Leeuwarder nieuwsblad : goedkoop advertentieblad

mZ9I/ '%Lä) m ® ECHTE FRIESCHE HEERENBAAI 20 et. per ons • lOct.perVzons *~- Cl

16 Maart 1932. gOe gevolgen van de zelfmoord van Ivar reuger, de leider van de Zweedsche lucifstrust met zijn wijdvertakte organisatie, i»11 tot dusver nog niet ernstig geweest, al- wij veronderstellen, dat er nog wel «'doende misère uit te voorschijn zal kofeen - Doch het is ongetwijfeld van groote aarde, wanneer men in den beginne een Wniejj heeft kunnen vermijden. De rust, «r *e na de eerste groote verkoopen van kreuger en Toll-waarden ontstond, zal aarschijnlijk heilzaam werken om zonder ".okken het wereld-concern te kunnen lijrodeeren. Want geliquideerd zal er ongesteld moeten worden; er is zelfs al sprake vn ??et laten uiteenvallen van de combinatie j? *ijn verschillende geografische eenheden. °ch hoe dit zal gaan en welke conseqen.*s daaruit getrokken zullen kunnen wor„*' 's nog niet Ie zeggen. Nederland heeft ''getwijfeld direct geen ernstige nadeelen duchten; indirect zal de debacle misschien f v°eld worden door de koersdaling van in""nationale waarden, die ook in Amsterdam w vee' Seno'eerd worden. De eerste dag, .*' het bericht bekend werd, was er een bea? '9 posities te liquideeren; de leidende als Koninklijke Olie, Handelsver- Amsterdam en Unilever, om er en 9a te noemen, hadden zich koersverliezen jan tien of meer procenten te getroosten, J*0" do volgende dag werden deze verlie. ° Weder ingehaald. Zooals gezegd, heefl j*n af te wachten, wat de naaste toekomst , brengen, doch wij gelooven niet, dat wij, , öQiinste hieruit, ons zorgen zullen hebben '9 maken.

(h~"en gunstige factor is het feit van hel |j.°ote aantal stemmen, dat president von kun D^ur.g bij de eerste verkiezingen heeft br?nGn tehalen, al kon hij het niet zoover »id en' dat "ij 'n eerste instantie tot preko eat Van de Duitsche republiek werd geti&r '■ oen mogen wij hieruit geen té op- WrtSliscne conclusies trekken. Het buitenst a me' name Frankrijk, trekt natuurlijk Hifi meer dan 11 millioen stemmen, die ler heeft gekregen, zijn conclusies, want te 'j-I?aS een dergelijk stemmen-aantal niet ücht schatten. Vermoedelijk zal de be- toename van de kracht der Duitin ?, nationaal-socialisten een verschuiving i 0 rai;krijk naar rechts veroorzaken en dit *ij» Vr\or de wereldvrede noodlottig kunnen y; ' Daarbij komt. dat von .Hindenburg in Jj, hart natuurlijk niets voelt voor het dg "ten van zijn land, al zal hij zich boven p0l?a.rtiJen stellen en niet direct aan eenige e^.ltleke actie gaan mede doen. Hij kan ljst * niet nalaten aan de nationaal-socia- Üev de Plaats iQ het regeeringsbeste' te du e.n die hun toekomt, nu de stemming een Hiet ge aflooP hee,t gehad. Doet hij het re ' dan zal Hitler wel andere, zeer vitale ]k eringsposities veroveren en vandaar dat üqq Verstandig kan worden genoemd om dit d 6 1 mogelijlk te voorkomen. Het Hitler in pfe ?pering en met een von Hirdenburgals Ver, enl '8 het streven naar wijziging van het y 'es en naar nel B opgeven van kom ÏOung-plan in een nieuw stadium geör d\ hetgeen fe meer spreekt, nu zeWs 'eti uri'ning destijds al het „neen" heeft lai)uj, ooren. Vandaar, dat de verkiezingen in leiJ Schland de wereldverhoudingen niet zul 200 Veranderen, integendeel nu het eenmaal is, eerder zullen verscherpen. acht1-' hebben dus een vrij nerveuze markt setl)?r de rug, waarbij het pessimistische Wd etlt de overhand had- Dit werd in de *Üt\j 6ewerkt door dat Amerika ook flauw laajsam en de behaalde koerswinsten der degn weken daardoor voor een groot ge- Tocl Werdon te niet gedaan. öiina. twijfelen wij niet aan de stroo- Allep ' die naar boven gericht zijn kg enn zu'len heftige débaclles van zwakdi 6 stervende industrieën, die 't kortston- Peu ] bestaan niet verder jle- ,e herstelbeweging elk moment kunnen

