Staking Tin aanstaande Ambolaeaaebe Godsdlenstleemm.- Men sohrtjft ■It Amboo tan de Loc.
In aansluiting met wat Ik n den vorlgen keer schreef over het volkskarakter de» tegenwoordige Amboneesen een zeer eigenaardig en niet onvermat alflk staal'je van de hoogst moderne wtjze, waarop Je Ambonees uiting geeft aan en reobt aoekt voor atjn wettelijke of imaginaire grieven. Een en ander fypcert zijn aard uitnemend. H'er te Ambon beataat al verscheidene jaren een tartan tlng, de door bet gouvernement wordt bekostigd en waar lnlaedc'io j ongeile Jen van zestien tot vijfentwintig jaar ongeveer, afkomatig van Ambon en ten deele van Saparoea, worden opgeleid tot godsdienstonderwijzer; goeroe, aooals dat beet. Desa soaool beeft bet osgelnk gehad den laatsten ad nogal eens van dlreotenr te verwiaaelen en t Bobijnt de jongelieden van streek te hebben «ebraoht. Da tegen wooidige dlrocteur Is een man, Ie steeds gematigd en uiterst rechtvaardig tegen over de leerlingen optreedt, maar die er tooh van houdt, dat er een bstamslQka toon heersoht io de aobool en dia eiseht, dat ar ook gewerkt wordt De aanstaande goeroe'a atjn namtltjk voor 't grootste deel In de Inilohtlng gehuisvest; een ander daal woont In btj de aan de tobool verbonden tnlandsohe onderwaters. Allen ontvangen In da aobool hnn onderwijs, maken daar bun huiswerk, toeren ei hnn leasen en eten allen geaameltjk. Daar de jongelui later zelfstandig ten preek in alkaar moeten kunnen aetten, oordeelde de dlreoteur net gewen Bobt, dat de hoogste klassen bem een kort uittreksel leverden van de preek, die se den voiigen Zondag In den malelaohen kerkdienst hadden geboord. Dit aou een keer of wat geaehleden, en naar aaeleldlng van bun schetsen sou de leeraar met hen de wtjze behandelen, waarop een behoorlijke preek In elkaar moet worden gezet. Dexe maatregel stond den beeren blijkbaar niet man; althens den daaropvolgende» Maandag had niemand iefs btj alch dat kon lijken op bet uittreksel van een preek. Hierover door den dlreoteur onderhouden, verklaarden se dat se het werk niet 8emaakt badden, omdat se 't niet noodtakeltyk von en, en omdat ze zich zelf oud en wtjs genoeg achten, om te beoorder len, wat van het hun opgegeven huiswerk geschikt voor bei was, om gemaakt te worden.
♦Ji," iel de dlreotenr «alt jullie bet werk niet maakt, dat Ik je opgeef, kan Ik je ook geea lea geven." En htj gal gtvn lea, voor en aleer bet op gegeven bulawork «on «ija gemaakt. Inmiddels had otj ben allen, leerling voor leerling, bij «lob. laten kom on, en ernst!* met ben geaproken over bnn houding en over de gevolgen, die een en ander voor hen ton knnnen bebbec. F.an betoonde «lob bty dit ondeihood 100 oibeaebaamd, dat de dlreotenr hem voc'ooplg van da aebool moet wegienden en ham voordroeg tot oatalag.
Vier dagen ls'e» waren de belde hoogste klassen verdwenen en de dltecenr ontving een brief, waarin hem werd medegedeeld, dat geen van de ach', entwintig aan 't werk verkoos te gaan, als de sa»k niet werd geregeld sooa's zij bet wenschter. Zij voerden als klaohten aan, dat a? directeur zijn pltoüt verin ml bad, doordat tilj bnn In vier dfttengeen onderwijs gegeven had (wat nogal begrijpelijk was geleien 't bovenstaande) en ten twaede, dat een van hun makkers was voorgedragen tot onfs'ag. Als dit ontslag gehandhaafd werd, verkozen se niet weer In de sehool terug te komen. Aan den directeur werd terens sohrlfteltjk medegedeeld, dat van ban brief een >fso!xrf< was gezonden aan het kerkbestuur, aan den predikant, die belast Is met het toeaioht op de school, aan den resident en aan den gouverneur generaal. Een f >rmets!e ataklng alsoo I DU la wel het messt moderne op het gebied van de «vakbeweging'; aanataande dominees, die over enkele maanden hun gemeenteleden eerbied voor Gsd en het door Hem Ingestelde getng moeien aankweeken, ataan vrijwillig >op de keien". Wie 't ooit vroeger beleefd heeft, htj melde alen I Ba wat de Baak nog mooier maakt, twee en een ha'f jaar lang hebben de vlegela vaal geld gekost aan 't gouvernement •n nu souden de beeren straffeloos de voor hen bestede sommen tot in 't water geworpen geld maken, terwijl. de plannen, die 't gouvernement had met die 28, volkomen In duigen souden vallen. De met het toaiieht be'aste