Leeuwarder courant : hoofdblad van Friesland

(ADVERTENTIE 1.M.) En u,hoe komt u aan uw Amro Privérekening? „Ja, dat was geloof ik de reden. we toen m'n salaris komen en Niet zozeer om dr mee te van dat salaris zetten ze van de beulen of zo, of om die Amro gelijk een vast bedragje betaalcheques, dat zijn we pas over op onze spaarrekening, later gaan doen. Nee, vanwege Toen konden we dr niet meer zo dat automatisch sparen, want gemakkelijk van snoepen I*l daar kwam bij ons nooit zoveel begrijp je?" LW I van. Op die privérekening lieten >ü/

HEERENVEEN — Mogelijk al in de loop van deze of de volgende week zullen de eerste Surinaamse gezinnen zich gaan vestigen in Friesland. De Surinamers, voor het merendeel Hindoestanen, worden voorlopig opgevangen in Heerenveen, één van de Friese gemeenten, die in het najaar van 1974 door de rijksoverheid zijn gevraagd woningen beschikbaar te willen stellen. Als criterium gold toen dat het gemeenten moesten zijn met meer dan 25.000 inwoners.

Afgelopen woensdag zijn 22 Surinamers, merendeels gezinshoofden, voor een eerste kennismaking naar Friesland gereisd. Zij bezochten onder meer Heerenveen, Leeuwarden en Kollum. Hun „doorzending" naar het Noorden is een uitvloeisel van het spreidingsbeleid, dat de overheid nastreeft. De kwestie zou in een stroomversnelling zijn geraakt door het overweldigende aanbod tijdens de laatste weken van rijksgenoten, die verwachten in Nederland een beter bestaan te zullen vinden dan in het moederland Suriname.

De Surinamers zijn voorlopig ondergebracht in een opvangcentrum in Putten. Het CBR, het Centraal Bureau uitvoering vestigingsbeleid Rijksgenoten in Suriname bemiddelt in hun vertrek naar Friesland, waar ze een tijdelijk onderdak krijgen in hotels of contractpensions. Het zou nogal wat moeite kosten de hotellerie te bewegen kamers beschikbaar te stellen. Definitieve huisvesting vindt daarna plaats in overleg met ondermeer de gemeentelijke sociale diensten en de woningbouwcorporaties.

Wethouder Piet A. de Bruijne, die in Heerenveen met met de onderbrenging van de rijksgenoten overzee te maken heeft, verklaarde maandag dat het kollege van b. en w. van deze gemeente destijds „voorwaardelijk-positief" op het verzoek van het rijk heeft gereageerd. „De voorwaarden, die we als kollege aan de opvang van Surinamers verbonden, betroffen o.a. werkgelegenheid, begeleiding en scholing", zegt hij. „Helaas hebben we nooit weer iets op deze brief gehoord. Wel bleven er allerlei schrifturen met dwangmaatregelen binnenkomen". Hij wijst er op dat het ministerie van Volkshuisvesting op grond van een (sluimerende) regeling woonruimte in de gemeente kan claimen.

Nu Heerenveen toch nog vrij plotseling met het aanbod van Surinamers wordt geconfronteerd, „doen we ons best de mensen zo goed mogelijk te ontvangen", aldus de wethouder. De begeleiding zal volgens De Bruijne gericht zijn op integratie. De voorbereiding is in volle gang.

Volgens het CBR in Den Haag is het zoeken naar huisvesting in Friesland een volkomen vrijwillige zaak. Meer dan men aanvankelijk had gedacht tonen de Surinamers niet alleen belangstelling voor Amsterdam. Ook het platteland heeft hun interesse. Het zijn vooral de Hindoestanen, die een duidelijke voorkeur laten uitgaan naar plattelandsgebieden, zoals Friesland. Ook in Suriname was Paramaribo voor hen vaak een ver, tamelijk onbekend begrip. Bij de voorlichting vorige week woensdag blijkt met name Heerenveen goed bij de Surinamers te zijn overgekomen. „Ze zijn razend enthousiast in Putten teruggekeerd", aldus de direkteur van het Haagse spreidingsbureau. De Friese benadering van het probleem, ook in Leeuwarden en Kollum, heeft de indruk gewekt van een zeer positieve opstelling ten aanzien van minderheidsgroepen, zo is de mening bij het CBR.