De internationale suiker-conferentie in Parijs Do stemming voor olie-waarden

is in volle gang en met belangstelling zien wrij het resultaat ervan tegemoet. In het kort komt de voorloopige weisering van Cuba om een restrictie tot 2.350.000 ton toe te passen, hierop neer. Als bedrijfskapitaal hebben zij voor de loopende campagne circa 64 millioen dollar noodig, hetgeen zij destijds met 2.300.000 ton konden bereiken met de destijds geldende suiker-prijzen. Door de daling van de suikerprijs echter moet minstens 4 millioen ton worden voortgebracht om dit resultaat te kunnen behalen. Dit ia natuurlijk onmogelijk, maar het gevolg is, dat men zooveel mogelijk wil trachten voort te brengen. De belangen van de Amerikaansche banken daarentegen zijn hier tegenover gesteld; hoe meer geproduceerd wordt, hoe lager de suikerprijzen zullen dalen en hoe minder hun onderpand waard zal zijn, daar zij voorschotten op suiker, suikerpapier hebben gegeven. Wij zullen hebben af te wachten, hoe deze ingewikkelde kwestie zal worden geregeld. 9 Maart 16Mrt. Handelsvereen. Amsterdam 192V8 IBIV2 Java-Cultuur 148 142 Ned. Ind. Suikerunie 94'/ä 88'/s Poerworedjo V/f — De rubber-beslissing van onze regeering is nog niet afgekomen; men wacht met ongeduld, hoe ook hier de zaken zullen loopen. 9 Maart 16 Mrt. A nisterdam Rubber 46'/i 44'/2 Bandar Rubber 38 36'/» Hessa Rubber 25'/= 22 V* Indische Rubber 18 16V4 Java Caoutchouc 20 19 Serbadjadi 19Vï 17 Wai Sumatra 24 21V2

was door de weinige belangstelling uit Parijs, waar men eerder in de verkoopende lijn was, gedrukt. Het plan Kessler, dat op zichzelf niet onaardig kan worden genoemd, had tot nu toe geen uitwerking, vermoedelijk omdat in het algemeen al zoovele plannen zijn ontworpen, zonder dat de crisis erdoor maar iets aan het minderen is. De Algemeene Exploratie Maatschappij hield zich goed. 9 Maart 16Mrt. Kon. Olie 163'/« 148'/« Algemeene Exploratie Mij. 104' A 102 Roeton 22 21 Philips 77% 72'/« Kuchenmeister 4','g 37/ s Unilever 125% 113'/. Nederlandsche Ford 136 127 Ned. Scheepvaart Unie 68 63'/« Rotterdamsche Llovd 60'/« 58'/« Kon. Paketvaart Mij. 117'/« — Nievelt Goudriaan lôVs 15'/ï Maas 30 29'/« De directie van de Nederlandsche Ford heeft, niettegenstaande 'n behoorlijke winst, het dividend op de gewone aandeelen gepasseerd. Op de eerstkomende algemeene vergadering zullen hieromtrent wel harde woorden vallen, want men kan er zich natuurlijk niet afmaken met 't verwijzen i.aaide algemeene misère, waarin de automobielindustrie natuurlijk ook deelt. Het zullen de cred iet verleningen, via de Ford-holdingmaatschappij zijn, ten behoeve van de zwakkere Europeesche concerns, die hiertoe de aanleiding zijn geweest. Over tabaks-aandeelen willen wij heden niet spreken, omdat bij het afdrukken van deze brief de veiling achter de rug is en onze suggesties eventueel zouden zijn achterhaald door de werkelijkheid !

