Het Vaderland : staat- en letterkundig nieuwsblad

WIESBADEN. HOTEL NABBAUER HOF,. prachtige ligging op het Zuiden en Oosten tegenover Kurbaus en Opera. ALLEREERSTE KLASSE. Bekocht door de voorname Ho», clientèle. Alle kamers met stroomend koud en warm water, alsmede telefoon. De meeste kamers met privé badk. (ook Thcrm?.lbaden). Gedurende den afgeloopen winter geheel gemoderniseerd. Eigen Badhuis niet Thermal- en alle Medicinale Baden. VOLLEDIG PENSION VAN AF RU. 17.—. Bij een Kuurverblijf Tbermalbaden en Drinkkuur inbegrepen. (Adv.)

I. In Hamburg aan Alst en Elbe. waar in de Klopstockstraat Het Nederlandsche wapen uithangt voor 't consulaat. Daar is een plekje Nederland!

Dit dierbaar plekje grond — eigenlijk is dit niet juist gezegd, want het consulaat is tot nog toe gevestigd op de tweede verdie. ping. — is voor de Nederlanders in Hamburg van belaag.

Daar zetelde jarenlang consul-generaal A. A. Flaes. Ook in de moeilijke dagen van den wereldoorlog. Menig Nederlander, die in die. jaren in Hamburg nog zijn verblijf hield of er moest wezen, heeft ondervonden, wat het beteekende. een veilig plekje Nederland aan Alster en Elbe te hebben. 'Van daar uit g'ygen in de enge dagen dc? revolutie geruststellende telegrammen, direct of via ons gezantschap in Berlijn naar vadérïandsche betrekkingen. Er behoorde vfel tact toe het consulaire scheepje in die jaren in de strikt neutrale vaargeul te houden, die hoe langer hoe nauwer werd. En het temperament van consul Flaes, gestoofd in tropischen zonnegloed, uitte zich wel eens, daarom repatrieerde hij eenige waanden met verlof. Consul-generaal a.i. P.A. van Buttingha VVichers peurde aan 't roer tot de heer Flaes terugkwam in de bange dagen der revolutie en daarop gevolgde niet minder moeilijke inflatiejaren. Deze lokten tal van Nederlanders uit het land van Piet Hein naar hier om te profiteeren van de omstandigheden. Consul Flaes was op en top Nederlander. Hij heeft liet zijne er toe bijgedragen, dat na de inflatie solide Nederlandsche firma's, waarvan enkele zich zelfs in de jaren van strijd en woeling staande hielden, zich hier vestigden en dat dit aantal zich steeds uitbreidt. De sporadische inflatiejagers zonder jachtakte zijn verdwenen en in Hamburg bloeit weer een Nederlandsche kolonie. Aan den wa.nd der clublokalen, waar de portretten der Koninklijke familie prijken, hangen ook de portretten van de achtereenvolgende consuls G. H. Somer en Ed. Gleichman en onlangs is daaraan ook het portret van den verscheiden consul-generaal A. A. Flaes toegevoegd.

Daar zetelde na het overlijden vah den heer Flaes de consul a.i. A. Nerens. De wijze, waarop deze zijn taak opvatte, heeft tal van Nederlanders, die thans in Hamburg wonen en belangrijke zaken drijven, aanleiding gegeven, hem bij zijn vertrek een hartelijk afscheid te bereiden. Op initiatief van den heer A. Chabot. secretaris van de Nederlandsche Kamer van' Koophandel te Hamburg, vormde zich een commissie en het bleek, dat het denkbeeld dezer huid,-ging instemming vond. Want de heer Nerens was èn als consul èn als aangenaam mensch in den kring der Nieuwe Nederlandsche Vereeniging alhier gezien en noode zagen we hem vertrekken. Ook al zond de Koningin ons een man naar onzen zin! Die man is consul-generaal jhr. mr. F. C. baron Van Aerssen Be ij eren van Voshol.