predikant liet de stakers bij sloh komen en onderioeht de taak, maar moest conatateeren dat de handelingen van dea diree'.eur in alle opzichten correct waren geweest De tot ontslag voorgedragen leerling werd dan ook werkelijk ontslagen. De heeren hadden sloh al aedert eeaigen ttjd de tan vercund niet in het voorgeschreven paketn naar de kerk te gaan, waaraan srj alca als goeroe toch direct souoea hebben te onderwerpen; een ocquet inedje, gels seinenen, etc waren voortaan bet tenue van da jongelui, die, afkomstig uit bat allereenvoudigste milieu, later als godedlenstorderwfjser vijftien gulden per maand soudea verdienen. Ga wend aan sen voer hen te hooien levensstandaard, aouden stj dien later wemohea te blijven volgen, 't geen onvermijdelijk tot handelingen en toestanden sou voeren, sooals se 'in de intandaohe maatschappij maar al te VMk voorkomen, Da resident Üet, nalat de dominee hen had trachten te overtuigen van: het absurde hunner houding, van elk der beide klassen vier der woordvoerders htj sloh komen, en gelastte hun naar den direoteur te gaan en hem ampoen te vragen, en ook den Inhoud van het gesprek dat stj nu met dea resident gehad hadden, aan hun klaasegenooten mede te deelen, soodat deien konden weten, dat ook namens hen werd gesproken. De aebt heeren melden sloli den volgenden dag bij den direoteur aan, maar op zijn vraag, wat se kwamen dcen, solden te alleen, dat de resident ben gèsegd had, naar den direoteur te gaan. «Maar waarvoor dan f- Ja, dat wisten te niet >Ga dan maar weer heen, vrienden I' se! natuurlijk da leeraar. De resident dit vernemende, Het .de acht belhamels nog eena bij aie'a komen, en gsf hun detelfde opdracht, maar ook de tweede maai kweten s{] tteh daar7an op bovengenoemde wij se. BH. onderaoek bleek later ook, dat se van hnn onderhoud 'met dan resident niets nadien meegedeeld aan hun klassegenooten. Daar kort hierna de vaeantie aanbrak, heeft hst bestuur van de sohool de leerlingen naar huis laten gaan. Tegen bat einde deiev vaeantie, dia een maand heeft geduurd, ia aaa elf der stakers ontslag verleend, terwijl aan de andere serentlan la bericht, dat Bij binnen tien dagen aan den direoteur on aan bet aonooloestnar in behoorlijken vorm, vergiffenis hebben te varioeken, en te verklaren, dat stj «lob voortaan betamelijk snllen gedragen, daar bij niet voldoen aan daien elsoh onmiddellijk ontslag sü volgen. Het is nog niet bekend, of de moerlds aan deie opdraoht nebben voldaan; hel sou mij evenwel niet verwonderen, Indien een deel hst alsnog vtv'raalt, tmpoen te vrsgen. OU voorval wjipt eaa seer sohao Koht op den tegenwaordlgen volksaard der Aos>or>oszei en op de manier, waarop stj meenen tt kannea optreden tegen 1 het over hen gestelde gezag Z>nalalkte voren schreef, hier is een seer kraobige, maar rechtvaardige, bestnurahand, hoogaoodlg. Het Is inmiddels seer te wairdeeren In hat schoolbestuur en de vegeering, dat se den directeur, die In dese saak op de meeat eorreote wljte is opgetreden, ten volle Ia stjn waarde hebben gelaten.
Ontatemmlng bH B. B-lm oir»3spoi_ deat nn bat Boer. Band. aoavQftt De direetenr van binnenlandaeh beitnnr heeft den toorn van aoo ongeveer alle andere controleara op de bnttenbeiittlngen op alen gelad n, toen ver nomen werd, dat bet atyn plan la om bt] de regeering den controleur te Palembang, den heer J. Tideman, voof te dragen voor de eev'aog openvallende betrekking van assistent resident van Zaid- Nieaw Guinea door het door den titularis, den heer E. Kalfl gevraagde veilof. Men weet i dat de heer Tideman van sleh betft doen spreken in Holland, waar hty een veile f oase veer geheel benutte om op openbare plaatsen, vergeteld van de daavbQ passende lichtbeeld vertooning, een verhaal van linden volk van Zaid-Oalebeaaan denman te brengen. Dat verbaal werd ook gedrukt en hfl werd telfs In de gelegenheid gesteld om er de koningin voor te Interesseeren. Zfln oudere eollega'a eebqnen niet In te alen dat, om desa voordrachten en vertoonlngeo, de heer Tideman verdient boven ongeveer 50 controlenra van meer anciënniteit te worden uitverkoren en een aantal van hen gaf dit aanleiding om rmir het openkomenda ambt te solllclteeren. Men ia in gespannen verwachting wat de heer Tollenaar nu aal doen.
