Algemeen Handelsblad

O P Woensdag, 24 Augustus J.1. werd het Atlantisch Pact van kracht, nadat meer dan het vereiste aantal ratificatie-oorkonden in Washington waren gedeponeerd. De verplichting tot onder, llnge bijstand tussen de bondgenoten is daarmede een feit geworden. Men weet dat die bijstand niet nader is uitgewerkt en dat bijv. militaire bijstand, anders dan in het West-Europese pact van Brussel, niet met zoveel woorden verplicht is gesteld. Wel zal er een Raad met hulporganen worden gevormd om de „voortdurende en effectieve zelfhulp en wederzijdse bijstand" en tevens „het handhaven en ontwikkelen van de individuele en collectieve capaciteit (der bondgenoten) om een gewapende aanval te weerstaan", te bevorderen. Voor het West-Europese bijstandspact bestaan zulk een organisatie en zulk een defensie-comité reeds, met een militair hoofdkwartier in Fontainebleau. Daar zijn ook reeds West-Europese defensie, plannen voorbereid, in het bijzijn van Amerikaanse waarnemers, zodat wij mogen aannömen dat Amerika daarvan op de hoogte is. Bovendien zijn onlangs de drie Amerikaanse stafchefs van leger, vloot en luchtmacht na een Europese tournee met de laatste gegevens over West-Europa's zelfhulp naar Amerika teruggekeerd. Thans moet dus een coördinatie plaatsvinden tussen hetgeen in West-Europa reeds is tot stand gekomen en de mogelijke bijdrage der andere Atlantische partners, in de eerste plaats Amerika. DIE coördinatie gaat niet over rozen De Amerikaanse regering heeft haar goede wil getoond door de indiening van de „wapen-wet'', die voor een bedrag van bijna li mllliard dollar wapens en militaire voorraden beschikbaar wilde stellen aan de Atlantische bondge noten en daarenboven aan enkele andere landen in welker defensie Amerika sterk is geïnteresseerd, n.1. Griekenland, Turkije, Iran, Korea en de Philippijnen. Maar ondanks een voortreffelijke verdediging van dit wetsontwerp met tal van overtuigende argumenten door figuren als president Truman, minister Acheson en de leiding van de Marshall-hulp — welke laatste heel goed inziet dat Europa's economisch herstel een complement moet vinden in een gevoel van v e i 11 g h e ld, zonder hetwelk een normale economie niet op gang kan komen — heeft het Amerikaanse Huis van Af gevaardigden dezer dagen het voor de Atlantische bondgenoten bestemde bedrag voor wapenhulp ge h a 1 v e e r d. Het bedrag van $ 300 mlllloen voor Griekenland, Turkije, Iran, Korea en de Philippijnen (die geen pactgenoten zijn) werd echter Intact gelaten. De eventuele hulp aan China is een afzonderlek probleem, dat, na vorige mislukkingen, in Amerika het onderwerp uitmaakt van een hernieuwde studie ln het ruimere verband van hulp aan ZuidOost-Azië. De Atlantische bondgenoten komen er dus (in het Huis althans, dat nu met de Senaat opnieuw in overleg moet treden) slechter af dan de voorposten ln Z.O. Europa, ln het midden en verre Oosten. HIERVOOR zijn verschillende redenen aan te voeren, inclusief redenen van binnenlandse politiek. Ten aanzien van West-Europa is ln sommige Amerikaanse kringen een critische stemming ontstaan. Velen zijn van mening dat West-Europa niet ijverig en efficiënt genoeg zelf de handen uit de mouwen steekt. De Marshall-administrateur Hoffman heeft Europa vrij duidelijk .verweten dat het niet hard genoeg probeert om zijn export naar Amerika (waartoe hij aanzienlijke mogelijkheden ziet) te vergroten en aldus het dollarprobleem te helpen verlichten. De financieel-economische politiek van Engeland en het sterlingblok, welke nu geleid heeft tot het verzoek van Engeland om een half milliard meer dollarsteun, kan moeilijk genade vinden in sommige Amerikaanse ogen, waar men de weelderige "sociale politiek der Labourregering en de beschermde sterling-polltiek die de hoge Engelse prijzen handhaaft (welke mede de export belemmeren) afkeurt. Dit klemt temeer nu ook Amerika zelf te worstelen heeft met een begin van economische depressie