De kennismaking met den heer Van Aers«en en Vrouwe Van Aerssen, geboren baronesse Van Asbeck op de receptie in de Nieuwe Ned. Vereeniging is inderdaad zeer aangenaam geweest. Zoon consul-generaal kan voor de Nederlanders in den vreemde eigenlijk een burgervader zijn. om het eens plastisch uit te drukken. In deze gemoedelijke qualificatie ligt nl. opgesloten, dat de Nederland«che gemeente, om in het beeld te blijven — rijk en arm, koopman en zeeman,,intel!ectueelen en eenvoudige van geest, jongen en ouden — die als Nederlanders in Hamburg vertoeven of er hun verblijf hebben, bi, voorkomende gelegenheden zich tot hem kunnen wenden 101 vl.orlicl.li».- e,, raad. bemiddeling en steun. Nu kan dit alles geschieden volgens wettelijke voorschriften/en bepalingen en dan vervult de consul-burgemeester zijn plicht getrouw. Daar valt niets op af te dingen. Maar ook een niet uitsluitend ambtelijke opvatting van zijn laak is mogelijk. Als een goed burgemeester steil hij belang in doen en laten, in het vereen!-gingsleven zijner gemeentenaren. doet er aan mede. bevordert het gezond initiatief daartoe, alsmede het behoud van den vaderlandschcn geest. Zoo opgevat, is hij consulburgervader.

De Nieuwe Nederlandsche Vereeniging — het Koningin Wilhelmina fonds — het Zeemanshuis ervoeren aanvankelijk reeds, dat consul-generaal Van Aerssen belang, stelt in het vercenigingsleven der Nederlanders in zijn consulaat.

Dat zijn belangstelling zich ook zal uilstrekken tot een vereeniging van „kleine luyden" van Nederlandschen' stam. die in de moeilijke jaren tijdens en na den oorlog een kwijnend bestaan voortsleepte, tot ze verliep, mag verwacht worden —- indien het initiatief op gezonde basis van een Nederlandsche vereeniging boven politieke partijschap en kerkelijke gezindheid genomen mocht worden, ze weer op de been te helpen. Want dit vercenigingsleven bevordeit het streven om 't Nederlandsch element Zooveel mogelijk zuiver te houden, den ba.id met het Vaderland in taal en zeden m n.i-tionalen zin niet te doen verslappen, maar veeleer te sterken. Dat zij het streven van het consulaat, maar bovenal van de Nederlanders in den Vreemde aan Alster en Elbe. Dat streven verdient ook de aandacht van de Nederlandsche Regeering en van vaderïandsche vereenigingen in Patria. die dit doel wenschen te bevorderen. In de eerste naoorlogsjaren was het getal leden der Nieuwe Nederlandsche Vereeniging een cijfer beneden tien geslonken — talrijke Nederlanders, die niet hadden kunnen repa.trieeren. leidden hier een kommervol bestaan, in weerwil van hulp en steun. Toen in Nederland het besluit genomen werd om door onderwijs het Nederlandsch element ,n den Vreemde te steunen, toen de Ned. Kamer van Koophandel in Duitsch» land met Frankfort tot centrum werd ingesteld, was de Nederlandsche kolonie in Hamburg van geringe beteekenis. Voor on» derwijs in 't Nederlandsch werd niets gedaan. loonde het kosten noch moeite om er iets voor te doen. De handelsfactorij Hamburg werd een correspondentschap van luttel beteekenis van 't centrum Frankfort. Sedert is de toestand anders geworden. Thans zijn een veertienhonderd Nederlanders, waaronder een zevenhonderd gezinshoofden en een even groot aantal jongeren en kinderen ingeschreven op 't register van den burgerlijken stand van het consulaat. Die veertienhonderd wonen verspreid over een oppervlakte zoo groot als 't Gooi. tusschen een paar millioen Hamburgers. Wandsbeckers, Harburgers. Wilhelmsburgers. Altonaers. Walddörfer en Vierlander van Duitsche nationaliteit. Daarom is een gezond vereen,-gingsleven in verschillende kringen een dringende eisch ter bevordering van den Vadcrlandschen zin, van 't cultiveeren der moedertaal vooral onder de opgroeiende jeugd. Het ligt toch voor de hand. dat in gezinnen van Nederlandschen stam vader door zijn drukke dagtaak, moeder door haar huishoudelijke bezigheden of anderszins, zich zelfs bij goeden wil weinig en in elk geval niet voldoende kan bezighouden met de vorming van hun kroost. Die Nederlandsche jeugd groeit op tusschen Hamburger „Jungs" en „Goren", ontvangt op welingerichte Hamburger volksscholen onderwijs in de Duitsche taal en in Duitschen geest Ook al blijft aanvankelijk in huis de moede.--taal overheerschen — dat slijt. Ongeletterde ouders nemen licht de omgangstaal over van 't milieu, waarin ze leven, zelfs dikwijls uit den mond van de jeugd. De huisbibliotheek. het Nederlandsche boek. de vaderlandsche courant, Nederlandsche prentenboeken en vertclselboeken, ze komen zelden voor of ontbreken totaal. De ouders, opgegroeid in Nederland, hebben althans nog een Nederlandsch fond», waarop ze kunnen teren, doch de herinnering er aan slinkt geleidelijk. Maar de jeugd, al blijft ze door geboorte van Nederlandsche nationaliteit, is grootendeels gespeend van het specifiek Nederlandsche. Dit is te meer jammer, omdat de taal, het Hamburger plat en de aard van de „Jungs an de Woaterkant". zooals de Hamburgers zich bij voorkeur noemen, lichter aanleiding geven om zich daarmee te assimileercn dan in andere steden, waarin Nederlanders in den Vreemde opgroeien. Nu geschiedt er wel iets door het vereenigingsleven alhier om vadcrlandschen geest, vadérïandsche herinneringen en feestdagen niet geheel op den achtergrond te laten dringen, maar verre van voldoende. De aangestipte bezwaren van afstand, tijd, gelegenheid en bovenal middelen maken het zóó bezwaarlijk, dat men geneigd zou zijn Gods water over Gods akker te laten loopen. Maar dat is niet Nederlandsch.

