Het nieuws van den dag : kleine courant

AMSTERDAM, 12 Juli.

Het Engelsch Hoogerhuis heeft gisteren, °nder veel debat, al de artikelen van het wets-ol"_twerp tot afstand van Helgoland aangenomen. tiet Lagerhuis keurde na eenig verzet der ersche leden, het tractement voor den Minister van lerland goed. J-*e gisteren medegedeelde proclamatie der "Vereeniging van Brievenbestellers/' waarbij ette algemeene werkstaking wordt aangekon/~Bd, maakt weinig indruk meer, wijl er te v,eel dadenloos gedreig aan is voorafgegaan. algemeene werkstaking wordt dan ook let meer mogelijk geacht. {Zie ook het schrijl'e» uit Londen Meronder.) «tanley's huwelijk zal waarschijnlijk wor- Pen uitgesteld, daar hij door een maaglijden 18 aangetast. ¦"e Italiaansche reiziger Casati liet zich !eer ongunstig uit over Stanley's houding ten opzichte van Emin-pacha. Volgens Casati eeft niet Stanley Emin gered, maar redde .'ïuq Stanley, want Stanley verkeerde met '31 expeditie in zoo hopeloozen toestand, at hij zonder Emin's hulp verloren ware geweest.

£°o js indertijd ook beweerd, dat Livingt *ie Stanley vond, in plaats van omgekeerd.

. Naar aanleiding van het proces wegens moord op Gouflié, zal het Fransche kamerlid Arêne de Regeering interpelleeren Ver de overgroote publiciteit, welke te Parijs Q de gerechtelijke instructie gegeven wordt.

*Q het onderhoud met den verslaggever ail het Frankfurler Journal, waarvan we ,e**ds gisteren kortelijk melding maakten, eeft Von Bisrnarck zich bijzonder bitteiMiitplaten over de Duitsche pers (wijl deze over '"¦et geheel wijselijk nalaat hem gelegenheid e geven zich voorbij te praten) en gezegde Pcr*" deshalve ;/laf" genoemd. Bladen, die mij roeger ten volle waren toegedaan, dus «Jaagde de gewezen Kanselier, als b.v. Post 11 Köhiische Zeitung, wijden mij thans als ac pest. Met betrekking tot de binnenlandsche staatkunde zeide Bisrnarck, dat hij van Miquel Sfroote verwachtingen had. -Oorspronkelijk was hij tegen de bekende ¦keizerlijke rescripten betreffende de arbeidsbescherming geweest, maar de Keizer ftad daarop gestaan, en toen had hij, Bis'üarck, ze gesteld, niet Miquel, zooals vaak onrechte gezegd was. De resultaten der ""beids-conferentie waren gelijk nul geweest, Selijk trouwens te voorzien was. "Wat de ocialistenwet aangaat, zou Bisrnarck, als hij *! zijn. ambt gebleven ware, voor verscher- Ping hebben gepleit, Geheel dus nog in de oppositie en gansch Avegen bewandelende, althans bedenkende, dan de jonge Keizer! Nu men dat nu "etmaal goed weet, is het te hopen, dat het öl6t andermaal herhaald wordt, In het karakter van pruttelaar voldoet de ijzeren graaf Van voorheen al zeer weinig. jïa den loop van het gesprek heeft Von j^siiiarck óók nog de bedreiging geuit, dat zich wel eens door een der niet-Pruisische j!taten, leden van den Rijks-bond, naar den ¦^"ndsraad zou kunnen laten afvaardigen, guneer de socialistische richting der Regee| lö_ hem te sterk wordt en tot Oppositie °opt, Vooral ook deze uiting van den Vorst f>eeft ergernis.

, Be Keizer van Oostenrijk heeft zich in de este gezondheid van Gastein naar Ischl begeven.

Het bericht omtrent eenen moordaanslag , P den Bulgaarschen Minister-President Stam-01"doff wordt tegengesproken.