welke tot zuinigheid stemt. Plannen van de OEEC voor een vlottere West-Europese economische samenwerking leveren ook weinig tastbare resultaten op, en ln Amerika, waar men gemakkelijk en traditioneel federalistisch denkt, vindt dit weinig waardering. OP defensie-gebied is de Europese figuur evenmin duidelijk. Natuurlijk zullen eventuele plannen hieromtrent zich niet lenen voor uitvoerige publiciteit. Maar er zijn (overigens tegengesproken) geruchten geweest over onenigheid in Fontainebleau tussen het continentale verdedigingsstandpunt van generaal De Lattre de Tassigny, die de defensie in West-Europa ter plaatse en zoveel mogelijk oostelijk wil organiseren, en begrijpelijkerwijze niets gevoelt voor eer* plan dat op terugtrekking op de Brits-Amerikaanse basis zou zijn gebaseerd, en de visie die aan Montgomery zou zijn toegeschreven en die in de laatstgenoemde richting zou gaan. Als gevolg van deze geruchten (die door generaal De Lattre de Tassigny weliswaar zelf zijn ontkend) ls in sommige Amerikaanse kringen de twijfel aan de Europese eensgezindheid wellicht versterkt. Anderzijds bestaan ook in Amerikaanse opvattingen nog meningsverschillen. Generaal Bradley heeft onlangs gesproken van een 5 pun ten-plan, dat Amerika's rol ln hoofdzaak zou bepalen tot strategische luchtbombardementen en een bijdrage tot de beheersing der zeeën. Maar er zijn ook andere denkbeelden in circulatie, over regionale taakverdelingen binnen het Atlantische kader, waarbij Amerika het geheim van de atoombom niet met Engeland c.s. wil delen. En ten slotte zijn er stromingen, die o.a. de bekende publicist Walter Lippmann vertegen' woordigt, die de Atlantische defensie willen zien als de gemeenschappelijke verdediging van een gemeenschappelijk territoor. Of dit zich ten slotte ook over West-Duitsland zou moeten uitstrekken, en de West-Duitse militaire medewerking zou moeten inschakelen (iets waarop een man als dr. Adenauer wil aansturen) is een vraagstuk dat eveneens alleen in groot verband en binnen de wederzijdse veiligheidswaarborgen van het geheel kan worden opgelost. F, het Amerikaanse Congres willen velen nu eerst meer zekerheid omtrent de uiteindelijke plannen alvorens er op grote schaal het geld der Amerikaanse belastingbetalers in te steken. De halvering van het bedrag door het Huis betekent dan ook niet dat de andere helft definitief wordt geweigerd Van Amerikaans standpunt moge deze voorzichtigheid verklaarbaar zijn, anderzijds zal deze houding van de gemengde meerderheid van Republikeinen en Democraten in het Huls een schadelijk psychologisch effect op West-Europa kunnen hebben. Zulke halve hulp zal niet bevorderlijk zijn voor de eigen Europese krachtsinspanning, die immers zonder behoorlijke materiële hulp gedeeltelijk in het zand zou moeten verlopen. Ander, zijds willen sommige Amerikanen bet bewijs van. sntfls een

zien alvorens er hun kapitaal aan te wagen. De Nationale Reserve in Nederland kan als weinig bemoedigend voorbeeld dienen, zoals op economisch gebied de wil (of het gebrek aan wil) tot innerlijke sanering in West-Europa tot voorbeeld zal dienen. Hier rijst voor elk West-Europees land de vraag of men ook zichzelf niets te verwijten heeft. NOG is het laatste woord in Washington niet gevallen. Een hernieuwde demonstratie van West-Europese eenheid van wil en doelstelling kan de schaal nog helpen doen overslaan, wanneer de nieuwe spanningen rondom Joegoslavië dit al niet reeds zullen doen. Amerika staat voor grote en sterk-verspreide verantwoordelijkheden. Naast het Atlantische gebied eist ook de Pacific zijn aandacht. Het moet zijn krachten verstandig verdelen en het mag van zijn bondgenoten een maximum eigen inspanning verwachten. Aan de andere kant kan het, die inspanning stimuleren door de gemeenschappelijkheid der belangen tot een wezenlijke figuur te helpen maken. Het gaat hier minder om crediteuren en debiteuren dan om de instandhouding yan iet geheel.

