Nieuwsblad van het Noorden

In een proefschrift, geschreven aan de universiteit van California, staat dat vrouwen langer leven dan mannen omdat zij biologisch sterker zijn en niet omdat zij een gemakkelijker leven leiden. Volgens de schrijfster Deborah Wingard wordt een man in de Verenigde Staten gemiddeld 69 jaar tegen 77 jaar voor vrouwen omdat „vrouwen gewoon biologisch fitter zijn dan mannen".

De meeste onderzoeken tot nog toe heben de langere levensduur van de vrouw toegeschreven aan werk-, omstandigheden en daarmee verbonden gezondheidsproblemen aldus mevrouw Wingard. „Ik dacht dat het feit dat mannen eerder gewoontes hebben die slecht zijn voor de gezondheid, als roken en drinken, zou verklaren dat zij vroeger overlijden", zo zei de schrijfster die vorige week is benoemd tot hoogleraar in de epidemiologie aan de faculteit voor geneeskunde van de San-Diego-hogeschool. Volgens haar wees onderzoek echter uit dat vrouwen „meer risicovolle eigenschappen hebben dan mannen". Deze factoren omvatten in haar proefschrift roken, drinken, gebrek aan lichaamsbeweging, leeftijd, ras, beroep, sociaaleconomische status, gewicht, slaappatronen, gebruik van medische voorzieningen, lidmaatschap van kerk en vereniging en levensvervulling. Ondanks de risicofactoren hebben „vrouwen een lager sterftegemiddelde in vrijwel ieder land, op bijna elke leeftijd en bij de meeste doodsoorzaken", aldus mevrouw Wingard. Voor haar proefschrift, met de naam „Dde sekseverschillen in sterftecijfers", heeft zij negen jaar lang onderzoek gedaan waarin zij 2229 mannen en 2496 vrouwen heeft ondervraagd

— Bij de Tweede Kamer is een tiental wijzigingen op het burgerlijk wetboek ingediend, waardoor de positie van de vrouw in het huwelijk in een aantal opzichten gelijkwaardig wordt aan die van de man. In verschillende kwesties, waarbij tot nu toe strikt juridisch gezien, de beslissing van de man doorslaggevend was, krijgt de vrouw evenveel zeggenschap als de man. De wijzigingen, die zijn ingediend door minister De Ruiter van Justitie en staatssecretaris Kraaijeveld-Wouters van CRM, zijn gebaseerd op een advies van de emancipatie-commissie uit 1978. Volgens de huidige wettelijke regels is de stem van de man doorslaggevend als man en vrouw van mening verschillen over de plaats waar ze willen wonen, of over zaken die hun minderjarige kind aangaan. De twee bewindslieden willen nu dat de beide echtgenoten een gelijke stem krijgen. Bij verschil van mening kunnen ze de zaak voorleggen aan de kantonrechter. Bovendien bepaalt het ontwerp dat beide ouders tezamen het beheer over het vermogen van het kind voeren, terwijl dat tot nu toe aan de vader was toevertrouwd. De Ruiter en mevrouw Kraaijeveld zijn niet meegegaan met het advies van de emancipatiecommissie om de minimum huwelijksleeftijd van de vrouw (16 jaar) gelijk te stellen met die van de man (18 jaar).

Jurk met verlaagde taille voor meisjes van 6-7-8 jaar. Ontwerp: Olga Timmer. Benodigde materiaal: 0.90 m gebloemde dunne katoen van 120 cm breed. Werkwijze: Neem het patroon op ware grootte over. Leg de patroondelen op de stof en knip deze uit met 1 cm extra voor de naden. Zigzag alle delen af om rafelen te voorkomen. Sluit de schouder- en zijnaden. Sluit de middenachternaad van de rok. Rimpel de rok tot deze de gewenste wijdte heeft en zet de rok met een dubbele naad vast aan het bovenstuk. Zoom de mouwen en onderrand van de jurk. Werk de hals af met het beleg. Werk de zak jes naar binnen af en zet ze vast op de rok.

De FIOM in Groningen (een bureau voor hulpverlening bij alleenstaand ouderschap en zwangerschap) gaat uitzoeken hoe het in deze stad geregeld is met de opvang voor kinderen van alleenstaande ouders. Hoe groot de behoefte is aan kinderopvang en welke vormen daarvan aansluiten bij de behoefte van alleenstaande ouders. Met behulp van het onderzoek wil de FIOM instellingen en de overheid duidelijk maken wat er veranderd moet worden voor wat betreft de kinderopvangvoorzieningen, zodat ze kunnen voldoen aan de behoefte van alleenstaande ouders. Voor mensen die alleen hun kind(eren) moeten opvoeden, en studeren, buitenshuis (moeten of willen) werken, of op een andere manier buitenshuis iets doen, is verantwoorde kinderopvang noodzakelijk, zo vindt de FIOM. De vier dagverblijven in Groningen, de speelzalen en de mogelijkheden tot opvang van schoolkinderen zouden weieens onvoldoende mogelijkheden kunnen bieden. De FIOM wil ook graag weten hoe het de kinderen bevalt.