E>e Servische Regeering heeft nu werkelijk "^ de Engelsche firma Marshall & Capon ca contract geteekend voor de oprichting eeHer fabriek te Nish voor het zouten en rooken van spek. "e concessionarissen zullen hunne fabriek ¦*°° spoedig mogelijk bouwen en binnen het lfvste jaar na de opening 100,000 varkens jachten, een getal, dat jaarlijks met 50,000 loet vermeerderd worden, totdat het totaal an 300,000 per jaar bereikt is. De Regeering Keeft het land, waarop de fabriek zal gebouwd gorden, en vrijdom van alle belastingen geurende 10 jaren. Verder zal de fabriek al j.are machines en benoodigdheden vrij van echten mogen invoeren en zal van haar «een uitvoerrecht geheven worden. De firma *jeeft de waarborgsom van p. st. 5000 Dinsdag j.l. gestort, en ter eere van de teekening aow het contract, dat van belang wordt ge- llt: zoowel voor den Servischen als voor j*6ri Britschen handel, werd in de Britsche egatie een groot diner gegeven, waarbij de ervische Minister van Koophandel tegen- Wo°rdig waa.

heef! Italiaansche Kamer van Afgevaardigden ml gisteren, bij geheime stemming, met gJI teSen 41 stemmen, de maatregelen goedfculn d om financieel aan de stad Rome te gani te k°nien. Ook de plannen tot reorzijn le der banken van Sicilië en Napels mOnS*Oedgekeurd, gelijk mede het telephoön£ °Pohe Voor den Staat, motie den oud-Minister Bonghi i» eene "verdedigd, strekkende om de Regee- ring uit te noodigen met alle haar ten dienste staande middelen de scheidsrechterlijke beslissing van internationale geschillen te bevorderen. Crispi verklaarde, dat niemand meer dan hij dat denkbeeld toejuicht; maar men mag zich, ongelukkig genoeg, geen illusiën daarvan maken. In Europa zijn de toestanden minder gunstig voor het heersenen van den universeelen vrede, dan in Amerika. Voor het oogenblik kan een Staatsman niets meer doen, dan het uitbarsten van eenen oorlog verhinderen. Italië zal in alle congressen vóor den vrede ' pleiten, en als daardoor een oorlog verhinderd wordt, zal het gelooven, niet meer te hebben gedaau dan zijnen plicht. De Kamer heeft met algemeene stemmen de motie van Bonghi aangenomen, nadat Crispi ten slotte daaraan zijn zegel had gehecht. De Kamer is daarna uiteengegaan. De gemalin van Crispi is uit Karlsbad, waar zij een kuur kwam ondergaan, verdreven door een „drievoudig verbond van Duitsche, Oosfcenrijksche en Italiaansche voorname dames, die haar minder a"s vrouw van geringe afkomst, dan wel omdat het met haren echt met Crispi niet in den haak is, in den ban deden en niets met haar te maken wilden hebben. Crispi heeft haar namelijk gehuwd, nadat hij op weinig ridderlijke wijze van een vorm-fout had partij getrokken om eene vorige betrekking tot eene vrouw, aan wie hij veel verplichting' had, te verbreken. Daarom wil Koningin Margarita Mevrouw Crispi ook niet zien. Haar mans humeur wordt er daardoor niet beter op, natuurlijk, en daarom zij 't hier vermeld. Naar men uit Spanje bericht, is de cholera thans ook in het dorp Almizerat uitgebroken ; daardoor is het aantal plaatsen, waar de ziekte heerscht, tot 37 geklommen. Ondanks die uitbreiding kan men echter zeggen, dat de epidemie aan het afnemen is en met grond hopen, dat de cholera beperkt zal blijven tot de streek, waar zij nu heerscht. In elk geval blijkt het meer en meer, dat zij niet van elders is overgebracht, maar door plaatselijke oorzaken is ontstaan. Uit Kaapstad wordt gemeld, dat het Ministerie-Sprigg is afgetreden. De Gouverneur droeg aan den Heer Sauer de samenstelling van een nieuw Kabinet op en verdaagde het Parlement voor een week. Het Ministerie is afgetreden wegens het afkeuren zijner spoorweg-politiek. De warmte in de Vereenigde Staten heeft plotseling voor koude plaats gemaakt. De temperatuur is over het geheele land 15 tot 25 graden gedaald. De telling van de bevolking van Chicago vertoont thans eene vermeerdering van 1,100,000. St. Louis heeft 449,124 en Bal timore 433,639 inwoners. Nadere berichten uit Yokohama melden, dat de koning van Korea de hulp van liet Amerikaansche eskader inriep, waarop de overste van het eskader mariniers en matrozen geland en in het koningspaleis ingekwartierd heeft, zoodat de Amerikanen Korea in bezit genomen zouden hebben. De Amerikaansche Regeering verklaart, dat zij geen bericht ontvangen heeft. De Braziliaansche Minister van Oorlog, de Heer Benjamin Constant, heeft zijne portefeuille nedergelegd en zulks in eene snorkende proclamatie ter algemeene kennis gebracht. In dat stuk beweert hij, dat de Braziliaansche omwenteling eigenlijk d e omwenteling geweest is, die aller eerbied en bewondering afdwingt, en dat het Braziliaansche leger het best de verheven maatschappelijke en staatkundige roeping der hedendaagsche legers verwezenlijkt. In het breede wordt die eigenaardige leger-roeping dan nog eens uitgewerkt. Te Montevideo begint de paniek te bedaren. Gouden munt staat op 22 premie. Papieren geld wordt nog niet aangenomen. Te Buenos-Ayres wordt eene groote der Regeering vijandige demonstratie voorbereid. De Minister van Financiën heeft zich tegen een gedwongen koers en tegen verdere uitgifte van banknoten verklaard, behalve die, welke in zijn wetsontwerp zijn voorgesteld. De vrees voor een paniek neemt toe. Gouden munt wordt op 320 gequoteerd en de toeloop op de banken houdt aan. Men schrijft ons uit Londen: Ofschoon de postbeambten het Donderdag niet aan groote woorden lieten ontbreken en herhaaldelijk met eene algemeene werkstaking dreigden, die zelfs door den secretaris der Vereeniging van Postbeambten werd uitgeschreven, was er Vrijdag nog weinig van te merkeu en de brieven werden heden als gewoonlijk bezorgd. Het kan thans voorspeld worden, dat een werkstaking niet zal plaats hebben en, als zij plaats heeft, bepaaldelijk moet mislukken. De mannen hebben hun gunstig oogenblik laten voorbijgaan. Zij hebben, te lang geweifeld en thans heeft de Begeering hare maatregelen te goed genomen. De mannen die het werk staakten, deden verscheidene vruchtelooze pogingen om hunne makkers over te halen om mede te doen, maar werden overal met allerlei bezwaren begroet. En zoo is wat aanvankelijk een ernstige gebeurtenis scheen beperkt tot eenigen last in de wijken Pentonville, Leieester Square, Whiteehapel, Holloway en Finsbury Park, waar de toestand — dit kan niet ontkend worden — vrrj ernstig was. Wanneer bezoldigde Eijks-ambtenaren, die een pensioen te verliezen hebben, opnieuw dreigen met eene werkstaking, zal men hen niet weder spoedig gelooven. Er werd Vrijdag in Cannon Street-Hotel in de City eene vergadering van kooplieden gehouden, om te zien wat onder de tegenwoordige omstandigheden te doen stond, maar de loop der zaken heeft daaraan voorloopig althans alle belangrijkheid ontnomen. Een andere werkstaking te Londen, die meer succes belooft te hebben, is die der werldieden van de fabrieken van zijden hoeden. Er zijn slechts 1000 zulke werklieden in Londen, allen geoefende personen, die niet liclit te vervangen zijn en dus het heft in handen hebben. De reden der werkstaking is eene eigenaardige, namelijk de dat fabrikanten de beste zijde willen laten brengen op gemeene hoeden en slechts voor gemeen werk betalen.

