Het vrije volk : democratisch-socialistisch dagblad

GENEVE — Ronan Pensee is vandaag 27 jaar geworden. Zijn sponsor, de kinderkledingfrabrikant Roger Zannier, 46. Verloopt alles volgens plan, dan zullen deze verjaardagen niet slechts door het onvermijdelijke 'lang zal hij leven' worden opgeluisterd. Nee, er zit voor Pensee en meneer 'Z' méér feestelijks in het vat. De gele trui. „Dat lijkt-me een heel passend cadeau," zegt Pensee aan de vooravond van de eerste bergetappe, die op de top van de 1400 meter hoge Le Bettex zijn beslag krijgt. „Ik moet die 17 seconden op Bauer goed kunnen maken. Dat moet niet zo'n groot probleem zijn, want ik ben een betere klimmer dan de Canadees." Wielrennen is soms net voetbal. Gelijk de bal is ook het wiel rond en kan het derhalve raar lopen. Dik een jaar geleden, na een vierde plaats in Milaan-Sanremo, meldde Pensee dat hij zich voortaan maar op klassiekers ging richten.

Als ronderenner zag hij nog maar weinig perspectief omdat hij aan dezelfde kwaal leed als Steven Rooks, een zwakke tijdrit. Doch wat gebeurt er? Min of meer bij toeval gaat Pensee mee in de eerste de beste ontsnapping van de Tour 1990.

Die vlucht blijkt een gouden slag te zijn en het is nog altijd de vraag of de aanvallers van het eerste uur, met name Pensee en Bauer, voor Parijs nog zullen worden achterhaald.

Pensee heeft geweldige 'moraal' aan die vlucht overgehouden. Zoveel zelfs, dat hij in de lange tijdrit zichzelf overtrof en nu opeens als een van de voornaamste kandidaten voor de eindzege wordt beschouwd. Pensee kan het zelf ook nog nauwelijks bevatten: „Ik had verwacht dat ik op een man als Bauer tussen de twee en drie minuten zou verliezen. Maar ik was zelfs een paar seconden sneller." Waarmee Ronan Pensee alsnog de ronderenner is geworden die hij als beginnend prof beloofde te worden. De Breton, om onverklaarbare redenen van de bijnaam Pin-Pin voorzien, maakte als 23-jarige een fraai debuut in de Tour. Hij arriveerde als nummer zes op de Champs Elysees. Frankrijk had weer eens een jeune premier. Pensee is echter ook maar eens mens, voor wie een ongeluk in een klein hoekje kan zitten. Een paar weken voor zijn tweede Tourstart, tijdens het klussen, viel hij van het dak van zijn huis, dat in het dorpje Ergué-Gaberic (nabij Quimper) staat. Op de begane grond werd een verbrijzelde hiel geconstateerd en dat betekende een forse rem op Pensee's ontwikkeling. Een lang revalidatieproces volgde. Geluk bij een ongeluk was dat Pensee wielrenner was en niet bijvoorbeeld een hardloper/voetballer, want in dat geval zou hij het hebben kunnen schudden.

Pensec wenst met nadruk te zeggen niet voor het geld te fietsen, nee het is voor hem een way of live. Pensee: „Van jongs-afaan heeft de velo me geholpen moeilijke tijden in het leven te overwinnen. Dat ik er nu van kan leven, is natuurlijk mooi meegenomen."

In de wielerwereld draagt hij het imago van een punker. Met zijn expressieve kop, die hem soms verwoestend doet uitkijken, lijkt Pensee meer geschikt voor een rol in het heavy metal-circuit. Zijn kleding wijkt ook af van die van de 'normale' coureur. Hij pleegt in zijn vrije tijd altijd wijde broeken te dragen, overhemden met veel tierelantijnen en absurd grote vlinderstrikken. Pensee: „Daardoor wordt ik als een fuifnummer gezien. Dat komt ook omdat ik niet de indruk wek serieus te zijn. Wat niet waar is overigens. Maar ik hou inderdaad van punk. Dat wil niet zeggen dat ik de levensvisie van punkers deel. Zij willen alles vernietigen en zien niets in de toekomst. Nou, dat is niet mijn pakkie aan." Het Franse wielerpubliek mag die Pensee wel, ook toen hij nog niet zo op de voorgrond trad. Uit een, door de sportkrant I'Equipe in 1988 gehouden populariteitspoll, kwam Pensee als meeste geliefde coureur tevoorschijn. In datzelfde jaar deed Pensee's ploegleider, Roger Legeay, de volgende prognose: „Pensee is een potentiële Tourwinnaar, zeker weten."