De opvang in Heerenveen van de eerste Hindoestanen gebeurt in samenwerking met het Directoraat Generaal van de Arbeidsvoorziening. Men denkt in Den Haag aan een spreidingsplan wat Friesland betreft op „jaarbasis" aan zon 600 - 700 Hindoestanen. Een wens is om in deze provincie tot een regionaal ontvangstcentrum te komen, waarin de Surinamers als voorbereiding op hun opneming in het normale maatschapDeüjke- en arbeidsproces enkele maanden kunnen ..inschieten". In Den Haag hanteert men bij spreiding de stelregel dat de rijksgenoten hun eigen identiteit in de ..vreemde" moet kunnen bewaren. De directeur van het Haagse CBR aan de Jan van Nassan kade zei: ..De groep moet net zo groot zijn dat de mensen hun identiteit niet verliezen en net zo klein dat er tussen de groep en de Heerenveense bevolking geen moeilijkheden ontstaan".

15-4 Bergumerdam 19 (11); Leeuwarden 15 (9); Nesserzijl 16 (14); Sneek 14 (12); Scharsterbrug 15 (15); Woudsend 15 (14). Gemiddeld 15.4 (13.2). Neerslag 5 mm. De sluizen zijn voor de afstroming geopend.

WORKUM — In de nieuwe provinciale weg langs Workum komt over de Workumer trekvaart een dubbele brug liggen. De bouw van zon tweelingbrug ter plaatse is nodig in verband met het feit, dat er vlak voor de Trekvaart een baansplitsing is en men ter plaatse links en rechtsaf kan slaan. Evenals reeds aan de noordoostkant van het water het geval is zal er aan de andere kant van het water is een tunneltje onder de niauwe weg komen. Dit tunneltje komt te liggen in een fiets- en voetpad, dat parallel met de nieuwe weg aansluit op de Alde Heidenskipster Dyk. De idrecteur van Gemeentewerken te Workum ,de heer Jan Faber, deelde dit gisteravond mee op de jaarlijkse gemeentelijke forum-avond te Workuin.

Ruim honderd belangstellenden waren op deze bijeenkomst aanwezig om vragen of opmerkingen over allerlei gemeentelijke zaken op burgemeester en wethouders af te vuren. Ter sprake kwam onder meer ook de nieuwe brug, die ter hoogte van het politiebureau over de Dolte zal worden aangelegd. Zoals bekend bestaan er plannen om voor deze oeververbinding een bestaande ophaalbrug in Groningen te kopen. Burgemeester mr. Jan Jacobus Pastoor verklaarde, dat men deze brug eigenlijk wat te groot acht. Een iets kleinere zou beter in het stadsbeeld van Workum passen. Het college is het er wel over eens, dat er ter plaatse een ophaalbrug moet komen. Een basculebrug zou op dat punt niet passend zijn.

Uit de zaal werd er op aangedrongen om bij het strand van Workum een bos aan te leggen. Dat zou van belang voor het toerisme zijn. Bij het strand is thans te weinig beschutting. Wethouder Julle van der Wal antwoordde, dat het structuurplan Workum reeds voorziet in de aanplant van veel bomen bij het Zool. Rondom de geprojecteerde jachthaven zal veel groen komen. Dit gebied is ook bestemd voor de bouw van tweede woningen en zomerhuizen. Verder zullen er rondom de nieuwe rioolwaterzuiveringsinstallatie bomen worden t. Wii zijn vóór aanplant van bomen en willen de bestaande zoveel als het maar kan behouden, aldus de wethouder.

In antwoord op opmerkingen, dat Workum meer in de publiciteit moet worden gebracht — de gemeente zou ook cc nstand op de Recreana moeten hebben, zo werd gezegd — merkte de burgemeester op, dat het voor hem een vraag is of het toerisme nog wel bevorderd moet worden. Volgens zijn mening moet er meer aan begeleiding van het toerisme dan aan het bevorderen er van worden gedaan.

Wel zou Workum zoveel mogelijk de aandacht moeten vestigen op het goede woonklimaat, dat de stad te bieden heeft. Sprekende over deze zaak zei de heer Pastoor, dat de gemeente een brief van de AVRO had gekregen met de aanbieding Workum tijdens de AVROralley tot een etappe-plaats te maken. Als de gemeente dat zou willen zou zij echter veertienhonderd gulden moeten betalen. Ik vraag me af of het wel zin heeft om op die manier de aandacht op ons te vestigen. Wat hebben wij er aan als er zon duizend auto's wellicht snel door Workum rijden. We moeten geld toe hebben, zo luidde een reactie uit de zaal.