Maar dan behoeft het vereenigingsleven hier steun van autoriteit, zoowel hier als 'n Nederland, ook van vereenigingen in Nederland, die dit doel beoogen en van Nederlanders van goeden wille. E«K Vaderlander aan Alster «n Elbe.

De directeur van het Staatsboschbeheer schrijft ons:

Het bekende meertje Gerritsflesch bij het Radiostation te Kootwijk heeft gedurende eenige jaren een steeds toenemend aantal bezoekers getrokken. Den vorigen zomer togen vooral des Zondags tal van personen per auto of per fiets er heen om in het meer te zwemmen of aan zijn oevers te verwijlen. Nu heeft dit meer door zijn vorming en door het daarin of in de nabijheid er van voorkomende planten- en dierenleven zoodanige "wetenschappelijke waarde, dat alles er aan is gelegen het met zijne omgeving in den tegenwoordigen toestand ongerept te bewaren. De minister van Binnenlandsche Zaken en Landbouw heeft het dan ook tot natuurmonument verklaard, te zamen met het uitgestrekte heideveld..dat gelegen is tusschen het Radiostation, Hoog Buurlo, Steven Pol en het Harskampsche zand, voor zoover dit terrein onder het Staatsboschbeheer ressorteert, alsmede met een, ten Westen van het Radiostation gelegen, uitgestrekt gedeelte van het Kootwijkerzand. Het is nu helaas gebleken, dat het gebruik van Gerritsflesch met naaste omgeving als ontspanningsterrein volstrekt onvereenigbaar is met het behoud daarvan als natuurmonument. Door het. veelvuldige bezoek heeft het terrein, vooral in het afge» loopen jaar, reeds veel, maar gelukkig nog niet onherstelbaar, geleden. De planten en struiken rondom het meertje zijn deels vertrapt en vernield, de begroeiing van de zandduinen aan den westelijken over is grootendeels vertrapt, zoodat deze kale duinen thans een ernstig gevaar opleveren voor het dicht stuiven van het meer. Het zwemmen in het meer, dat op zichzelf niet hinderlijk is, bleek, ondanks het feit, dat dit alleen was toegestaan in een klein gedeelte, door het veelvuldig gebruik, dat daarvan werd gemaakt, fnuikend voor den plantengroei, vooral langs de randen van den waterplas.

Het euvel, dat helaas zoo vaak optreedt, waar het publiek ontspanning zoekt in de natuur, n.l. verontreiniging van het terrein door allerhanden rommel als papier, kartonnen doozen, ledige blikjes, e.d., deed zich hier, ondanks daartegen genomen maatregelen, in buitengewoon ernstige mate ge» voelen. Alle pogingen om het terrein in behoorlijken toestand te houden faalden volkomen.