(Van onze correspondent.) Assen, 29 Augustus. Hedenmorgen ls te Assen de tentoonstelling voor landbouw, handel, industrie en verkeer „Drenthe Oud En Nieuw" (D.O.E.N.) door de commissaris der Koningin in deze provincie,' mr dr R. H. baron de Vos van Steenwijk, officieel geopend. Deze expositie, die een beeld wil geven van de enorme vooruitgang, die Drente ln de laatste decennia heeft ondergaan, is mogelijk geworden, omdat de Drentse organisaties op alle mogelijke gebied elkander hebben weten te vinden, waardoor de D.O.E.N. niet alleen een demonstratief, doch tevens een instructief karakter heeft verkregen. Drente is een agrarische provincie; zodoende heeft de landbouw dan ook een groot aandeel in het geheel. Reeds sinds het voorjaar zijn de landbouwvoormannen bezig geweest een complex grond in te richten op de wijze, zoals een moderne boerderij zou moeten zijn. Daarvoor werden drie miniatuurboerderijtjes gebouwd, nl. „De Hondhang", een prachtig voorbeeld van de schilderachtige bouwwijze van vijftig jaren geleden; „Bouwlust", een absoluut akkerbouwbedrijf; en „Van Hei tot Wei", hét voorbeeld van de nieuwe gemengde bedrijfsvoering in deze provincie. Hiermede hangt het zuivelbedrijf ten nauwste samen. Dat ook op dit gebied een enorme evolutie is geschied, moge o.m. blijken uit het feit, dat er slechts vijftig jaren nodig zijn geweest om de melkaanvoer op de Drentse zuivelfabrieken te brengen van 100 millioen kg op 276 mlllloen kg. De bezettingsjaren hebben natuurlijk een daling van de aanvoer ten gevolge gehad, doch de veestapel is reeds zodanig gegroeid, dat het vooroorlogse peil van de melkaanvoer weer ls overschreden. Het zuivelbedrijf is volkomen coöperatief in de provincie, want alle twee en vijftig fabrieken zijn aangesloten bij de Drentse Zuivelbond, die een aparte tent op de D.O.E.N. nodig had om te laten zien, wat samenwerking in dezen vermag. Dit alles was natuurlijk niet mogelijk geweest, indien de ontginning van woeste gronden ln het verleden niet zo energiek wa,s aangepakt. In vijftig jaren werden niet minder dan 83.000 ha woeste grond tot prima cultuurgrond gemaakt, waardoor het „gezicht van de provincie totaal anders, beter is geworden. Naast uitbreiding van de oppervlakte hebben de Drentse boeren de opbrengst per ha sterk weten te vergroten. Zij hebben de kunstmest leren gebruiken; zij hebben betere cultuurmethodes leren toepassen; zij learden betere rassen en gewassen kennen; kortom de be. drijven werden ten zeerste geïntensiveerd, waardoor hogere opbrengsten aan de gronden konden worden onttrokken. Daarnevens werd natuurlijk gelet op kwaliteit, want kent Drente niet zijn beroemde fokvee, dat over de gehele wereld wordt geëxporteerd en gewaardeerd? Kent Drente voorts niet een prima paardenstapel en een uitgebreide pootaardappelteelt ? Laatstgenoemde teelt deed Drente in 1947 op de tweede