Pensee is na de tijdrit van zaterdag ook tot dat besef gekomen. „Dit is de kans van mijn leven."

GENEVE — „Zo, is dit nou die afgekeurde fiets?" vroeg de verslaggevende 'Herman Finkers van 't noorden' de renner naar de bekende weg. „Het lijkt wel een ultramoderne autoped. En kun je d'r ook etappes op winnen?" Het was Tour de France in Besancon. De vraag viel als een klamme handdoek tussen de kastanjes op het startplein. Martin Schalkers, Tourdebutant, 28, een naar Leiderdorp verhuisde Katwijker, maar vooral: de man van de magnesiumfiets. De tv-registratie van TVM-renners in deze 77e Tour is tot nog toe mondjesmaat, maar Schalkers heeft door zijn speciale fiets in ieder geval a\—Le-jaurnal du Tour' gehaald. En daar is het de fabrikant van de 'waterfiets', co-sponsor Kirk, nu precies om begonnen. De Kirk-kaders waren al geshowd tijdens de luidruchtige presentatie van de ploeg in een Wernhouts prethuis. Het moest dé revolutie worden op materiaalgebied van de jaren negentig. Kaders, gewonnen uit duizend liter zeewater. Het magnesium gefilterd, een mal gemaakt, en na 51 seconden had je een fiets. Een frame kon op die manier de helft of eenderde (?) gaan kosten van wat er tot dan voor moest worden betaald.

Maar, hoe stond het er eigenlijk mee? Er was sinds die januaridag niet veel meer van vernomen. En opgeblazen zaak, een luchtballon, een stunt die al was gesneuveld voor het publiek ernaar had kunnen kijken? „O nee," zegt TVM-ploegleider Cees Priem, „er hebben al verschillende jongens op gereden. Maar het probleem is, dat ze nog niet in ieders maat kunnen worden gemaakt. Ze zijn al in produktie, maar slechts in één maat. Een maat, die eigenlijk alleen past bij Schalkers. Er moet nog heel wat aan worden geschaafd voor ze verder gaan met andere mallematen." De belangstelling voor het magnesium karkas is nog niet bijster groot onder de renners. Carbon, dat vinden ze prima, maar koersen op een residu van zeewater — kan iemand anders dat niet even doen?

En zo is het gekomen, dat Schalkers werd aangewezen als 'Magnesium Martin'. Min of meer onvrijwillig. „Priem heeft me voor de Tour gezegd: als jij de Tour rijdt, dan is dat op een magnesiumfiets. Heel enthousiast was ik daar niet over, maar ik vond het allang mooi, dat ik een Tour kon rijden. Dus ik ben ermee akkoord gegaan." Het frame wijkt sterk af van het alledaagse. Als je er oog voor hebt, kom je ook wel werkbanken uit een hobbykit van zo'n zelfde vorm tegen. Is er soms iets ernstigs mee gebeurd? Maar, er kunnen twee wielen in, een stuur op, een trapstel, een ketting en een derailleur aan gemonteerd. Het voordeel? De ploegleider is er verder in gevorderd dan de renner. Priem: „Het kader is veel lichter, en veel sneller te produceren." Maar schiet je er ook iets mee op in de koers? Schalkers: „Het is een redelijk goeie fiets. Maar ik stap onderweg nogal eens over op m'n oude model."

FOTO GPD Martin Schalken trekt dage lijks voor de start van de etappe heel wat bekijks met zijn super speciale racekarretje. Maar tijdens de rit stapt hij toch liever over op zijn 'oude' fiets.

GENEVE — Hoe lang het experiment met de magnesiumfiets van Martin Schalkers nog zal duren, is sinds gisteravond een open vraag. Schalkers werd opnieuw beboet, omdat hij geen 'kaderplaatje' met zijn rugnummer had gemonteerd op het frame. Het was de tweede keer, dat de jury hem daarvoor beboette.