Na de pauze zijn gisteren in de zaak tegen den 40-jarigen rangeerder Bron H. te (irnningen en den 38-jarigen machinist Willem P. te Zwolle, die in hooger beroep terechtstonden wegens door schuld gevaar doen ontstaan voor het verkeer door mechanische kracht over een spoorweg, iemands dood ten gevolge hebbande en zwaar lichamelijk letsel door schuld, en die deswege -door de rechtbank te Groningen ieder tot veertien dagen hechtenis werden veroordeeld, nog verschillende getuigen gehoord. Tusschen den ingenieur bij het seinwezen van de Ned. Spoorwegen, Jac. van Helle, te Groningen en de getuige B. Haak, stationsambtenaar te Groningen, bleek verschil van meening te bestaan over den afstand tusschen den wissel en het onveilig sein. Om balf-vier 's middags werd de zitting geschorst en verdere behandeling uitgesteld tot Dinsdagmorgen a.s. te elf uur. Aan den inspecteur van politie F. Krayenga te Groningen verd opgedragen een onderzoek in te stellen naar de afstand tusscheu sein en wissel,

GEORGE EASTMAN †

Dezer dagen kon men op de Coolsingel te Rotterdam een jongeman zien loopen, die op zijn rug een groot plakkaat droeg, waarop o.m. het volgende te lezen stond: Vraagt u zich eens af: Het> ik voor mijn zaak een origineel en energiek jongmensch noodig? Zoo ja, spreek mij dan aan, of stuur mij een brief, die u onder het motto „origineel" aan de kiosk aan de Coolsingel kunt zenden. Het jongmensch, dat er Treurig gekleed uitzag, had natuurlijk veel bekijks; honderden liepen langs hem heen om zich achter hem om te draaien en te lezen, doch zonder zich aan die groote belangstelling te storen kuierde de man rustig verder. Hoe lang de man, die op deze origineele wijze een werkkring zocht, op de Coolsingel heeft geloopen, weten we niet, schrijft de „Tel.", maar wèl, dat er de volgende dag ongeveer 20 brieven voor hem in de kiosk lagen te wachten, terwijl hem voorts op straat reeds verschillende uitstekende betrekkingen waren aangeboden. Hij had ze maar voor het uitzoeken.