plaats van de pootaardappelen telende provinciën in ons land staan. Ontginning, ontwatering en planologie; op deze gebieden is veelomvattend werk verricht, want daardoor is een jrote bijdrage geleverd tot de ontsluling en het betèr bewoonbaar maken van het gewest. De D.O.E.N wijst op het graven van kanalen, de aanleg van wegen, de vervening, de ontginning van afgegraven veengronden en heidevelden de verbetering van de waterhuishouding van de bodem en de ruilverkaveling. Al deze werken hebben bijgedragen en blij ven nog steeds bijdragen tot de grote

bloei van Drente, zij heljben van een arm Drente een welvarend Drente gemaakt. Een waarschuwende vinger wordt evenwel geheven met het oog op de toekomst. want door de vermeerdering der bedrijven gedurende de laatste halve eeuw raakt het land vol. De vervening verkeert in haar laatste stadium en de werkloosheid in de provincie neemt met sprongen toe. Per gemeente toont Drente veelal het v-ijf- of tienvoudige percentage werklozen in verhouding tot het landsgemiddelde; daarom dienen alle krachten te worden ingespannen om deze verontrustende ontwikkeling om te buigen tot het welzijn van arbeider, provincie en land. Drente ls trots op zijn landbouw, doch in niet mindere mate op zijn veeteelt, en met recht, omdat de Drenten hebben weten te bewerkstelligen, dat hun provincie op deze gebieden een werkelijk grote plaats inneemt. Ook wat industrialisatie betreft mag Drente met ere worden genoemd. De olievelden ln Schoonebeek van de Ned. Aardolie-Maatschappij hebben er bijv. veel toe bijgedragen Drente naar voren te brengen, doch bedrijven als de V.A.M. (Vull-Afvoer-Maatschappij) te Wijster; en Brocapharm, de grote pharmaceutlsche fabriek te Meppel, zijn bedrijven die uniek zijn ln ons land. Ook de landbouwindustrie, wij wezen er reeds op, neemt een grote plaats ln met haar 52 zuivelfabrieken, terwijl thans de laatste hand wordt gelegd aan het Centrale Melkproductenbedrijf D.O.M.O., dat te Bellen wordt gesticht en dat per dag 120.000 kg melk zal kunnen verwerken, hetgeen evenwel nog slechts een begin is, want ln de maanden van de hoogste melkproductie zal de D.O.M.O. de beschikking hebben over 300.000 kg melk per dag. De D.O.E.N. te Assen heeft hedenmorgen haar poorten geopend en daarmede heeft Drente te kennén gegeven, dat zij Nederland wil laten zien tot welke prestaties men hier in staat is. Een terrein ter grootte van vijf ha ls hiervoor volledig Ingericht; ln twaalf grote tenten zijn 250 stands ondergebracht, terwijl het geheel smaakvol is Ingericht met enorme bloemperken, waartussen spuitende fonteinen. Een schitterende verlichting geeft de D.O.E.N. des avonds een feërieke aanblik, kortom „Drenthe" heeft kosten noch moeite gespaard om te laten zien, dat Drente, zo vaak verguisd en achtergesteld, nu kan medoen en een eervolle plaats inneemt in de rij der provinciën.