Zondag moest hij 50 Zwitserse francs betalen, gisteren was de straf opgelopen tot 200 Sfr (270 gulden). Mocht zijn fiets nog een keer zonder nummer worden gesignaleerd, dan wordt hij onmiddellijk uit koers gezet, zo heeft de jury al bij voorbaat gewaarschuwd.

Het probleem is echter, dat er op de magnesiumfiets amper ruimte is voor een plaatje. Het buizenstel' is van dusdanige dikte, dat er slechts een verknipt plaatje kan worden aangehangen. En dat mag weer niet, want dat gaat ten koste van de reclame...

Er is de afgelopen maanden heel wat gesleuteld aan het prototype. Priem: „Train je er mee dan begin je te corrigeren: achterstuk steviger, de vork rechter — want die vibreerde, de versnellingen anders gezet, de kabels beter laten lopen. Je kent 'm bijna niet meer terug. Je hebt gewoon een jaar nodig voordat-ie goed is." Schalkers: „Ik had er nog niet eerder op gereden dan hier in de Tour. Ik ben gevraagd of ik al m'n ervaringen wil overbrieven, dan kunnen ze er hun voordeel mee doen. Hij is al beter dan in het begin, maar van voren mag-ie van mij nog steviger, want met sturen vind ik 'em nog geen honderd procent." Schalkers is ook niet tevreden met de manier waarop de versnellings-handles nu weer op de buizen' zijn gemonteerd. „Ik was net gewend aan dat geïndexeerde systeem, met die kliks bovenin de remmen. En dat mis ik nu. Ook vervelend vind ik, dat er maar één bidon op kan." Schalkers erkent, dat hij vooral wordt uitgespeeld als proefkonijn. Fiets laten zien bij het vertrek, poosje op koersen, en dan snel terug naar 'oud'. „Maar LeMond exprimenteert toch ook met zijn stuur? En als er een Fransman met een nieuw zadel komt, heb je het over hetzelfde."

Priem: „Dat er nog niet meer uit onze ploeg mee rijden, komt echt alleen door die ene beschikbare maat. Van Loenhout rijdt er thuis mee rond, en na de Tour komen er nog twee bij. Maar een Skibby, Anderson en Ducrot zijn gewoon te lang. Ik weet zeker, dat als ik het Anderson zou vragen, hij het zou doen, maar hij zal zich er niet lekker op voelen." Hoewel Schalkers het niet meteen uitstraalt, is Priem content met de coöperatieve houding van zijn proefrijder. „Ik heb er eerst zelf 't nodige aan helpen veranderen. Maar ik merk bij Schalkers dat hij er achter staat. Hij komt steeds met nieuwe dingen, met tips. „En daar is het uiteindelijk om begonnen." Martin Schalkers hoort weer iemand een spottende opmerking maken over zijn magnesium model. „Zo gaat het de hele dag. Belangstelling tonen, of de draak steken. Logisch, hij is niet mooi, maar wel apart. Ik raak er al aan gewend." Vorig jaar kwam LeMond met zijn triathlonstuur, dit jaar reden vier op de vijf renners er hun tijdrit mee. Volgend jaar ook een soortgelijke doorbraak voor de 'waterfiets'? Schalkers: „Voor de stadsfiets of de mountain-bike wel. Maar ik denk niet, dat je er ooit een heel peloton mee zal zien rijden. Het is een puur commercieel produkt'."

GENEVE — Er waren gisteren in Genève mensen die Massimo Ghirotto de zege in negende etappe van de Tour de France misgunden. „Dat is toch geen gezicht op een podium," luidde de discutabele argumentatie. Inderdaad is de Italiaan met zijn kalende hoofd en giraffe-nek moeders mooiste niet en had de lokale rondemiss het beter kunnen treffen, maar dat was Ghirotto een rotzorg. De 29-jarige renner, nog volgens de klassieke wielertraditie opgegroeid in het (katholieke) boerenbedrijf, liet- zich de hulde die üjdens dit Zwitserse uitstapje ten deel viel met een gulle lach welgevallen.