Het staat vast, dat, indien een dergelijk gebruik van het terrein gedurende nog slechts één seizoen zou plaats hebben, de waarde er van als natuurmonument onherroepelijk verloren zou gaan. Tevens zou het echter al heel spoedig zijn bekoring als ontspanningsplaats verliezen, omdat het struikgewas bij het meer spoedig'verdwenen zou zijn en het dichtstuiven van het meer zeil niet zou zijn te keeren.

In verband met een en ander moet helaas het meer met de naaste omgeving voor het publiek worden afgesloten. Slechts aan hen, die het meer voor wetenschappelijke doeleinden wenschen te bezoeken, kan op tijdige schriftelijke aanvraag vergunning daartoe worden gegeven door den houtvester bij het Staatsboschbeheer te Apeldoorn. CPutein Noltheniuslaan 4).

De fabrieken van Droste te Haarlem zijn belangrijk uitgebreid. Hierboven een foto van een gedeelte van het complex: de rechtervleugel van opzij gezien.

Onze Joodsche medewerker schrijft:

Zoo af en toe, en dan steeds in den tijd dat de Joden hun Paaschfeest vieren, duikt het sprookje op van den ritucelen moord, begaan door Joden, die bloed van een Christen noodig zouden hebben voor de bereiding hunner matzes. De plotselinge verdwijning van een kind of het onder bijzondere omstandigheden plotseling sterven van iemand, is doorgaans in de landen van Oost Europa, voldoende om de domme massa, wie reeds zoo mogelijk van te voren door antisemietische agitators de Jodenhaat met lepels is ingegoten, te doen gelooven, dat inderdaad Joden bloed noodig hadden en daarvoor een moord begingen. Gelukkig is in de meeste gevallen zonneklaar kunnen worden bewezen, dat de doodsoorzaak van den vermoord gewaande een geheel andere was, of dat het verdwaalde kind ongedeerd terug» keerde, maar dikwijls was dan reeds de bevolking tot vreeselijke excessen tegenover de Joden overgegaan. Door alle eeuwen heen zijn beschuldigingen van ritucelen moord tot de Joden gericht en ook thans weer is volgens de bladen het bloedsprookje in Memel komen opdagen en heeft de Beiersche minister van Eeredienst. dr. Golderiberger. het noodig en gewenscht geacht aan de schoolautoriteiten op te dragen, de onhoudbaarheid van den ritucelen moord in de klassen uiteen te zetten en de schooljeugd er van te doordringen, dat de Duitsche Joden even goed staatsburgers en menschen zijn als de anderen.

Deze maatregel was noodig door een antisemietische stokerij van de zijde der nationaad socialisten naar aanleiding van een niet opgehelderd moordgeval in Mahau.

In Memel lag de oorzaak bij het sterven van een dienstbode in huis bij een Joodsch koopman, die door gasverstikking om het leven was gekomen en waarbij de eerst geroepen geneesheer, om te kunnen constateeren of de dood reeds ingetreden was, een ader had geopend in den arm.

De anti-semietische officier van justitie in die plaats, die het onderzoek leidt, doet al het mogelijke om dit onderzoek te belemmeren en de groote Joodsehe bevolking leeft nu in groote opwinding.

Merkwaardig is te vermelden, dat de beschuldiging van ritucelen moord vroeger niet alleen tot de Joden werd gericht. Onder de regeering van Keizer Hadrianus (117—133 na Chr.) werd deze beschuldiging eveneens geuit tot de Christenen en hoogelijk te prijzen is, dat de pausen en hooge kerkvorsten steeds met alle hun ten dienste staande middelen gepoogd hebben, dit sprookje uit te roeien en onschuldigen te bevrijden. Ook in Nederland, in Nijmegen, heeft in de 18e eeuw een poging plaats gehad om het bloedsprookje ingang te doen vinden. Gelukkig zonder succes. Van ernstiger aard was het proces, gevoerd vlak bij onze grenzen in Kanten in 1891. waar een Joodsche slachter van ritucelen moord beschuldigd was. Maar de onschuld van den beklaagde trad duidelijk aan het licht en tot groote ergernis en woede van de Duitsche antisemieten volgde zijn vrijspraak door de jury en rehabilitatie.'Het proces Tisza Hezzla. waarbij de tegenwoordige president van Tsjecho-Slovakije Masarijk zoo kranig optrad voor het recht, en het Beilis-proces in Kief, zijn uit de laatste decennia wel de bekendste processen.