70WEL vrienden van de schrijver Li Albert Helman als Surlnamers en Nederlanders, die in de West zijn geïnteresseerd, woonden Zaterdag een ezing bij, die heer L. Lichtveld, lid van het college van algemeen bestuur in Suriname, hield in het Internationaal Cultureel Centrum, op uitnodiging van de stichting voor de culturele samenwerking, over „de culturele koers van Suriname". De heer Lichtveld begon er op te wijzen, dat hij in zijn functie voor de „proef op de som" staat om waar te maken, wat hij vaak in zijn geschriften als noodzakelijk voor Suriname heeft betoogd. In de culturele ontwikkeling van Suriname zag hij twee aspecten: een psychologisch, waar Suriname bezig is het „kolonialisme" te liquideren en een ethnologlsch aspect, daar Suriname een heterogene bevolking bezit, afkomstig uit vier werelddelen. Deze factoren spelen in de psyche van de bevolking een grote rol. Zolang Suriname echter nog niet tot een zelfstandig land is ontwikkeld, kan het ook nog geen eigen cultuur vormen. Van groot belang vóór alles achtte hij de economische ontwikkeling, waarbij hij inging op de mogelijkheid van nauwere samenwerking tussen Suriname, dat hij als een deel van" Zuid-Amerika wilde beschouwen, en Frans- en Brits Gulana, in (wat hij ironisch in navolging van de Benelux noemde) een „Sucade" (Suriname, Cayenne, Demerara). Hij meende, dat het onderwijs in Suriname zich meer moest instellen op de omgeving, waarbij naast het Nederlands als Europese cultuurtaal, zich een tweede taal als omgangstaal voor het Caralbisch gebied moest ontwikkelen, waarvoor hij het „takkie-takkie", de tegenwoordige omgangstaal ln Suriname, te begrensd achtte. Omtrent zijn nieuwe werkkring deelde hij nog mede, dat hij door middel van wat hij noemde „alphabetiserlngszendellngen" de bevolkingeen groter begrip van hygiëne en van practische economie zou trachten bij te brengen. Zondag is de heer Lichtveld weer naar Paramaribo vertrokken.

United Press meldt uit Londen, dat het grootste internationale valsemunterscomplot uit de geschiedenis op het ogenblik New York en Zuid-Amerika overstroomt met valse bankbiljetten, die zijn gedrukt op persen, die Hitier had laten vervaardigen om de kas van zijn overzeese sabotage tijdens de oorlog te spekken. Scotland Yard deelt mede, dat met honderdduizenden valse dollars wordt gewerkt door een bende die leden heeft in de internationale misdadigerswereld, doch ook onder vroegere elementen van de Mayfair society, die, naar Scotland Yard zegt, thans op grote voet in het Zuiden van Frankrijk leven. In nauwelijks een week zijn in Oostenrijk en Zwitserland valse biljetten tot een nominaal bedrag van 120.000 dollar gevonden en Scotland Yard is op het spoor van nog grotere bedragen. Het operatieterrein van de bende ligt ook bij bankcentra te Zürich en Amsterdam De Sunday Express zegt, dat details van het complot bekend zijn geworden door een verklaring van een Oostenrij ker op zijn sterfbed, een vroegere journalist en antiquair, die namen en bijzonderheden heeft genoemd tegenover de politie, nadat hij uit de vierde etage was gesprongen van het Krantz-hotel te Wenen. Krantz beschikte over 30.000 valse Amerikaanse dollars. Een andere belangrijke aanwijzing, zeggen de mannen van Scotland Yard, kwam van een juwelier in Zürich die had ontdekt dat hij met valse bankbijetten was betaald toén hij voor een waarde van 60.000 dollar aan juwelen had verkocht. Bij Informatie vernamen wij dat de Nederlandse rijkspolitie in samenwerking met de Ned. Centrale inzake Falsificaties reeds geruime tijd bezig is met een onderzoek naar de vervaardigers van valse honderd guldenbiljetten, dollar-notes en West-Duitse marken. Dit onderzoek leidde steeds weer naar Parijs en het heeft — zoals wij reeds meldden — al enige arrestaties in ons land en in Frankrijk ten gevolge gehad. In Breskens werd televisieuitzending uit Londen ontvangen In Breskens. in West-Zeeuws Vlaan deren, heeft de televisie-ontvanger van de heer W. v. d. Walle een uitzending uit Londen heer scherp ontvangen.