HARLINGEN — De exploitant van het restaurant van het Harlinger Zeezwembad, de heer H. F. Broekhuisen, kwam gistermorgen tot de ontdekking, dat er in de restauratie was ingbroken. Er worden veertien flessen alcoholhoudende drank vermist en een flinke voorraad blikken met conserven en soep. De politie heeft de zaak in on-

derzoek,

RIED — Nog honderdzeventi^ hektare bintjes van vorig jaar staan er in de grond van de heer Doede de Boer in Ried. Hij is 35 jaar akkerbouwer geweest, maar nog nooit is het hem overkomen, dat hij in april nog aardappelen moest rooien, die er vorig jaar al uit hadden moet zijn. Aanhoudend nat weer is de oorzaak. „De bou is twa fingerbreed droeeh en it moat in sintimeter as fyfrjin wêze", zo legt hij uit.

Steekproeven hebben uitgewezen, dat de aardappelen nog wel van goede kwaliteit zijn. „De ütfal is mar tsien persint, mear net. De oaren binne noch sa geef as kryt. It wurdt in spultsje foar de fabryk of foar féfoer", zo denkt hij. Een ding is zeker: de aardappelen blijven niet zitten. De rooiefr is al besteld en zodra het weer wat droger wordt gaat die aan de slag. „Oars hie der nou al weet ynsitten, dat hie yn maert al siedde wurde moaten. Mar ja, tiden hawwe tiden en it is mar moai dat j ode natür net twinge kinne".

Evenals bij de veehouders hebben ook de akkerbouwers dit voorjaar met een achterstand te kampen. Een week of drie is de zaak achterop, zegt de heer Meindert van der Galiën, uit Menaldum, bedrij f stakdeskundige akkerbouw van het rijksconsulentschap in Leeuwarden.

De zomergranen hadden in maart gezaaid moeten worden, maar nu zit nog niet alles in de grond. Van de bieten is nog maar een beetje gezaaid en met de uien is het precies zon geval. Dat houdt in dat de opbrengst lager zal worden. De heer Van der Galiën schat dat de zomergranen tien tot vijftien procent minder zullen opbrengen. Dat komt neer op twee- tot tweehonderd vijf tig gulden per hektare. De mindere opbrengst van de bieten zal een procent of tien bedragen, wat in geld uitgedrukt f5OO minder per hektare betekent.

Van de aardappelen zijn nog maar enkele percelen geplant. Gewoonlijk gebeurt dat eind maart — begin april. Deze latere plantdatum houdt een kortere groeiperiode in en ook dat zal aan de opbrengst te merken zijn.

„It moat nou al hast ris ophalde", vindt de heer Van der Galiën. „De wurkfordieling komt sa ek yn de knipe. Oars diene boer en leanbidriuw in pear wiken oer dit wurk. Nou moat aenst alles yn ien wike".

LEEUWARDEN — De Provinciale P'anoligische Commissie zal binnenkort (25 april) praten over de torensilo (10-30 meter hoos) in het landschap. In een notitie aan het adres van de commissieleden zegt de Provinciale Planologische Dienst, dat niet alleen de vorm van deze nieuwe bebouwing op het platteland, maar ook het te verwachten grote aantal (in 1980 ongeveer 150 volgens een voorzichtige schatting van „Bedrijfsontwikkeling") een gedachtenwieseling binnen de PPC noodzakelijk maakt. De PPD geeft de PPC hierin de volgende punten ter overweging: 1. Het is nood^akelnk dat zowel het niet toestaan als het wel toestaan van torensilo's — in het laatste geval met eisen omtrent de afmetingen en dereelüke — wt-'H geregeld in het bestemrnin"S'slan. 2. Het ;s ,y,"V:>'>i>v>.1 m;,.-, t 1„ |10-..v(.. Vqn firensf]~>'<; od *■<* l^^f*«*ri of -oi*q 't-»* ot>*dehteii *r. iv;r>ti tn I'"'T^»n. 3. Het iq ftvwi1»^ 'fi»on|if\n'i,"1'ril. r waar ,' i ■ ...I.;i-, ..-,al. T,r^t -iip uit.AHnk en" no-xr+^ h^i+'—f* :n '^t *öhe*^ van een beb-.mv!" rS"'--'°o^'-in

In de vrij uitvoerige notitie van de PPD wordt ingegaan op de ontwikkeling die de boeren er toe dwingt om tot meer efficiënte methodes van voeropslag over te gaan. De voordelen van de torensilo worden hierbij niet vergeten, al wordt daarbij ook vermeld, dat deze methode ook nadelen kan hebben. Tevens wordt ingegaan op de voor- en nadelen van lagere silo's en wordt even ~>~"»°m1 'iet experimenteren met sleufsjlVs pi an-We methodes. De in de notitie genoemde punten van overwegen vormen uiteraard niet meer dan gesprekspunten voor de commissie.