Zet 150 gr gewone rijst met een halve liter koude melk op, met nog een stuk sinaasappelschil en 3 eetlepels suiker. Laat dit boven uiterst laag vuur tot een dikke pap koken. Meng er dan van het vuur af 2 losgeklopte eieren door, 1 theelepel sinaasappelrasp, 1 theelepel vanillesuiker en desgewenst nog. een lepel rum. Schep het mengsel In een licht beboterde vorm en zet deze, afgedekt, een half uurtje In een matig warme oven. Na afkoeling storten. Vermeng 100 gr poedersuiker met 3 eetlepels cacaopoeder en roer er dan heel geleidelijk zoveel water door, tot een dun papje ontstaat. Strijk dit uit over de rijsttaart en laat dit glazuur drogen en hard worden. Druk in nog vochtige glazuur reepjes geconfijte sinaasappelschilletjes.

Vriezenveen werd 75 jaar geleden — op 16 mei 1905 — getroffen door een grote brand, waarbij 225 huizen, 2 kerken en het gemeentehuis in vlammen op gingen. Alhoewel Vriezenveen in Overijssel ligt, tussen Vroomshoop en Amelo, en derhalve enigszins buiten het blikveld van onze noordelijke contreien, lijkt het me toch van belang aandacht te besteden aan dit trieste gebeuren. Immers de ouderen herinneren zich on-i getwijfeld hoe betrokken elkeen was met deze ramp. In binnen en buitenland, en zeker hier in de noordelijke provincies, kwamen allerlei acties op gang om steun te verlenen aan de getroffenen. Aan de grote brand in Vriezenveen is nu een boekje gewijd in de reeks „..in oude ansichten" (Europese Bibliotheek, Zaltbommel,/ 28,90) met een uitvoerige inleiding en een vijftigtal ansichten uit die tijd, samengesteld door J. Hosmar. Die brand sprak tot de verbeelding, vanwege de onafzienbare vlammenzee, de ontzaglijke hitte en de tonelen van wanhoop en vertwijfeling van betrokkenen, die met schrik en ontzetting machteloos moesten toezien hoe hun bezittingen voor hun ogen verbrandden. Een kwart deel van Vriezenveen werd

verwoest en 1600 mensen werden dakloos.

Vriezenveen is in de historie overigens al vaker door grote branden getroffen. Allereerst hebben op 5 januari 1666 de troepen van de ook in Groningen en Drenthe berucht geworden Bernard van Galen Vriezenveen geplunderd en in brand gestoken. Nadien waren er grote branden in mei 1840 en in april 1890, maar DE brand is toch geweest op 16 mei 1905.

Het vuur ontstond, waarschijnlijk door achteloosheid, in de werkplaats van het huis van timmerman Jannes Goosselink op het Oosteinde. Het was die dag stralend weer, na een lange periode van droogte en er stond een straffe wind. Het vuur verspreidde zich snel. Ongeveer een half uur na het begin van de brand stonden al twintig huizen in lichter laaie. Losgeslagen van de balken vlogen tientallen zijden spek als gloeiende vuurbollen spookachtig boven het Oosteinde en ploften even later neer op andere strooien daken, die in een mum van tijd als fakkels brandden. De bevolking deed wat maar mogelijk was, met emmers water en gammele brandspuiten, maar het scheen een hopeloze zaak. Spuiten en spuitgasten waren spoedig als door een fakkel omgeven en waren weldra genoodzaakt het huis, dat men dacht te behouden, over te geven aan de nietsontziende brand. De huizen en boerderijen stonden bijzonder dicht opeengepakt. Hoog laaiden de vlammen op, stukken van daken vlogen door de lucht. Het vuur had inmiddels een huizenreeks over een afstand van een kilometer in één grote vlammenzee omgetoverd. Men had gehoopt de rooms-katholieke kerk te kunnen behouden, maar ook hier mocht de krachtigste tegenstand niet baten. Het dak stond ineens in een felle gloed, evenals dat van de pastorie daarachter en even later waren er nog wat zwart geblakerde muren van deze gebouwen over. Ook de gereformeerde kerk werd een prooi der vlammen, evenals het gemeentehuis. De kluis, die zich in het gemeentehuis bevond, bleef echter ongeschonden en een week na de brand kwamen de zich daarin bevindende registers van de burgerlijke stand en een gedeelte van het gemeentearchief ongedeerd te voorschijn. In twee uur tijds was meer dan de helft van de zich aan de noordkant van de Dorpsstraat bevindende boerderijen en woningen weggevaagd. Met hulp van de brandweer uit Almelo lukte het de fabriek van Jansen en Tilanus te behouden. Inmiddels had het vuur een huizenreeks over een lengte van vier kilometer aangetast en sloegen de vlammen nog steeds hoog op. Door de invallende