In de dezer dagen gehouden vergadering van de Raad van Meppel is op verzoek van het bestuur der Meppeler Bouwvereeniging besloten het rapport omtrent de handelingen van de beide door de Raad in dat bestuur aangewezen gedelegeerde leden, ter visie te leggen van de raadsleden en dit in een eerstvolgende zitting te behandelen. Over het rapport zelf werd vrijwel niets losgelaten, schrijft men aan het „N. v. h. N." Slechts eventjes werd de geheimzinnige sluier opgelicht. In het midden van 1931 werd aan de heeren W. Vink en M. Goldsteen opgedragen bij de firma Rath en Doodeheefver te Amsterdam, behangselpapier te koopen. De heer Vink heeft, toen hij toevallig te Amsterdam was, een bezoek gebracht bij de firma Rath en Doodeheefver en de?e meegedeeld, dat spoedig een bestelling zou volgen van de Meppeler Bouwvereeniging. De heeren Vink en Goldsteen hebben uit een prijscourant papier uitgezocht, dat door den heer Goldsteen voor eigen rekening is besteld. Hij maakte een kwitantie op, groot f 315.77, die door de Rolterdamsche Bank werd betaald. De accountant van het Centraal Bureau voor Verificatie maakie boz. aar tegen deze kwitantie, daar de bijbehoorende rekening ontbrak. De heer Gold steen heeft toen een rekening van de fa. Rath en Doodeheefver overgelegd. De commissie, die het rapport samenstelde, de heeren H. Meijboom en A. J. v. d. Kerk, hebben toen onderzocht, of de pri'zen op de rekening juist waren. Van den heer Vink had de commissie! een lijstje ontvangen, waarop hij de prijzen had genoteerd, waarvoor besteld was. Uit de prijscourant der firma bleek dat de heer Goldsteen ongeveer 100 pet. op de prijs heeft gezet, wat hij niet mocht doen, daar hij a's bestuurslid der Mepp. Bouwvereeniging de bestelling moest doen en niet als schilder-behanger. De heer Goldsteen heeft dit erkend en zich bereid verklaard het bedrag van f 174.75, dat hij de Bouwvereeniging te veel heeft afgenomen, te restitueeren. De heer Vink houdt vol, en de heer Goldsteen heeft dat bevestigd, dat zij de prijzen hebben genoteerd uit de opruiminpsprijscourant van de fa. Rath en Doodeheever. In deze prijscourant staan wel dezelfde nummers, doch andere prij zen. De heer Vink beweert, dat er nog een andere prijscourant is geweest. De fa. Rath en Doodeheefver heeft echter uitdrukkelijk ontkend, dat zij een andere prijscourant heeft uitgegeven.

— — Het groeiproces ia een der merkwaardigste levensverschijnselen, aldus prof. dr. Boeke, hoogleeraar te Utrecht, gisteravond in Amicitia voor een kleine kring van leden van het Natuurkundig Genootschap. Het is een onderwerp, zóó veelomvattend, dat in één avond slechts eenige hoofdpunten kunnen worden aangeroerd. Daar is bijvoorbeeld de grootte. De grootte i 9 een typische erfelijkheidseigensehap, een bepaalde vorm van leven. Er zijn dieren, die pen zeer sterk regeneratievermogen hebben. Men kan ze in stukjes knippen en ieder stukje wordt dan weer een apart diertje, dat tot een bepaalde grootte opgroeit. Dat is wel het meest merkwaardige. Het groeiproces is niet zoon eenvoudige zaak als het op het eerste gezicht wel lijkt. Het houdt niet op, onze partieele groei gaat geregeld door, onze haren en nagels blijven groeien. Het is een gecompliceerd proces en wij kunnen de vraag stellen: waardoor komt die groei en waardoor houdt hij op? Het groeiproces is een reeks van scheikundige werkingen en reacties. Buitengewoon verrassend was hoe men voor scheikundige reacties eenzelfde curve verkreeg als voor groeiprocessen. De duur van deze reacties wordt bepaald door die van de langzaamst zich voltrekkende reactie, juist omdat het groeiproces een reeks ie, waaruit geen enkele schakel kan worden gemist. Er zijn stoffen, die het lichaam aanzeilen tot groei, andere, die juist de groei tegengaan. Bij de normale grootte houdt de groei in het eerste geval onmiddellijk op. Niet die stoffen zelf bewerkstelligen die groei, maar zij wekken de aanwezige groeifactoren op. Dergelijke proeven zijn moeizaam en langdurig en worden in ons land weinig genomen Een organisme opgebouwd uit cellen, zooals men weet. Deze grondelementen deze bouwsteenen van elk levend iets, 't zij dan plant of dier, zijn overal en in elk geval even groot. Het vraagstuk van de groei komt dus neer op dat van cellenvermeerdering.

Bij planten heeft men ook celvergrooting, teweeggebracht door bepaalde stoffen staat hier echter nog voor een onontgonnen arbeidsveld.

Naast cellenvergrooting heeft men dus de groei door cellenvermeerdering. die veel algemeener is. Men heeft dan het celdeelingsproces. zooals zich dat bijv. bij den mensen ontwikkelt. Zooiets kan geschieden door straling. Een bepaald groeideeltje kan een uitßfraling uitoefenen, welke een ander groeideeltje tot groeien aonzet. Zelfs heeft men de golflengte van deze stralen kunnen vast stellen.

