 15-October door de republikeinse troepen is heroverd. In de omgeving worden thans zuiveringsacties uitgevoerd. De fiscaal bij de zeekrijgsraad te Soerabaja heeft het hoger beroep tegen drie beklaagden .in de Bondowoso-zaak ingetrokken, aldus meldt Aneta. De teklaagden, N., D. en S, waren belast met de bewaking van het transport gevangenen op het traject van Bondowoso naar Soerabaja . • i Het werkcomité uit het voorlopige republikeinse parlement heeft met algemene stemmen een motie van het lid Mangoensarkoro aangenomen, waarin de regering wordt uitgenodigd, haar „zelfbeperking" ten aanzien van uitbreiding der buitenlandse betrekkingen te laten varen.

LONDEN, hedenmorgen. De eerste ministers van het Britse Gemenebest vervolgden gisteren hun conferentie in Londen met twee langdurige bijeenkomsten. Bevin gaf in aansluiting op lijn overzicht van de vorige week, toen hU zijn beschouwing beperkte tot het Verre en Midden-Oosten, nu een uiteenzetting over de politieke situatie In de verschillende landen van Europa, beginnend met Duitsland en de' Berltjnse kwestie. Zijn uiteenzettingen werden gevolgd door uitvoerige besprekingen, waaraan werd deelgenomen door alle aanwezige premiers of hun vertegenwoordigers. De eerste-mlnister» verklaarden hun Instemming met de doelstellingen van het Pact van Brussel en gaven eenstemmig . hun ' goedkeuring aan Oroot-Brlttanntë's rol in het Westers Verbond. Het officiële communiqué, dat de gewoonte getrouw,- gisteravond werd gepubliceerd door Downing Street, was zwijgzaam alt altijd. Dit verklaart wellicht waarom men. probeert speciale betekenis te hechten aan de tin In het communiqué welke luidt: ~D« eerste minister» wanen het eena over het belang van het handhaven en het doen herleven van de democratie '"waarschijnlijk la dete tin t niet» ander» dan een platitude, toalt tij plegen voor te komen ln eommunlqué's over besloten bijeenkomsten. Er lUkt geen rechtvaardiging te bestaan voor bespiegelingen over mogelUke Ideologische offensieven van het gezamenlijke Britse Gemenebest tegen net IJzeren Oordtin. De besprekingen van heden tullen tich bezighouden met dalen* ■leproblemen.