LEEUWARDEN — De aanleg van een geheel nieuwe autosnelweg naar Groningen volgens een verloop dat ten noorden van Hardegarijp, Veenwouden, Zwaagwesteinde en Buitenpost zou liggen, is uit structurele overwegingen en uit een oogpunt van capaciteit niet noodzakelijk. Dit staat te lezen in een nota van de Provinciale planologische Dienst en de Provinciale Waterstaat van Friesland, waarin een duidelijke voorkeur wordt uitgesproken voor het verbeteren en benutten (optimaliseren) van de bestaande verbinding Leeuwarden—Groningen via Buitenpost.

Deze bestaande verbinding kan. aldus de nota, door verbetering en na het maken van een aantal omleggingen (Hardegarijp, eventueel Noordbergum, Twijzel en Buitenpost), zijn functie als regionale ontsluitingsweg behouden. De verbinding Leeuwarden—Drachten— Groningen krijgt veel sterker een functie in het directe verkeer tussen Leeuwarden en Groningen en het doorgaande verkeer. Er zullen zich hier geen capaciteitsproblemen voordoen, omdat de weg betrekkelijk gemakkelijk (de aarden baan ligt er voor langs de gehele lengte) kan worden omgebouwd tot een tweebaans autosnelweg.

De weg Leeuwarden—Visvliet zal kunnen worden omgebouwd tot een enkelbaans autoweg met voornamelijk gelijkvloerse kruisingen, op plaatsen waar dat nodig is beveiligd met verkeerslichten. Afgestemd op de verkeersintesiteit kan hier en daar tot baanverdubbeling worden overgegaan. In de nota wordt er van uitgegaan, dat stellig (na de omlegging om Hardegarijp) het gedeelte tussen Hardegarijp en Quatrebras verdubbeld zal moeten worden in de niet al te verre toekomst.

Het is wenselijk, aldus de nota, de functie van Leeuwarden als provinciale hoofdplaats ook door middel van de wegenstructuur te ondersteunen. Uitbouw van de rijksweg Leeuwarden- Afsluitdijk en de rijksweg naar het zuiden tot autosnelwegen wordt dan ook noodzakelijk geacht. Van urgent belang is de aanleg van een goede verbinding tussen rijksweg 9 (Groningen—Leeuwarden—Harlingen), rijksweg 32 (Leeuwarden—Heerenveen) en de verbinding naar Drachten, als onderdeel van het wegenvierkant om Leeuwarden heen.

Door middel van een kaart wordt een aantal oplossingen getoond, die de bestaande verbinding Leeuwarden—Buitenpost—Groningen sterk zouden kunnen verbeteren. Voor omleggingen zouden zelfs kleine gedeelten van het tracé van de noordelijke rijksweg (dat overigens nog nooit officieel is vastgesteld) kunnen worden gebruikt. Verder staan er lijnen op ten noorden van Hardegarijp (twee mogelijkheden, met of zonder een omlegging om Noordbergum) en ten noorden en ten zuiden van Twijzel en Buitenpost (vier mogelijkheden). In de nota wordt opgemerkt, dat deze mogelijkheden slechts gedachten zijn. Er zal nog een gedegen studie moeten worden gewijd aan deze omleggingen.

Duidelijke bezwaren tegen een nieuwe noordelijke autosnelweg zijn: een zekere overcapaciteit, omdat de verbinding via Drachten dan niet ten volle zal worden gebruikt: er moet veel meer land worden doorsneden; er moeten natuurgebieden worden doorkruist, die anders met rust kunnen worden gelaten; aan de Groninger kan van de rijksweg zijn al oplossingen gemaakt, die aansluiten op een plan tot verbetering van de bestaande verbindingen; de aansluitingen op het hoofdverkeersnet ten zuiden van Groningen (waar men via Drachten terecht komt) zijn veel beter dan die aan de noordkant van deze stad.