Bacteriën en gistellen deelen zich bij een goede voedingsbodem voortdurend. Ook hier weer een onontgonnen terrein. Hierdoor wordt het proces van de groei niet verklaard, 't wordt er eerder nog samengestelder door, maar men kan er uit zien, hoe tal van factoren daarop inwerken. Groei is volstrekt niet alleen vergrooting, maar ontwikkeling in harmonie.

Een ander aspect van de groei is dat van de vorming. In het eitje zijn de toekomstige vormen reeds in embryo-vorm aanwezig. De levende stof is iiï staat een ander deeltje te induceeren, te dwingen tot een groei in een bepaalde richting. Dat is een van de grootste geheimen van de natuur.

Na de pauze verduidelijkte de met aandacht beluisterde spreker het gesprokene aan de hand van lantaarnplaatjes.

..Patrimonium", de vraag beantwoordende waarom christelijke arbeiders minder vatbaar zijn voor demagogie, schrijft: Deze laten zich in de eerste plaats door hun beginsel leiden bij de keuze van een organisatie. Maar er is nog meer ver?chil tusschen de socialistisch opgevoede en de christelijke arbeiders. Eerstgenoemden kunnen de werkelijkbeM bijna niet meer zien. Zij worden verblind door klassehaat. Zij leven in overschatting van de economische mogelijkheden. Christelijke arbeiders zien ds dingen meer objectief. Zij hebben oog voor de moeilijkheden, waarin wij vevkeeren Zij weten, dat onze toestanden tot du-ver zeer cunst'? afste'-en bij de toei:i-i!T!en elders. Zij zijn er van op de hoogt», dat hier Ie lande op sociaal gebied meer is- tol - gebracht dan waar ook; dat onze werkloozenzorg de beste van de wereld is; dal in geen land meer gebeurd is voor de volkshuisvestine enz. Daarom --laan al die verhalen over „reactionaire" christelijke politiek bij hen niet in. Ook zijn zij er mee bekend, d:it overal elders de loonen meer verlaagd zijn dan ten onzent en dat de scHj-nbaar machtige scinnl-demoerntie dat niet heeft kunnen verhinderen, dikwijls daaraan zelfs heett medegewerkt. Christelijke arbeiders hebben bovendien meer respect voer mannen, die de waarheid moedig durven uitspreken, dan voor Peden. die vreezen voor hun volgelingen. Een christelijke landarb?:

Wy libje yn io tüd fen gepraet en gehaspel, Fen aksje, en derby geswets net to min. Wy sjogge, gjin wûnder, de tüd fen tsjintwirdich Giet mannig, ja mannichien lang net nei 't sin. Hwerom?... Och, it skip fen moreele bilangen Is langer ttnwis yn 'e stjfirman syn hân. De séën dy bakje sa driigjend, gefaerlik: 't Is eangjen for klippen en ûnfeilich strân. En al hot de skipper syn wfee bigripen Wol jilde lit tidens it stoarmjend gerûs, It boatsfolk en oaren, hja wirde ûnrêstich, Hja freezje to sinken yn 't wylde gebrûs: Hja binne yn steat om de skipper to hunen, Him sims to forwiten: „de koers is net goedT H™ dêrmei to sizzen: „'t Is feiliger, better, Fen koers to foroarjen mei 't each op 'e floed"..» En tagelyk steane oan haven en wallen Ek stjûrljue (de besten), hja fiere kretyk. Hja stoarje ek noedlik nei 't skomjende wetter, Ef kypje mei kikers nou oan 'e sédyk, Ek hjarren bilang hat de stjûrman yn hannen, Ek hjarren bilang hat de skipper oan board. En wylst nou de stoarmwyn oanhâldendwei teistert, Bliuwt grif it foaroardiel mar skraechwirk forsmoard... De tracht dêr yn sé is yn tûzen gefaren. Mei mines en dines, mei aller bilang. 't Is wachtsjen en wachtsjen mank hope en freze, De iene wirdt ülk en de oare licht bang —> En noch wol de byljende sé net bidarje; De iennige treast is noch moed en ged i I d. It skip kin gjin feilige haven noch krije... De stjûrljue, ûnmachtich ... oan hwa nou de skildf RINTS.IE KLAZES.