Nog nooit is ook maar een schijn van bewijs kunnen worden aangevoerd, dat Joden voor ritueele doeleinden bloed nood.g zouden hebben. Integendeel. Bloed is in welken vorm ook aan Joden streng verboden Vleesch mag niet genuttigd worden voor het hoed geheel uit de aderen is verwijderd; alles, waarin bloed voorkomt, is oen Joden een gruwel.

Een zeer verdienstelijk werk over den ritucelen moord is in 1901 verschenen van de hand van dr. Fr. Frank, katholiek priester en indertijd afgevaardigde in den Duitsenen Rijksdag en den Be!er:chen Landdag, waarvan in 't Nederlandsch een vertal-n" is verschenen. Met tal van bewijzen toont^hij de onhoudbaarheid van de beschuldiging aan en van talrijke gevoerde processen geeft hij een samenvatting. En wat dit uitstekend gedocumenteerde werk bovendien nog aantrekkelijk maakt is een inleiding bij de Nederlandsche vertaling van den toenmaügen Le:dschen advocaat, den lateren minister van Arbeid, mr. P. J. M. Aalberse. Len gedeelte der voorrede moge hier een plaats vinden. „flet anti-semietisme acht ik niet alleen verderfelijk uit sociaal-economisch, maar ook uit godsdienstig oogpunt. Het is stuitend, wanneer men volbloed Jodenhaters den lieldevoücn naam van hel Christendom, den roemrijken naam van het Katholicisme ziet misbruiken, om hun vooroordeeleneen schijn van vastheid, hun haat een glimp van vroomheid, hun nijd een schaduw van Katholiciteit te geven"

Onze weerkundige medewerker schrijft: De vrij sterke stijging van de temperatuur sinds Vrijdag was een ware verrassing, ver» oorzaakt door de ontwikkeling van een diepe depressie in het Westen. Nadat in den nacht van Zaterdag een temperatuur van -4 gr. OC was voorgekomen, een record voor dezen tijd van het jaar, volgde een snelle stijging, die tot gisteren heeft aangehouden. Zaterdag was de algemeene luchtdrukverdeeling veel gunstiger voor warm weer; hoewel in het verre Noordwesten de temperatuur nog laag was. Er had zich echter in het gebied tusschen IJsland en de Britsche eilanden een diepe depressie ontwikkeld, zoodat over de Britsche eilanden en het Kanaal een vrij sterke Zuidwestelijke luchtstroom i.aar het Noordoosten doordrong. Daarmede hield de aanvoer van koude lucht uit het hooge Noor» den op.

Den volgenden dag had de depressie zich voornamelijk in de rich«:ng van het Vasteland uitgebreid en was de warme luchtstroom over de Kanaal-omgeving in kracht toegenomen en kon men spreken van een ruimen aanvoer van warme lucht. Aan de Zuidzijde van de hoofddepressie heeft üich daarna een tweede kern ontwikkeld, welke aanleiding gaf tot storm in het Westelijk deel van het Kanaai en krachtigen wind langs de Noordwestelijke kuststrook van het Vasteland, o.a. ook in ons land. De sterke toevoer van warme lucht uit den Oceaan was derhalve de oorzaak van het zachte, maar tegelijk eenigszins ontstuimige en buiige weer van gisteren. Deze algeheele verandering in de algemeene luchtdrukverdeeling kwam in zekeren zin onverwacht. Het is te hopen, dat zij een verbetering van eenigen duur brengt. In dit verband dient evenwel opgemerkt te worden, dat aan de Westzijde der depressie boven den Oceaan de temperatuur vrij laag is. De verclere ontwikkeling van den weerstoestand is derhalve onzeker.