Er zal, zo staat in de nota, een duidelijke uitspraak moeten komen. Niet alleen om de moeilijke situaties, zoals die zich voordoen in de bebouwde kommen van Buitenpost, Twijzel en Hardegarijp, maar ook met het oog op de totale ruimtelijke ordening en de daarmee nauw samenhangende planning van de wegen in het betrokken gebied. De nota zal op 25 april aan de Provinciale Planologische Commissie worden voorgelegd.

DRACHTEN — Drs. Jaap Molenaar, te Suawoude, heeft het initiatief genomen, samen met onder meer ds. Hans Bouma, prof. Rothuizen en Jan van Hillo, tot oprichting van een „christelijke vereniging voor scheppingszorg" genaamd „De Regenboog". Volgende week kan de oprichting worden tegemoetgezien. Dit heeft hij maandagmiddag meegedeeld bij de opening van de tentoonstelling „Wad nu" in de Lawei te Drachten. De heer Molenaar zei bij de christenen een enorme drempelvrees te hebben geconstateerd wat betreft het meedoen aan milieu-acties, anderzijds vooral onder gereformeerden te hebben gemerkt dat de tijd rijp is voor het oprichten van een christelijke organisatie op dit terrein.

In zijn openingswoord had hij al dadelijk gezegd te zullen spreken als een belijdend christen, die met droefheid en grote verontrusting nu al jarenlang heeft ervaren, dat haast alle christelijke partijen in Nederland het „teugen" laten horen als het gaat om alles wat Gods schepping kan behoeden voor de vernieling van ons leefklimaat. Fel gispte hij wat hij noemde het christelijk materialisme, dat het sterkst tot uitdrukking komt als men van de zaak van Gods schepping een sluitpost op de begroting gaat maken. Gelukkig zijn er overal ter werelu ook nog mensen van goede wille die voor dat goede willen strijden. In dat verband noemde hij de Vereniging tot Behoud van de Waddenzee met haar ruim 35.000 leden. „Het lijkt veel, maar het is schandalig weinig, als men ook nog rekent, dat het merendeel in het Westen woont."

De heer Molenaar constateerde dat „de krijgskas" tamelijk leeg is en daarom zat er voor de aanwezigen geen drankje in de gebruikelijke zin in. „Wij bieden u een kelk aan met de kostbaarste vloeistof die er bestaat: zuiver leidingwater. Hiermee wil ik u toedrinken op de toekomst van het Wad." En met deze heildronk werd de tentoonstelling dan geopend.

De heer Bob Beets had de talrijke aanwezigen, onder wie ook vertegenwoordigers van de gemeente Smallingerland, de heer Molenaar voorgesteld als degene die in 1973 een persoonlijke milieuprijs had ontvangen voor zijn onvermoeid en belangeloos opkomen voor het milieu door een jury met onder meer prof. Kuehn, prof. Mörzer Bruyns, dr. Dick Hillenius, Brugsma en Le Roy. Over de expositie deelde hij mee, dat deze is samengesteld door het Studium Generale van de Technische Hogeschool Eindhoven, in samenwerking met de Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee. De expositie is eerst op alle universiteiten te zien geweest en circuleert nu door ons land. Voor het Noorden heeft Drachten de primeur. Er zal getracht worden in het hoogseizoen de expositie ook op Terschelling te tonen.

„Wad nu" bestaat uit een zestigt monstratieborden waarop met foto's, grafieken, kaarten en ook een aantal schilderijen van schoolkinderen de volgende thema's visueel worden gemaakt: het Waddengebied, literatuur, uniek natuurgebied, eb en vloed, plantenwereld, dierenwereld, vestiging van de mens, waterverontreiniging, industrialisatie, mijnbouw, waterstaatkundige ingrepen, defensie, rekreatie, bestuurlijk onvermogen. Er is een uitstekende gids verkrijgbaar, loaarin ook het openingswoord van prof. dr. ir. J. P. Mazure destijds in Eindhoven is opgenomen. In Drachten zullen talloze scholen een bezoek aan het geëxposeerde brengen, zo vernemen wij van onderwijszijde.

Drs. Jaap Molenaar, initiatiefnemer van de Chr. vereniging voor scheppingszorg, bekijkt met Jan Boom, vice-voorzitter van de "Waddenvereniging, de expositie over het Wad te Drachten. In zijn handen houdt hij de karaf met helder leidingwater, waarmee hij toostte.