Ook is er eene werkstaking uitgebroken onder de 3CO meubelmakers van de firma Lebus, omdat 4 hunner (allen vreemdelingen) ontslagen werden. De mannen hadden te voren aanvragen gedaan om 10 percent loonsverhooging en den meesters 14 dagen tijd gegeven om zich te bedenken.

Toegekend zijn de navolgende subsidiën uit de prov. fondsen : Aan de gemeente Hoogkerk voor den aanleg van een grintweg, groot 35 pCt. der kosten, en aan de stichting „Museum van oudheden voor de provincie en de stad Groningen een jaarlijlcsche subsidie van ƒ3OO. Afwijzend is beschikt op het verzoek van de „Maatschappij ter bevordering van Nijverheid in het Westerkwartier," om een jaarlijksclie subsidie in de kosten voor veeartsenijkundige hulp.

Omtrent de voordiacht betreffende den bouw van een Aead. Ziekenhuis werd besloten Gedep. Staten te machtigen de onderhandelingen met de Curatoren der Universiteit voort te zetten.

In de zitting van gisteren worden nog goedgekeurd de verantwoording wegens de provinciale en huishoudelijke inkomsten en_ uitgaven over 1888 en de begiootingeu met de vasstelling der opcenten.

Over de — thans voor de sde maal — aangevraagde calamiteurs-verklaring van den Sophia-polder werden uitgebreide bespreJdngen gevoerd. Een voorstel van den Heer Snijders om de behandeling aan te houden werd met 20 tegen 13 stemmen verworpen on daarna werd het voorstel van Ged. Staten tot afwijzing vau het verzoek tot calamiteurs-verklaring met 21 tegen 9 stemmen aangenomen.