Ten tweede niale dient de zaak tegen A. E., slager te Leeuwarden. Deze is bekeurd omdat hij zijn slagerswerkplaats niet heeft doen inrichten overeenkomstig de eisenen van de keuringsdienst, na daartoe behoorlijk te zijn aangemaand.

In het belang de»- volksgezondheid zijn dienaangaande voorschriften verordend, aan welke nieuw op te richten slagerijen hebben te voldoen, terwijl bestaande slagerijen dnaraan hadden te voldoen op 24 Sept. 1931. nadat te voren reed1* tweemaal een uitstel van 5 jaren hiervoor was verleend. Die voorschriften betreffen vloer, wanden, afstrooming enz. enz. waaraan de verd. tot dusver niet heeft voldaan. Hij wordt deswege conform de eisch veroordeeld tot flO b. of 10 d. h., tegen welk vonnis hooger beroep is aangeteekend.

Een chauffeur, in dienst van \V. V., garagehouder te Leeuwarden, was gedagvaard om in een strafzaak, dienende voor het Kantongerecht te Dokkum, getuigenis der waarheid af te leggen. Aan die hem beteekende wettelijke dagvaarding heeft hij niet voldaan, aangezien hij op d*e dag der terechtzitting buiten de provincie in functie was. Hij handelde daarbij in opdracht van zijn patroon, die ter zake veroordeeld wordt tot f 8 b. of 8 dagen h., met de herinnering, dat dergelijke nalatigheid wordt bedreigd met een maximum-boete van f6O.

In de namiddag van 8 Febr. is geverbaliseerd en ten slotte op het politie-bureau terecht gekomen A. T. te Huizum, ter zake, dal hij niet een auto zig-zag gewijze en slii.gerend door verschillende straten van Leeuwarden is gereden, waardoor de publieke veiligheid in gevaar w:erd gebracht. Met toepassing van recidive wordt tegen dezen verd.. die volledig bekent, als vonnis L'owezen onvoorwaardelijk een boete van f 100. subs. 30 d. h. en voorwaardelijk een boete van f5O of 15 d. h. plus ontzegging der bevoegdheid om motorrijtuigen te besturen voor den tijd van 1 jaar. aan welke voorw. straf met 2 jaar proeftijd wordt verhouden de bijzondere voorwaarde, dat hij gedurende die proeftijd aangesloten blijft bij een onthoudersvereenigins. geen alcoholhoudende dranken gebruikt en niet binnengaat in vergunnings- of verloflokalen \, "'3? r zijn werkkring zulks niet van hem vordert.

Hieraan heeft zich schuldig gemaakt .Tolw. \V.. expediteur te Sneek. toen hij 9 Febr. on de Oveiijselschestraatweg nabij Wijtgaard met zijn vrachtauto links een petroleumwasen. met paard bespannen, voorbij schoot, juist on 't moment, dat daar ook te passeeren had een van de Leeuwarder zijde naderende luxe auto. Beide deze voertuigen, de luxe auto zoowel als de petroleum wagen, werden hierbij aanstereden, terwijl de petroleumventer Zwart bewusteloos opuenomen is. De schade is vergoed. F.isch f5O boete of 50 d. h. Schriftelijk vonnis volgt 31 Maart.

HARLINGEN. 17 Maart. Aangekomen: Xed. s.s. „Noord-Holland" (steenkolen) van Goole. Eng. s.s. „Groningen" (stukgoederen) van Londen. Duitsch s.s. „Margot" (steenkolen) van Hulk