IN de Nederlandse delegatie bij de vierde algemene vergadering der Verenigde Naties, welke 20 September te New York zal bijeenkomen, zijn alsnog benoemd dr mr Todung Gelar Sutan Gunung Mulia, te Batavia, als vertegenwoordiger en mr dr M. F. Da Costa Gomez te Willemstad, Curagao, als des kundige. * Een groep van twintig gedelegeerden van de R.T.C., onder wie Moh. Hatta, ir Dhuanda en Moh. Rum, heeft Zaterdag een bezoek aan de staatsmijn Maurits te Heerlen gebracht * Diezelfde dag brachten 62 gedelegeerden van de R.T.C. een bezoek aan de zender te Lopik en de studio's te Hilversum; hun excursie werd besloten met een ontvangst in het raadhuis aldaar. * De directie van de Wieringermeer zal dit jaar wederom een aantal boerderijen in de N.O.-polder in pacht uitgeven, ingaande voor de gronden op 1 November en voor de gebouwen op 1 Mei; de grootte der bedrijven varieert van 24 ha. tot 48 ha. * Het laat zich aanzien, dat de oogst van groentegewassen kleiner zal uitvallen dan vorig jaar. * Op 1 September zal het dertig jaar geleden zijn dat de heer P. M. Vellekoop in dienst trad als directeur van de sociëteit Phoenix te Delft. * Brieftelegrammen zijn weer toegelaten voor de Franse, Amerikaanse en Britse bezettingszones van Duitsland. DE ministers van Sociale Zaken van Noorwegen Zweden, Denemarken, Finland en IJsland hebben een conventie getekend volgens welke burgers van deze landen die ln een van de vier andere landen wonen, daar een ouderdomspensioen krijgen uitbetaald, mits zij vijf jaar voordat het pensioen betaalbaar ls, in dit land hebben gewoond. * De Australische minister van Bevoorrading, Armstrong, heeft bevestigd, dat in het Noorden van Australië in de Hart Range bergen rijke lagen uranium zijn aangetroffen. * Keizer Haile Selassie van Ethiopië heeft bevel gegeven de leiders van de zeshonderd spoorweglieden die verleden week de kantoren en fabrieken van de FransEthiopische spoorwegmaatschappij te Direwada hebben bestormd, op te hangen. * De afstand tussen de rails van bepaalde hoofdspoorlijnen in de Sowjetzone van Duitsland zal worden vergroot tot die der spoorlijnen ln de SowjetUnie, zodat treinen met herstelbetallngsgoederen rechtstreek^ naar Russische industriecentra kunnen rijden * In de omgeving van Berlijn heeft een zware bosbrand gewoed, die door de Berlünse brandweer met groot materieel moest worden bestreden. * De Russen hebben alle vroegere nazis' in Oost-Berlijn met uitzondering van enige oorlogsmisdadigers hun volledig staatsburgerschap teruggegeven. * Bij Theuma (in Saksen)

is uraniumerts ontdekt, zo deelt het Duitse Nieuwsbureau mede; er worden 2000 arbeiders aangeworven om de exploitatie ter hand te nemen. * Het hoofd van de Albanese orthodoxe kerk, aartsbisschop Christopher Kissl, is van zijn functie ontheven wegens het handelen in strijd met de belangen van het Albanese volk. * Radio-Moskou meldt, dat het Sowjet-Russische congres voor de vrede is geëindigd, nadat alle afgevaardigden hebben verklaard voornemens te zijn „de democratie en de vrede, tezamen met de Sowjet-Unie, te zullen verdedigen en de aanhitsers tot oorlog te zullen bestrijden" * De Perzische minister van Buitenlandse Zaken heeft medegedeeld, dat Perzië „krachtig bij de Sowjet-Unie heeft geprotesteerd tegen het gevangen nemen van elf man van de Perzische grenstroepen op Perzisch grondgebied. *■' In de straten van Saigon zijn pamfletten verspreid, waarin de Indochinese autonomistische beweging van Ho Tsjl-MInh respectievelijk 100.000 en 50.000 piasters uitlooft voor degene, die Bao Dal, het door de Fransen gesteunde nieuwe staatshoofd van Indo-China, levend of dood aan haar uitlevert. Jehova's getuigen in conflict met politie te Eindhoven Toen Zaterdagmiddag te Eindhoven vele tientallen Jehova's getuigen met aankondigingsborden en strooibiljetten voor een driedaagse vergadering door de stad trokken, greep de politie ln, nam borden en biljetten ln beslag en maakte tegen verscheidene propagandisten proces-verbaal op. Toen men de actie toch voortzette, werd een aantal Jehova's getuigen wegens overtreding van de plaatselijke reclame-verordening naar een der polltiebureaux gebracht en na het opmaken van processen-verbaal weer in vrijheid gesteld. De kantonrechter zal nu in eerste instantie moeten uitmaken of propaganda voor een religieuze bijeenkomst onder de reclame-verordening valt. De Jehova-getuigen, tegen wie de Eindhovense politie bij colportage met het blad „De Wachttoren" nimmer is opgetreden, zijn van oordeel, dat door de toepassing van de gemeente-verordening de vrijheid van meningsuiting en godsdienst in het gedrang komt.