De Heer Hennequiu had verder eene interpellatiegericht aan Ged. Staten omtrent deu stoombootdienst op de Westcr-Schelde, de beantwoording dier inliclitingen is op diens verzoek tot de volgende bijeenkomst uitgesteld. In naam des Konings werd alsnu de zomervergadering gesloten.

De Vereeniging van Burgemeesters en Secretarissen in Zuid- en Noord-Beveland heeft in hare vergadering, den lOn dezer te Hoedekenskerke gehouden, in begiusel besloten tot oprichting van een fonds ter uitkeering van een jaarlijksch bedrag aan de leden, die, buiten eigen schuld, op zekeren leeftijd van hunne betrekking ontlieven worden. Het bestuur werd gemachtigd om, in overleg met gedelegeerden van de zustervereenigingen in Zeeland, de grondslagen vast te stellen en een reglement te ontwerpen. Ben tochtje per stoomboot naar Terneuzen en ecu rijtoer vandaar naar Zaamslag, begunstigd door het heerlijkste weder, volgde na de vergadering.

Door den Commissaris des Konings in de provincie Noord-Holland is bepaald, dat de jacht op waterwild in den kring, begrepen binnen den West- Frieschen omringdijk en in de gemeenten Petten en Kallantsoog, zal worden geopend op Dinsdag 15 Juli 1890 en in de overige deelen der provincie op Vrijdag 1 Augustus 1890.

De Geuieertcraad van Hilversum heeft zich vereenigd met ecu voorstel van B. en W., om den thans 1} es taanden hoofdelijken omslag te veranderen in eene inkomstenbelasting. Die belasting zal in werking treden met I°. Januari 1891.

De Gemeenteraad van Apeldoorn heeft ƒ 175 beschikbaar gesteld voor medailles voor de bloemententoonstelling op 2 Aug. en volgende dagen en voor de feesten op 31 Aug.

In beginsel is besloten: een waterleiding te doen aanleggen. De concessie zal echter voorloopig niet verleend worden aan de hh. Van den Broek en Van OldenbarneVeld Kooy, te Amsterdam, doch wenscht men eerst een onderzoek in te stellen naar de kosten bij gemeente-exploitatie.

De onlangs vermelde bevordering van den Heer J. Simon van der Aa tot Doctor in de Bechten is geschied cum laude.

Bij het gisteren en eergisteren gehouden examen aau de Theol. scliool te Kampen zijn geslaagd voor het theol. examen A: A. André, H. Bouman, H. Buitenhuis, O. Casemier, J. Gideonse, J. Gommer, G. L. Goris, H. T. Hoeksema, T. de Jager, B. W. de Jong, A. v. d. Kooi, B. P. van Maas, S. Oudkerk, P. G. Petersen, P. Staal, A. Varekamp, G. J. v. d. Vegt, H. te Velde, E. Vonk en K. v. d. Wal. Afgewezen 3 cand.

Te Groningen is door de Geneeskundige Staatscommissie tot arts bevorderd : de Heer E. de Waard, docts., geb. te Grjjpskerk, en toegelaten tot het tweede gedeelde van het arts-examen: de Heer J. M. Adriani, docts., geb. te Schildwolde.

Examen voor apothekersbediende Kampen, 7 Juli. Geëx. 3 vr. cand.; geslaagd: Mej E. C. Timmer, van Zuidhom.

Onder de namen der geslaagdenbij het eind-examen der ïïormaalschool voor Teekenonderwijzers, in een vorig nummer medegedeeld, stond vermeld : K. W. Poppers; dit moest zijn: K. W. P. Oppers.

Benoemd: tot hoofd der nieuwe gemeenteschool te Apeldoorn, vroeger: ..Instituut Kinsbergen", de Heer W. de Bruin, te Hoenderloo.

Aan Mej. A. Moll, onderwijzeres aan de Burger-Meisjesschool te Enkhuizen, is tegen 1 October e. k. eervol ontslag verleend. De Gemeenteraad heeft besloten nu een onderwijzeres aan te stellen met een akte voor de Fransche taal, op een jaarwedde van ƒ 600.