Het was al de tweede keer dat nij zich in het Tour-zonnetje reed. Eerder had hij dat in 1988 gedaan, waar hij als niet-klimmer nota bene het eerst boven was op Guzet- Neige, een bergtop in de Pyreneeën. Aan die triomf ging het smakelijke tragi-komedie vooraf. Slachtoffers daarvan waren de Schot Kobert Millar en de Fransman Philippe Bouvatier. Zij werden in hun eindrush door een politieagent verkeerd gestuurd. Ghirotto, de goedmoedige reus, was de lachende derde. Een van de vele historische krenten in de Tour-pap. Gisteren liet Ghirotto, in elke etappewedstrijd wel een keer of wat in de frontlinie te vinden, zien dat hij ook kan winnen zonder de hulp van een slapende gendarme. En nog wel in de snelste rit tot dusver, want de heren renners hadden opmerkelijk veel haast. En dat met het hooggebergte voor de deur. Wandeletappes lijken tot het verleden te behoren. Ghirotto werkte de 196 km van Besancon naar Genève af met een moyenne van ruim 41 km per uur. En dat op geaccidenteerd parcours, dat leidde door de mooiste delen van de Jura.

Ghirotto kreeg daarbij de steun van de Spanjaard Eduardo Chozas.

Aan de voet van de Cöte des Rousses vonden zij elkaar en hielden tot aan de meet, 70 km verder gelegen, vol. Veel scheelde het niet of alle moeite was voor niets geweest. De eerst achtervolgende renner, de Fransman Christophe Lavainne, kwam slechts zestien seconden tekort. Dat was de schuld van Chozas, zei Ghirotto. De tvbeelden spraken echter andere taal. Als een volleerde 'linkebal' taxeerde de geroutineerde Italiaan, die steeds zuinig kop over nam, zijn kansen. Alleen in de laatste paar honderd meter liet hij zich ongewild de leiding voor de sprint opdringen. Zo had Moser, zijn eerste leermeester, dat hem niet geleerd. Ghirotto kon die fout echter zonder al te veel moeite herstellen omdat Chozas zich een anti-sprinter toonde.

Massimo Ghirotto schreeuwt het uit van blijdschap. De Italiaan kan ook zonder hulp van een slapende gendarme een Tour-etappe winnen. FOTO AP

Eindelijk, de zon. De Tour ziet er ineens heel anders uit. Ik bedoel, de Ronde van Frankrijk in regen en kou, dat past niet bij elkaar. Maar het is wèl wennen. De ene dag in de regen, de volgende dag is het bloedheet. Je spieren reageren direct. Ook de verandering van vlak naar geaccidenteerd terrein vergt behoorlijk wat omschakeling. Van het rijden op de macht naar het soepele draaien en keren. Dat gaat niet ineens. Je kunt merken dat iedereen daar last van heeft. Het gaat allemaal nogal moeizaam. Ik had ook geen beste dag. Maar op deze manier verloopt de overgang perfect. Ik pakte mijn eerste zeven puntjes voor de bolletjestrui. Ach, het is een begin. Nee, die gele trui heb ik nog lang niet uit mijn hoofd gezet. Waarom zou ik? Maar mocht dat op welke manier dan ook mislukken, heb ik tenminste nog iets achter de hand. De bolletjestrui dus, toch een aardig alternatief. Daarom sprintte ik ook mee voor de punten. Voor de rest had die etappe natuurlijk niets om het lijf.

De komende dagen zullen echter veel duidelijk maken. Aan het eind van de laatste Alpenrit mag je de balans pas gaan opmaken. Niet eerder. Want iedereen kan een slechte dag krijgen. Daarom blijf ik voorlopig heel voorzichtig. Ik heb weinig steun te verwachten van de ploeg. We hebben nog maar zeven man in koers. Daar zitten ook nog een paar sprinters tussen; die kun je natuurlijk wel afschrijven. Ik zit daar niet mee. In de bergen sta je d'r toch alleen voor. LeMond had vorig jaar ook geen ploeg om zich heen en toch won hij de Tour. Het heeft ook geen zin om tevoren je tactiek te bepalen. Dat wordt in onze ploeg ook niet gedaan. Het hangt van zo veel factoren af. Bovendien is een ploegleider in de koers gewoon machteloos. Hij ziet geen moer van de wedstrijd, hij heeft alleen een radiootje in de auto. Ook dat hindert niet. Ik rij mijn eigen koers, zonder me veel van anderen aan te trekken. Dat heb ik altijd al gedaan."