De Geneva School of int. studies heeft dr. J. Presser. den grondlegger van het onderwijswerk der vereeniging Nederland in den Vreemde, die tot 1928 het onderwijs dezer vereeniging heeft geleid, uitgenoodigd deze zomervacantie in Genève te komen, ten einde deel te nemen aan de cursussen, georganiseerd onder auspiciën van de commissie voor intellectueele samenwerking. Dr. Presser zal dan in opdracht van de vereeniging Nederland in den Vreemde tevens in Volkenbondskringen de aandacht op het onderwijswerk van de vereeniging — het verbeteren van de buitenlandsche schoolboeken ten opzichte van Nederland — vestigen, waarvoor, blijkens de publicaties op dit gebied, groote belangstelling bestaat.

Nu de tijd van uitstapjes, auto- en fietstochten weer aanbreekt, verzoekt de directie van bet Staats'^oscbbebeer ons de medewerking van het publiek te willen inroepen om schennis van bet natuurschoon door vernieling van boomenen struiken, het plukken van bloemen, bit laten liggen van allerhande rommel, enz., te voorkomen.

In dit verband wordt verwezen naar de bekende plaat, die het Staa'.sboschbeheer verleden jaar heeft uitgegeven, naardoor alle Nederlanders tot bescherming van de natuur werden opgewekt.

Deze fraaie plaat, die in alle postkantoren en op vele spoorwegstations is opgehangen, is voor belangstellenden verkrijgbaar gesteld aan het hoofdkantoor van be: Staatsboschbeheer, Museumlaan 2, te Utrecht, tegen detaling va:, 25 cent ter tegemoetkoming in de kosten van administratie, verpakking en verzending. Aan i.iderwijsinstellingea wordt de plaat op aanvrage kosteloos verstrekt.

II (Slot).

Nadruk verboden.

Onze weerkundige medewerker schrijft:

Het zou veel juister zijn om bij de stormen van Borculo te spreken van tornados omdat in werkelijkheid het verschil tusschen beide niet groot is. De tornado's der Vereenigde Staten zijn krachtiger en veelvuldigcr dan onze Europeesche stormen. Hun dynamische bouw is waarschijnlijk dezelfde. Julius Hann geeft in hoofdzaak de volgende definitie, welke hier met opmerkingen tusschen haakjes voorzien is. „De Tornado's zijn hevige luchtwervels, die in het gebied der wolken ontstaan, waarschijnlijk beneden het cirrus-niveau en boven het gebied van de onderste, zware stapelwolken, en zich dan gaandeweg naar beneden voortzetten. Zij vormen zich meestal in het warme jaargetijde en op het warmste gedeelte van den 6a^.... Zij treden gewoonlijk op bij matige Zuidelijke winden en zware bewolkingen, en zijn door onweder en regen, meestal oo'. door hagel vergezeld. De tornado's bewegen zich voor het meereudeel van ZW. na.ir NO" (zooals ook bij ons de Borculo-stormen), maar zij komen ook wel uit 't Noord westen of uit het Zuiden, maar wel noo!t uit het Oosten. Hun doorsnee is meestal kleiner dan 300 meter; dikwijls kleiner dan 150 meters". (Dit is een der groote verschillen met den „tropischen wervelstorm" of cycloon, waarbij de afmeting van het stormvcld minstens zooveel kilometers bedraagt als die van de tornado-meters). „De gemiddelde snelheid van voortbeweging bedraagt ongeveer 40» K.M. per uur. (13*4 KI. per seconde), zoodat zij in minder dan één minuut hun vernielingswerk volbracht hebben. Gewoonlijk treden zij in groepen op, en wanneer een tornado opgelost Is. ontstaat dikwijls een tweede, niet ver van de baan van den eersten.

De kracht van deze luchtwervcls is bui tengewoon. Waar de „olifantssnuit" (ons woord „tromp" voor snuit, komt veel overeen met het Fransche woord „trombe", den naam voor onze waterhoos, de olifantssnuit. achtige wolk) „den grond raakt, kan niets zijn geweld weerstaan. Binnenin den wervel heerscht een zeer lage drukking. Gesloten vaten barsten, kurken springen van flesschen af. de muren der gebouwen vallen soms naar alle kanten uiteen. De uitwerkingen van den wervel zijn echter opwaarts gericht, zooals de vernielingen aantoonen" (en de beroemde belastingbiljetten, die in Drente teruggevonden werden). De voorwerpen worden in de lucht opgeheven, verweg gedragen en vallen dan pas neer. Geheele huizen (waarschijnlijk blokhuizen) zijn wel met bewoners en al in de hoogte geslingerd geworden".