Ned. Herv. Kerk. Beroepen-, naar Oostrum en Janswier, T. Meinsma, te Hedel; — naar Scheemda H. Doorenbos, te Kollum. Bedankt-, voor Amsterdam (Duitsche vacature) E. L. S. E. Felke, te Cronenberg; — voor Stellendam D. Bau, te Bunnik en Vechten ; — voor Burg op Texel A. W. Hotte, te Sittard. Aangenomen: naar Leiden W. Briët J.Pzn. te Gorinchem; — naar Oudorp (N. Holl.), H. L. Kniphuizen, cand. te Abbekerk. Drietal: te Franeker P. Jzn. Proost, te Koog-aan-de-Zaan, P. A. Biedel, te Krommenie, en H. Vrendeuberg, te Warga. Woensdag 16 Juli a. s. zal het 25 jaar geleden zijn, dat de Heer E. Cesar Segers, pred. te Leiden, de Evangeliebediening aanvaardde. In Leersurn begonnen, was hij van 1866 tot 1873 Waalsch predikant te Groningen en sinds 18 Mei 1873 predikant bij de Ned. Herv. Kerk te Leiden. Morgen, Zondag, herdenkt hij in het midden der gemeente deze heuglijke gebeurtenis. Chb. Gek. Kerk. Beroepen: naar Kampen A. M. Donner, te Assen.

Morgenmiddag te 1 uurwordente Haarlem, op het terrein van „De Pboenix", wedstrijden gehouden van den Nederlandschen. Voetbal- en AtlüeHeken-Bond.'De inschrijvingen,waaronder ook uit België, zijn zeer talrijk. Zoowel Hollandsehe- als Rhijnspoor stonden aan de leden van den nog jeugdigen bond reductie toe. Aan de Grebbe isVrijdagbrjtoeslag geveild : de bekende Grebbe-berg met Heimerstein, enz., ter grootte van ongeveer 150 H.A. Het geheel bracht ruim ƒ 115,000 op, behalve de boomen, welke op ƒ 30,865 zijn geschat. Een vijftal perceelen werd opgehouden. De bekende Grebbeberg met Tafelberg werd eigendom van den Heer J. A. Leccius de Ridder, aan de Grebbe, voor ƒ25,650. Het buitengoed Heimerstein, bewoond door Jhr. Schimmelpenninck, werd opgehouden. Sedert geruimen tijd was door bordjes op de wandelpaden aangegeven : „verboden wandeling." Deze bordjes zullen zeker tot genoegen van allen, die deze schoone omstreken bezoeken, van hedea af weder verdwijnen. Te Barneveldis een arbeider uit Amersfoort, die bovenop een hooiwagen wa 3 gelegen, daar afgesprongen, doch geraakte hierbij onder de wielen, welke hem over de borst gingen. De ongelukkige was terstond dood ; hij laat eene vrouw met drie kinderen achter. Eenige dagen geleden hebben een of meer dieven de oflerbus gestolen uit de kapel bij de graven der Gorcumsche martelaren, even buiten Brielle. Daar genoemde kapel in de laatste weken dagelijks door honderden bedevaartgangers bezocht werd, heeft men waarschijnlijk gedacht eene aardige som in de bus te vinden. De dieven zijn echter teleurgesteld, want de bus, welke in eene weide naast de kapel werd teruggevonden, was juist na afloop van de laatstgehouden processie door den koster geledigd. In de Kath. kerk te Lamswaarde (L.) is Donderdagnacht ingebroken. De offerblokken waren opengebroken en de inhoud was verdwenen. Dit is nu in den tijd van veertien dagen de derde plaats, waar men in de kerk heeft ingebroken, zonder dat het aan de ijverige nasporingen der politie is mogen gelukken den dief of de dieven in handen te krijgen. Donderdagnacht heeft de lan d bouwer J. v. d. V., te Posterholt, in een twist, den landbouwer J. B. een gevaarlijken messteek toegebracht. De dader is door den brigade-commandant der marechaussee te Vlodrop aangehouden en naar Roermond overgebracht. Een ontzettende luchtreis heeft onlangs Maximiliaan Wolff gedaan met zijn ballon Stollwerck. Hij steeg te Keulen op met twee passagiers, de heeren Schmitz en Depcnheuer. Het was zeer onstuimig weder, maai hij wilde zich daardoor niet laten weerhouden. De ballon steeg spoedig tot een hoogte van 2400 Meter, en na een poos in dichte nevelen rondgedreven te hebben, gedurende welken tijd een onweder zich ontlastte, daalden de reizigers in den omtrek van Bensberg. Het anker pakte, er kwamen menschen on: Jon ballon te helpen vasthouden, Schmitz sprong het eerst uit het schuitje, Depenheuer volgde hem en Wolff maakte zich juist gereed om weer op den vasten grond te stappen — maar een plotselinge rukwind wierp hem achterover. Toen hij weder overeind gesprongen was, zag hij, dat de ballon weer hoog in de lucht zweefde en dat twee menschen, een boer en de Heer Schmitz, er onder aan hingen. Wolff beproefde den boer in het schuitje te trekken, maar te vergeefs : de ongelukkige was uitgeput, hij kon zicli niet vasthouden en viel in de diepte. De ballon zal toen ongeveer 3000 meter hoog zijn geweest. Het gelukte niet Schmitz, die zich met de handen aan den gondel vastklemde, naar binnen te trekken; maar WolfE wist hem, na veel vergeefsciie moeite, eenigszins vast te binden, hetgeen echter slechts voor korten tijd hielp, want door het hevige slingeren geraakten de touwen los.