GENÈVE — De eerste echte hellingen van de 77e Tour de France, waaronder een van tweede categorie, heeft een aantal renners gisteren al meteen in moelijkheden gebracht. Twee stapten af: de Belgen Eddy Planckaert en Johan Capiot. Eddy Schurer staat op punt van opgeven, groene trui-drager Olaf Ludwig had een enorme terugslag na zijn ritzege van zondag en Jean-Francois Bernard kan een kruis maken over een aardige klassering in Parijs. Schurer kent weinig geluk in zijn profcarrière. De friese Brabander kwam anderhalve week voor de Tourstart ten val tijdens een koers in De Panne, moest het NK laten schieten, en kwam slechts met moeite aan de start in de Tour. In de rit naar Besancon kwam hij ten val en blesseerde daarbij opnieuw zijn heup. „Ik heb vreselijk moeten afzien. Na een tijdje begon ik ook last te krijgen van mijn knie. Ik heb overwogen af te stappen, maar ik wil het nog een dag aanzien. Dat ik de Mont Blanc haal (aankomst vandaag, red.), het lijkt me uitgesloten." Schurer kwam op bijna 27 minuten na de winnaar binnen, over. De ploeg-Priem verloor gisteren al wel Capiot, eveneens een gevolg van een zondagse valpartij. Na Fignon staat ook Bernard weer met beide voeten op aarde. De Franse vedette zonder noemenswaardige erelijst is al op zoek naar zichzelf sinds de Tour van '87, waarin hij de Mont Ventouxtijdrit op verpletterende wijze won. Opgave in de Tour van '88, knie-operatie in de zomer van '89, moeizaam gevecht terug te keren aan de top. Bernard had gehoopt, dat de Tour van dit jaar een keerpunt zou geven, maar zijn opgave in de voorbereidende Ronde van Zweden (problemen met de urinewegen), voorspelde al niet veel goeds. Gisteren haakte Bernard af op de eerste de beste heuvel. Hij finishte op bijna tien minuten. . jVóWJ 93JD-IO Eveneens opvallend in negatieve zin was gisteren het presteren van Olaf Ludwig. Zondag had Post nog uitgebreid beklemtoond, dat zijn Oostduitser sterker was dan welke sprinter ook, niet stuk kon. Maar maandag kwam een onverwachte terugslag: Ludwig raakte in een voorlaatste groep verzeild, samen met Van Poppel, en moest bijna een kwartier toegeven. Johan Museeuw en Sean Kelly kwamen in het puntenklassement zowaar weer wat dichterbij.

Planckaert (geen zin meer) verliet de wedstrijd èn de ploeg-Post zonder ooit de indruk te hebben gegeven bij de Tour betrokken te zijn geweest.