Men zou kunnen zeggen, dal het in een tornado op zijn Amerikaansch toegaat; bijna ongelooflijk als onze stormrampen in den Achterhoek ons niet hadden overtuigd dat dit alles mogelijk is.

De tornado's treden op in het Zuid oostelijk kwadraat van een depressie. De zeer sterke temperatuur- en vochtigheids. verschillen, welke in de Vereenigde Staten optreden tusschen de West- en de Oostzijde der depressie, verschillen zoo groot als bij ons zeer zelden voorkomen, zijn de oorzaak, dat zich de tornado's veelvuldiger en met veel grooter intensiteit ontwikkelen dan in Europa. lücn warme, vochtige luchtstroom, afkomstig uit het Zuiden, ligt onmiddellijk en scherp begrensd tegen ei>n kouden, drogen, die in het Noorden zijn oor. sprong vond. In het grensgebied tusschen deze twee stroomen treden de tornado's op. Het meest komen de tornado's voor in dé Staten Missouri. Kansas, Georgia. Illinois, fowa. Alabama. Ohio, Indiana. Minneso»-,' Texas en Michigan; het mii:.'t in de Oost»--l.jke Staten. In de wintermaanden komen de tornado's alleen voor in de z.g. Golfstaten.

Nu nog een enkel woord over de verschoeien in een tornado, ]. R. Musieh schreef het volgende over den Kirksville-tornac.o van April 1399: Bij hot begin van den storm vlogen poorten, daken en zelfs gc.ieele huizen zwevend en draaiend tot een hoogte van 3— voet. Ik zag het wiel van een wagen en de lichamen van twee per. sonen m de siormwoik in de hoogte vliegen lüen huis werd 100 voet opgeheven, waar bij t tegelijk ui duizend stukken uit eikair sprong, «e zich met andere overblijfselen. »-e.« in de lucht rondwerve'.den. vermeng, den. Drie personen werden door den storm opgenomen, in de lucht opgeheven en 400 meter verder langzaam en nog levend weer neergelaten. Paarden en andere dieren verden door den storm over groole afstanden voortgesleept, een paard 3 K.M. ver, en toch bleef het leven. Groote boomen werden met het wortelgestel uit den grond gerukt. De grond zag er uit als na een dynamietexploisie." William Ferrel berekende dat de windsnelheid op geringen afstand van het centrum 140 meter per seconde kan bedragen, d. i. bijna viermaal zoon sterke wind als tijdens de zwaarste windstooten bij den storm van 30 S?pt. 1911, die zulke verwoestingen in het Haagsche Bosch aanrichtte.

De waarnemers in Amerika spreken allen van de trechtervormige wolk, die uit de hoogte neerdaalt en zich nu en dan terugtrekt om daarop weer neer te dalen. Dikwijls neemt deze wolk de gedaante van een zandlooper aan. Dé donkere wolk verandert voortdurend van vorm. Finley bericht, dat hij 2530 verschillende vormen heeft waargenomen. In deze wolk is de lucht in heftige wervelende beweging, waarvan de snelheid, uit de mechanische gevolgen afgeleid, 45— 250 meter per seconde moet bedragen. Voor» werpen worden door den wervel opgezogen en in de hoogte geworpen. De wervel schrijdt voorwaarts met een geringere snelheid dan die der werveling zelve. Een derde beweging is het inkrimpen en weer uitrekken. waardoor de „slurf" nu eens de aarde raakt, dan weer geheele stukken overslaat, zooals ook bii de Borculo-stormen is waargenomen. Duidelijk neemt men ook een heen en weer slingeren van de „slurf" waar, zoodat men het geheele verschijnsel misschien het best zou kunnen vergelijken met de wandeling van 'n sprookjesachtigen olifant over de aarde, die zijn slurf zwaait en nu en dan naar den grond brengt en daarbij met groote kracht de lucht opzuigt.