Daarop trok Wolff, met de linkerhand zijn reisgezel vasthoudend, met de rechterhand de klep, open. De ballon daalde, door een onweerswolk heen, onder regen, hagel en bliksem, totdat hij eindelijk vlak bij den grond was, pijlsnel door den wind voortgedreven. Op last van Wolff liet Schmitz toen los en de ballon ging daarop weer de lucht in.

Wolff beproefde nu den grond te bereiken, maar vruchteloos. Het anker pakte herhaaldelijk een boom, maar rukte dien, bij den hevigen wind omver. Eindelijk echter, toen het schuitje weer dicht bij een boom was, sprong de lucht, reiziger er uit. Zijn val, door de takken van den boom gebroken, bezorgde hem een aantal kneuzingen, maar hij werd niet ernstig gewond, en weldra vond hij ook zijn vriend? Schmitz, die evenmin gevaarlijk letsel had bekomen. De arme boer echter, die van het schuitje viel, was door dien va) verpletterd.

Heden, voormiddag te half elf, is in de groot* zaal van het gebouw van de Maatschappij voor den Werkenden Stand eene vergadering gehouden, onder leiding van den Heer Mr. E. E. van Kaalte. Het Bureau was samengesteld uit de heeren : E. E. van Kaalte, Voorzitter, R. van de Werk, H. J. Dijekmeester, S. J. Fockema Andreae, H. L. Drucker, W. A. van Hoek, L. Michiels van Kessenich, H. Smeenge, J. M. Telders en den Secretaris P. J. de Witt. Na opening van de vergadering te omstreeks elf uren, ging zij onmiddellijk tot halfeen over in comitégeneraal. Toen de geheime zitting werd opgeheven is te ruim een uur de vergadering heropend. De aanleiding waarvoor deze buitengewone vergadering was bijeen geroepen betrof eene wijziging dei statuten en van het huishoudelijk reglement. Twee stelsels stonden hierbij tegenover elkander. Die van het Bestuur, dat van oordeel was dat d€ kracht der Vereeniging moet worden versterkt door ruimere keus bij de benoeming van het bestuur. Thans zijn enkel afgevaardigden der toegetreden kiesvereenigingen benoembaar tot bestuursleden. „Onder de leden der Staten-Generaal, de redacteuren van liberale dagbladen, de vertegenwoordigers van liberale kiezersbonden, de leiders van nog niet aangesloten kiesverenigingen, die in ruimen kring invloedrijke kiezers en zoovele anderen kunnen er zijn die men gaarne in het bestuur zou zien opgenomen: het gezag van den een, de werkkracht van den ander, de locale kennis van een derde zouden de leiding onzer vereeniging ten goede kunnen komen". Een geheel ander karakter draagt het voorstel vatt flrie afgevaardigden. Prof. Oppenheim en Mrs. Van Gilse ca Willeumier. Zij meenen, dat de Unie tot dusver niet zooveel kracht heeft ontwikkeld als menschelijk en mogelijk was en zoeken de schuld in te teterke centralisatie, de te groote macht van het bestuur. Dit heeft er toe geleid, kan er althans toe leiden, dat niet de bovendrijvende meening der aan- Ifesloten vereenigingen leiddraad wordt voor de houding der liberale partij, maar dat aan deze eene andere meening wordt opgedrongen, die geenszins de Stemming in haar midden iuist wedergeeft. Van daar het voorstel, om den nadruk te leggen niet op jhet leiden (van boven), maar op het doen te voorschijn komen der openbare meening. Zij willen daarom, Üat aan elk praeadvies van het bestuur over eenig onderwerp van algemeen Staatsbeleid, voorafga een (bespreking daarvan in verschillende kiesvereenigingen. Door deze decentralisatie verwachten z"j toevoer van frissche kracht, zonder dat aan de ook door hen noodig geoordeelde eenheid van handelen afbreuk wordt gedaan. Het bestuur heeft zich met die denkbeelden niet kunnen vereenigen en uitvoerig betoogd, dat voor het hoofddoel der Unie een nauwer aaneensluiting tusschen de liberalen, een krachtiger leiding onmisbaar is. Tot het houden der vergadering in het openbaar, was met 24 tegen 21 stemmen besloten. Alsna werden de notulen der vorige vergadering gelezen en goedgekeurd en vervolgens rapport gedaan over de rekening van het afgeloopen jaar, die zonder hoofdelijke stemming werd vastgesteld. Aan de orde werden nu gesteld de hierboven genoemde voorstellen van het Hoofdbestuur en van de heeren Oppenheim c. s. Door den Voorzitter werd herinnerd, dat het bestuur zich met de laatste voorstellen niet kan vereenigen ; het zou zich om geen pressie uit te oefenen van