duisternis werd de verbijstering nog groter. Heel de horizon geleek op één grote vuurzee. De toestand van de bewoners was verschikkelijk. De vlammen gierden nog steeds in de wind, de koeien in de weiden loeiden angstig. Het waren onbeschrijfelijke uren van angst. De hele nacht sloegen op verschillende plaatsen de vlammen weer uit, daar waar men meende het vuur reeds bedwongen te hebben. De volgende morgen bleek hoe omvangrijk de ramp was, al hadden zich gelukkig geen persoonlijke ongelukken voorgedaan. Er stonden 280 gezinnen, met hetgeen zij van de inboedels hadden kunnen redden, op straat. Overal elders in Vriezenveen werden ze voorlopig ondergebracht. Er was bijna geen huis of het herbergde slachtoffers van de brand. Genietroepen waren in allerijl naar Vriezenveen gekomen, waar zij 116 tenten tussen de verkoolde resten van de boerderijen opsloegen, waarin zij, die elders geen onderdak hadden gevonden, de eerste dagen werden gehuisvest. Direct na de ramp vormde zich in het dorp een comité met het doel de slachtoffers van de brand zoveel mogelijk steun te verlenen. Vriezenveners, overal in den vreemde verspreid, organiseerden direct na de ramp hulpacties, waardoor van alle kanten het geld binnenstroomde. Zo liet de Vriezenveense kolonie van handelslieden in Sint Petersburg zich niet onbetuigd. De verkoop van foto's van de grote brand werd in Rusland een groot succes. Niet alleen de Rusluie, maar ook de Russen zelf offerden graag hiervoor hun roebelß. In totaal werd door de geldinzamelingen in binnen- en buitenland een bedrag bijeengebracht van ruim ƒ 70.000.- Drie dagen na de ramp bezocht de jonge Koningin Wilhelmina Vriezenveen, vergezeld van Prins Hendrik. Al heel kort na het rampzalig gebeuren stroomden bezoekers vanuit Almelo te voet, per fiets, per rijtuig en per automobiel naar Vriezenveen. Nog vele weken na de grote brand van Vriezenveen kwamen de „broandkiekers" om het dorp te bezichtigen. Deze „toeristenstroom" was overigens tegen de zin van de dorpelingen, die aan dit soort belangstelling niet de minste behoefte hadden. De stoombootdienst Zwolle-Alemelo had voor deze nieuwsgierigen speciale diensten gearrangeerd. De drukste dag was wel 21 mei 1906. Kooplieden hadden hun stalletjes met koopwaar naast de puinhopen en de legertenten van de genietroepen opgeslagen en maakten goede winsten, totdat de veldwachters er op afgestuurd werden. Een goede kant van die bijzonder grote belangstelling was echter de uitbundige publiciteit, de verkoop van kaarten over de ramp en de inzamelingsacties, die overal gehouden werden.

Drie dagen na de grote brand bracht Koningin Wilhelmina, in gezelschap van Prins Hendrik, een bezoek aan het zwaar geteisterde Vriezenveen. Burgemeester J. C. Bouwmeester verwelkomt hier de Koningin bij het afgebrande gemeentehuis.

De Vriezenveense Dorpsstraat in het begin van deze eeuw, voor de alles vernietigende brand (links boven). De brand is ontstaan in de werkplaats van timmerman Jannes Goosselink op het Oosteinde van Vriezenveen. Restanten van dit woonhuis ( foto rechts boven). Verder een weldadigheidskaart met de door brand vernielde rooms-katholieke kerk van Vriezenveen. Deze weldadigheidskaarten werden overal in het land verkocht ten behoeve van de getroffenen.

De brand te Vriezenveen op 16 mei 1905. De verbrande woningen, waarvan de smeulende resten nog te tien zijn, waren van de families Hamming, Smelt en De Wit.