De waarheid elsohi de erkenning, dat de t?e«sr Tldeman op Zuid-Oel'bes goed werk herft verricht, maar er ttjn er soo velen, bij het 8.8. die verdiensten betltten, welke niet aan de groote klok werdaa gehangen. De heer Tldeman la op dit oogenbük, rchrQft men verder, sterk ethisch aangedaan. Ta Ptlembaog. gaf htj het aaastjn aan... eea versenigug vaa huisbedienden 1
Per Auto dwarsdoor Sumatra. — Da heer J ankhof f van da asmarangeehe Auto-maatschappij (Walthamoars) die te lfedan is voor dan Import van dese anto'a, ia thana met een vedaetfalld van de Sumatra Post op weg naar de Westkust Den 20en deser Is bet eerste telegram ontvangen nlt Toeroetoeng. Met de auto kwam men het Tab» Heer gelukkig per boot over en 1b nn op weg naar Siboga. De man van de Sumitra Post seint het voer. Hand dat de bevolking «leb overal de oogaa uitkeek aan de eerate auto in die oontrtjen.
Den Beredood gevraagd. — DitMakattev ontving de Loc. bericht dat de krijgsraad aldaas den faselier Froon, dia in December jl. tn Palue wegene een vrouwen-perkara den aergeaat Da Boek overhoop stak en den luitenant Bano Hesllnga lieht verwondde, tot IS jaren gevanjentaatvaf veroordeelde. Beklaagde versooht na de uitspraak veroDideeüng tot dea kogel.
Indlaehe Films.—Zaoala wij ber^dauV«. dealdea aal ook de alt een oogpunt vaa &atnarse>ooa aoo bekende vlakte van Lelea langs dea geslea, in een film door dea laptteJ'j Lamster worden vastgelegd. Zulks heeft gehad 03 Vrijdag 24 deser. Tea behoeve vn-j een en „&„ verlroï op diea dag vaa a»» TJlbatoe tea half negen la dea oehtend naar een buttengewone goederentrein, rQiraude met eea maximum snelheid van 25 KM. p»v aar. Het elne matogvaeftoestel wordt geplaatst op een platten wagea eaj dat voertuig alt d'Oa aard der taak voor de locomotief geset, dttft de Preangtr Bode mede. |
Ben Erfenis vefaniaterd, — Naar met bet ffoar. Hand meldt, behandeld de landraat vai Slntaradja (Balt) date week **• belangrijk* ***af' ■aak, nJ. da verduistering van Ma taiaieiittjkei boadeL De kwestie komt ia t kort hierop naar: Ongeveer 4 jaar geleden overleed bet boofl ds» Arabieren vaa Blngaradja ea liet aan vaeUfhedea, geld ens. voor eea waarde vaa ea. flO 000 na. D« overledene had eenlge kinderen, die ee'uter toen h!J stierf, allsn nog onmondig waren. Als exseateurtestamentair trad volgens een door den gestorvens in stjn testament gemaakte beschikking op seken Maaian,l'eea vertroaweliag • van den overledene, die jarea lang ia sHa dlenet wae geweeet. liaadan aanvaardde den boedel en de erfreca-l men vernamen daarvan sindsdien niets meer. ToesH na ongeveer een jaar geleden een der dochter» la. het hnweltjk trad, stelde haar man, die gaarne wei]] wat meer vaa da nalatenschap van «|jn orerledal schoonvader wilde weten, een onderzoek In. Ook! de aaders kladeren machtigden hem voo« hen opi te treden en daarop wendde htj aioh tot Maadao.fi Deie tond hem telkens mst een kluitje ia bet rietU hetgeen den gemachtigde ten aiotte begon te ve»l velen. Hfl riep da hulp U van den resident vm| Balt en deie benoemde een eommiseie om den ragelaten boedel op ta nemen, de boekon vaa dia (zsontenr te onderzoeken en na te gaan wat dcu lntnssobea gedaan bad. Haadan verklaarde aan deze eomir isrte, dat aleean een waarde van f 28 000 verantwoord behoefde N worden. Dit bedrag stelde bfj aaostonda ter b» lehtkking der reohtbebbenden. De erfgenamen weigerden hiermede genoegn te nemen aa namens hen werd een klacht • esondei a«n den prooureorjenerael. Deie gelastte In atruc» en het resultaat blervsn wta dat tegen Haadti rechtsingang werd verleend, teraake van verdok tering. Br werd selfa aanleiding gevondan hem b beohtenU te stellen. Mr. Van der Joea van Soerabaja verleent ast beklaagde reohtskundisen btjrtand en vertoeft n verband met da behandeling djser taak thans U Slngaradja.