discussie onthouden en het oordeel aan de verg. overlaten. De orde van behandeling door den Voorzitter voorgesteld was: I l*. algemeene beschouwingen over de beide voorstellen tegelijk; 2°. behandeling en stemming over de voorstellen van de heeren Oppenheim c. s.; 3°. worden zjj door de vergadering aangenomen, dan moeten de statuten worden gewijzigd, en mochten ze worden verworpen, dan eerst zouden de voorstellen van het Bestuur in behandeling komen. Niemand vroeg over deze voorstellen het woord, waarom de Heer Oppenheim namens zijne medevoorstellers het woord nam, om zijne bevreemding te kennen te geven, dat het Bestuur geen deel zoude nemen aan de discussiën. Het doet het voorkomen alsof me n door deze voorstellen pressie op het Bestuur zou willen uitoefenen. In krachtige bewoordingen ontkende tjj dit. De voorstellen waren alleen — hij zou geene geheimen verklappen — gedaan, om aan de verg. meer recht te geven tot initiatief en niet om aan act Bestuur zijn kracht te ontnemen, maar wel, en dat verlangden de voorstellers uitdrukkelijk, dat van het Bestuur geen praeadvies zou uitgaan voordat de kiesvereenigingen zouden in staat zjjn gesteld om hunne opinie uit te spreken. Is dat nu revolutionair? vroeg spr. Krachtig en vastberaden zette hij uiteen, dat hierin niets onbillijks of onrechtvaardigs gelegen was tegen het Bestuur, maar wel dat de geest der Kiesvereenigingen beter tot haar recht bou komen. Men had daarvan een caricatuur willen maken. Spr. zou het in eene openbare vergadering niet doen, maar hü zou anders wel een caricatuur kunnen maken van het voorstel van het Bestuur, om in het bestuur zitting te willen doen nemen mannen, die geen leden zijn van de Liberale Unie! Hij schetste de nadeelige gevolgen •welke het opdringen van een praeadvies op die wijze samengesteld, op de publieke opinie zou hebben. Het Bestuur spreekt van verantwoordelijkheid, maar die verantwoordelijkheid noemde spr. een wassen neus, wanneer die NB.! gedragen moest worden door mannen, die geen leden zijn van de kiesvereenigingen of van de „Liberale Unie". Spr. deed nog .Uitkomen, dat het voorstel niet beoogt om iets tekort !te doen aan de macht van het Bestuur, maar integendeel het prestige van de L. U. te versterken. De Heer Waldeck geloofde, dat de geachte afgevaardigde uit Groningen zich als voorsteller op een verkeerd standpunt heeft geplaatst, en wel alsof alle afgevaardigden en leden der kiesvereenigingen allen precies op de hoogte waren van de politiek als een professor uit Groningen. Hij geloofde dat die spr. niet op de hoogte was van den toestand op het platteland, daar worden de verg. slechts schaarsch bezocht, vooral ook omdat men niet altoos op de hoogte is van de politieke vraagstukken, en daarom achtte spr. het zoo goed, dat het praeadvies bleef opgedragen aan het H. B. en niet overging naar de kiesvereenigingen. De Heer Heyermans verdedigde het voorstel van bet Bestuur en bestreed die van de heeren O. c.s. Hij maakte daarbij eene vergelijking hoe het vroeger ging en hoe het nu zou gaan indien het voorstel van de 3 heeren werd aangenomen. Hij vroeg aan de hh. Oppenheim c. 8. of zij hem zouden willen antwoorden op de vraag: of door het voorstel niet werd ingekort de macht van het Bestuur 1 Prof. Iran Hamel besprak de quaestie om de be stuurders geen afgevaardigden te doen zijn. Spreke keurde af wanneer daarin verandering zou komen en gaf in overweging om deze zaak voor de vergadering van het volgend jaar te reserveeren. Verder ging hij na in hoeverre door aanneming van het voorstel der drie heeren toch de hoofdmacht bleef bij het Bestuur, en nu begreep hij niet hoe die drie heeren door het ontnemen van het praeadvies aan het Bestuur die macht toch wilden verkleinen ? Dit was een tegenstrijdigheid met hun eigen voorstel, want de kiesvereenigingen konden immers vergaderingen houden en de praeadviezen beoordeelen zelfs vóor zij nog verschenen. Hij deed uitkomen dat de praeadviezen van het bestuur toch meestal vooraf in de vergaderingen der afgevaardigden werden behandeld zoodat de historie bewijst, dat de invloed van de verg. nimmer is benadeeld, gelijk hü uit verschillende besluiten der algem. ?erg. bewees. Hg zou dus de zaak liever willen laten eooals zij was.