Rit 9: Besancon-Genève: 1. Ghirotto (Ita) 196 km in 4.46.07 (gem. 41,102 km/u, 20 sec. bonificatie), 2. Chozas (Spa) z.t. (0.12), 3. Lavainne (Fra) 0.16 (0.08), 4. Holm (Den) 0.19, 5. Louviot (Fra) z.t., 6. Muller (Zwi) z.t., 7. Delion (Fra) 0.25, 8. Calcaterra (Ita) 0.27, 9. Riis (Den), 10. Kappes (BrD), 11. Maassen (Ned) allen zelfde tijd als Calcaterra, 12. Museeuw (Bel) 0.37, 13. Sergeant (Bel), 14. Bomans (Bel), 15. MSrki (Zwi), 16. Kelly (ler), 17. Lilholt (Den), 18. Dhaenens (Bel), 19. Gianetti (Zwi), 20. Colotti (Fra), 21. Van Hooydonck (Bel), 22. Tolhoek (Ned), 23. Chiapucci (Ita), 24. Anderson (Aus), 25. Marie (Fra), 26. Van Aert (Ned), 27. Laurent (Fra), 28. Rodriguez (Spa), 29. Cenghialta (Ita), 30. Oegroemov (Sov), 37. Rooks, 41. Alcala (Mex), 53. Le- Mond (VSt), 57. Bugno (Ita), 68. Bauer (Can), 69. Breukink, 70. Delgado (Spa), 75. Ducrot, 104. Ekimov (Sov), 109. Winnen allen zt als Museeuw, 133. Schalkers 6.03, 142. Poels 7.46, 143. Nijdam z.t., 147. Van der Poel 9.47, 149. De Vries, 150. Siemons, 151. Manders, 153. Solleveld, 156. Jakobs allen zelfde tijd als Van der Poel, 182. Van Poppel 14.43, 183. Schurer 26.43, 184. en laatste Leclercq (Fra) z.t. Opgegeven: Planckaert (Bel) en Capiot (Bel). Algemeen klassement: 1. Bauer 39.18.47, 2. Pensee 0.17, 3. Maassen 1.06, 4. Chiapucci 1.07, 5. Alcala 7.19, 6. LeMond 10.09, 7. Ampler (DDR) 10.14, 8. Kelly 10.15, 9. Winterberg (Zwi) 10.26, 10. Ekimov (Sov) z.t., 11. Breukink 10.32, 12. Ruiz-Cabestany (Spa) 10.35, 13. Indurain (Spa) 11.01, 14. Holm 11.12, 15. Bugno 11.24, 16. Rooks z.t., 17. Criquiellon (Bel) 11.47, 18. Delgado 11.49, 19. Museeuw 11.49, 20. Lauritzen (Noo) 12.11, 21. Cornillet (Fra) 12.16, 22. Lejarreta (Spa) z.t., 23. Rominger (Zwi) 12.20, 24. Mottet (Fra) 12.26, 25. Nulens (Bel) 12.29, 26. Hodge (Aus) 12.41, 27. Sergeant 12.44, 28. Roche (ler) z.t., 29. Chozas 12.49, 30. Boyer (Fra) 12.55. 50. Ducrot 14.30, 66. Solleveld 16.33, 69. Van Aert 16.43, 75. Winnen 17.25, 115. Schalkers 22.12, 124. Manders 24.15, 125. Poels 24.16, 130. Van der Poel 24.29, 132. De Vries 25.00, 134. Jakobs 25.30, 135. Nijdam 25.33, 136. Siemons 25.38, 172. Van Poppel 36.04, 175. Tolhoek 38.50, 180. Schurer 44.40, 184. en laatste Massi (Ita) 54.18. Dagploegenklassement: 1. Carrera (Boifava) 14.19.35, 2. Once (Sainz) z.t., 3. Castorama (Guimard) 0.06, 4. Toshiba (Hezard) 0.09, 5. Histor (Teirlinck) 0.19, 6. TVM (Priem) z.t., 8. Buckler (Raas) 0.27, 10. PDM (Gisbers) 0.37, 12. Panasonic (Post) z.t. Algemeen ploegenklassement: 1. Buckler (Raas) 118.16.23, 2. Z (Legeay) 2.23, 3. 7 Eleven (De Jonckheere) 4.07, 4. PDM (Gisbers) 7.17, 5. Carrera (Boifava) 7.19, 6. Panasonic (Post) 13.02, 16. TVM (Priem) 19.23. Bergklassement: 1. Konisjev (Sov) 57 punten, 2. Claveyrolat (Fra) 52, 3. Chiapucci (Ita) 42, 4. Chozas (Spa) 28, 5. Solleveld (Ned) 20, 6. Ghirotto (Ita) 15, 7. Rooks (Ned) 7, 8. Hernandez (Col) en Ruiz-Cabestany (Spa) beiden 6, 10. Lauritzen (Noo) 5. Puntenklassement: 1. Ludwig (DDR) 190 punten, 2. Museeuw (Bel) 157, 3. Kelly (ler) 94, 4. Baffi (Ita) 88, 5. Nijdam (Ned) 77, 6. Vanderaerden (Bel) 76, 7. Fidanza (Ita) 74, 8. Phinney (VSt) en Lilholt (Den) beiden 71, 10. Lavainne (Fra) 70. Jongerenklassement: 1. Ekimov (Sov) 39.29.13, 2. Lino (Fra) 2.40, 3. Maurl (Spa) 3.51, 4. Delion (Fra) 3.30, 5. Martinez-Torres (Spa) 4.51.

Rit 11: Saint-Gervais—l'Alpa d'Huez, 182.5 km. Start 10.10, finish 76.45 uur.

De Koninginneril, met drie kanjers ven cols. Het gevecht op de hellende wegen begint na kilometerpaal 61, waar de weg naar de top van de Col de la Madeleine begint. Het spektakel krijgt zijn beslag op 1860 meter hoogte, in het befaamde ski-oord Alpe d'Huez. Daar zullen weer heel wat positieve en negatieve rekeningen worden opgemaakt.