Wanneer men dus berichten leest van een tornado in de Vereenigde Staten, moet men allereerst denken aan den bovenbeschreven, localen wervelstorm, die groote verwoestingen aanricht en die het best vergeleken kan worden met onze stormen van Borculo» een storm, die zetelt in een vertikalen luchtwervel met enorme snelheid van rondraaiïng, gepaard met een sterke opzuiging van de lucht l.aar boven, een wervel, die, volgens de jongste theorie, zijn ontstaan te danken heeft aan groote. dicht bij elkaar gelegen en scherp gescheiden temperatuur- en vochtigheids» tegenstellingen, en men moet daarbij in het oog houden, dat de tornado een geheel ander verschijnsel is dan de tropische wervelstormen.

De Minister van llinnenlandsche Taken en Landbouw heeft aan de hoofden van politie een -irculaire gericht betreffende afgifte van jachtakten in verband met verandering van woonplaats van de aanvragers.

Volgens de circulaire komt het blijkbaar voor. dat personen, aan wie in de gemeente hunner inwoning een jachtakte is geweigerd, om toch in bet bezit van een jachtakte te komen, daarvoor hun verhuisbiljet doen overschrijven zonder zich werkelijk in een andere gemeente te vestigen.

Naar het oordeel van den Minister kan in dit geval het hoofd van plaatselijke politi in de tweede gemeente bezwaarlijk worden geacht bevoegd te zijn en zal hij zulks in zijn beschikking op de aanvrage moeten doen uitkomen. Ook wanneer de aanvrager zich werkelijk metterwoon (voor kort) in een andere gemeente vestigt, is het wenschelijk. dat het hoofd van politie in die gemeente aan zijn ambtgenoot in ds vorige gemeente inlichtingen omtrent den persoen, zoowel nopens betrouwbaarheid op het gebied der jacht als omtrent zijn antecedenten in verband met de uit een jachtakte voortvloeiende bevoegdheid om een vuurwapen voorhanden te hebben, vraagt en desnoods ove<-le«l pleegt. "

Van 29 April tot en met 4 Mei zijn 42086 meter film gekeurd.

Nieuwe productie,. Gekeurd: 36 films lengte 37 M M. 8 coupures, lengte 8 M Toe' B.at °ü t (voor »l>e leeftijden) Journaal, e.d. 17 films, lengte 6488 M. Kleine films STm3lt Mi Groote films. 3 films? '«K 7. , Toegelaten B (boven 14 jaar) Groote films. 3 films, lengte 7303 M. Toegelaten C «3''x." 2 Jaar),-. Kleine films. 1 film. lengte 568 M.. Groote films. 4 films, lengte 11110 M Niet toegelaten: 1 film, lengte 2492 M Ud-Si producties. Gekeurd: 8 films.' lengte 458. M Toegelaten A (voor alle leeftijden) Kleine films. 6 films, lengte 1212 M. Groote films. 1 f.lm. lengte 130', M. Toegelaten C »ï«eïf18Ja^r) Gro°te lilms. 1 f.lm. lengte 2163 M. Reclame gekeurd: 1672 foto's: niet toegelaten 5 stuks. 472 litho's, niet toegelaten 2 stuks.

Gisteravond is dr. O. H. Hcrmanides te Noordw.ik aan Zee op grootsche wijze gehuldigd ter gelegenheid van zijn zilveren jubileum als arts. Na een serenade aan zijn woning werd dc jubilaris met zijn familie in de stampvolle groote zaal van het Oranjehotel verwelkomd De heer van der Wiel sprak namens bet huid!-gmgsconnté en bood den jubilaris een radiotoestel aan. benevens een enveloppe met inhoud. De heeren jhr. van Panhuys namens het gemeentebestuur, J. van Ka. namens de Noord- Zmdhollandsche Reddingmaatschappij. Adr. Dorsman namens het Groene Kruis. E. de Groot, namens de Noodwijkscbe reddingsbrigade, de voorzitters der reddingsbrigades van Rotterdam, den Haag en Delft, en tenslotte dr. H. van Nes als collega, huldigden daarna den jubilaris voor zijn wilskracht en groote werk zaamheid.

Dr. Hcrmanides dankte geroerd voor de h»,' gebrachte huid»