Prof. Buys geloofde niet, dat uit het voorstel van Benige vijandelijkheid jegens het Bestuur zou blijken, integendeel men heeft nimmer iets aan het Bestuur willen ontnemen, en zelfs gezegd „wij willen'uw praeadvies§niet. Waarlijk wel vleiend voor het bestuur want men wilde daarmede zeggen: „als gij met uw praeadvies voor den dag komt dan hebben wij niets meer te zeggen en daarom willen wij er zelf toe medewerken." Spr. kon niet begrijpen waarom men het Bestuur het praeadvies wilde ontnemen, want wat beteekende een voorstel van het H.B. zonder praeadvies, het zou gelijk staan met het voorstel van de Regeering zonder memorie van toelichting. H"j beschouwde den tegenwoordigen toestand, geheel in overeenstemming met het Reglement. Toch ligt er in onze regeling iets bedenkelijks, niet dat het praeadvies is in handen van het H. 8., maarldat dit praeadvies publiek wordt voordat het in de kiesvereenigingen behandeld is en aan de afgevaardigden medegedeeld. Dit is een fout, maar die veel gemakkelijker kan worden weggenomen dan door de 3 heeren is voorgesteld. Spr. is daarom tegen het voorstel, omdat het een groot tijdverlies zal veroorzaken en veel omslag zal hebben. Wij moeten dus geen weg inslaan die niet zal leiden tot het doel dat men zich voorstelt.

Breedvoerig werd nu het voorstel van zijne medevoorstellers en hem door den Heer Willeumier verdedigd, en speciaal in het licht gesteld, dat de voorstellers het praeadvies niet aan het Bestuur hebben Willen ontnemen.

: De Heer Waldeck kwam op tegen de wijze waarop toen het praeadvies aan het H.B, wilde laten. Op de irijz» zooals de voorstellers wilden door eerst de kiesvereenigingen het praeadvies te doen onderzoeken, zou het H.B. niet anders worden dan de trechter van de meerderheid van de kiesvereenigingen. Neen, zeide de Heer Levy, dan zou het H.B. uit de adviezen der kiesvereenigingen een zelfstandig praeadvies kunnen samenstellen. Spreker drukte hierop bijzonder en hoopte dat bijzonder er op gelet zal worden dat het H.B. een zelfstandig advies zou uitbrengen. Maar daar staat nu tegenover hetgeen de drie voorstellers willen, namelijk initiatief aan de zijde der kiesvereenigingen. Het H. B. wilde van boven af eene opinie van onder op in het leven roepen en spreker meende dat er geen quaestie was van adhaesie aan dat be stuur dat bestuur was op dat oogenblik een abstractes maar lüj geloofde dat de gansche verg. met hem vervuld was van achting en waardeering van alle leden van hes bestuur zonder onderscheid (Applaus)

Verder besprekende het door den Heer Waldeck op den voorgrond gestelde weerstandsvermogen van de kiesvereenigingen ten platten lande vroeg hij aan dien afgevaardigde of hij meent dat dit zoo is (de Heer W. knikte toestemend,) welnu, als dat zoo is, dan zullen de verschillende meeningen tot het H.B. komen, die daaruit een zelfstandig oordeel kunnen vellen en daarom zal spr. gaarne voor het voorstel der 3 heeren stemmen. (De vergadering duurt voort).