Bijkantoor Den Haag: Molenstraat 17 Telefoon: redactie en administratie 117477 (Na 5 uur: administratie 773058; redactie 774637) Redactie en Agentschap Rottsrdam: Schepenstraat 76 c; telefoon: 42632 42258, 43969

(Van onze correspondent.) Lelden, 29 Augustus Omstreeks half acht gisteravond bemerkte de bestuurder van een bestelwagen, waarin mede waren gezeten zijn echtgenote en drie kinderen, dat hij rijdende in de richting Amsterdam over de rijksweg door de Haarlemmermeer, bij het viaduct te Abbenes, dat hij had vergeten af te slaan naar Haarlem. Hij wilde derhalve terugkeren over de bjrede strook grond tussen de twee rijbanen. Terwijl hij naar de strook reed, werd hij ingehaald door een snel rijdende personenwagen komende uit de richting Den Haag, welke de bestelwagen in de flank greep. De bestelwagen kantelde en de kinderen werden er uit geslingerd. De bestuurder liep snijwonden aan zijn rechterarm op en in het gezicht. Zijn vrouw bleef ongedeerd, doch kreeg een schok, een zevenjarig dochtertje liep een hersenschudding op evenals een vijfjarig meisje, dat bovendien schaafwonden kreeg. De bestuurder van de aanrijdende auto bleef ongedeerd. Moeder, die kinderen in de steek liet, veroordeeld De rechtbank te Rotterdam veroordeelde vanmorgen een 28-jarige vrouw die 29 April van dit jaar haar kinderen had verlaten, conform de eis tot een gevangenisstraf voor de tijd van acht maanden waarvan vier voorwaardelijk, met aftrek van voorarrest, en onder toezichtstelling van een reclasseringsvereniging.

13 (Korte inhoud van het voorafgaande.) Na ie wapenstilstand ontmoet majoor Peter Corbyn, chirurg in heit Britse leger, in I s tan .boei, ten huize van de oude heldentenor Gervas Grey, dtens dochter Laura. G-rey verzoekt hem Laura mede te wilton nemen naar Londen. In een opwelling va® edelmoedigheid stemt Corbyn toe, doch hij ontsteekt in woede, wanneer hij verneemt, dat zijn verloofde Diana Quintain zijn verloving met h«m heeft verbroken, iets wat Grey blijkbaar geweten heeft. Laura neemt nu ijlings de vlucht naar Turkse „vrienden", Ismet Bey en zijn zuster Roxelana. ERGENS in huis schalde een boze mannenstem. Roxelana morste met haar i koffie. Met plompe vaart was zij al overeind. Ze verliet het vertrek, . sloot de deur achter zich, met een dik wandtapijt. Halverwege de gang kwam zij haar broer tegemoet, die werkelijk bozer was, dan ze had gedacht. „Wat ls dat? Is Laura hier? Is zij alleen over straat hier gekomen ? Iedere willekeurige man had...", zijn gezicht zwol op van drift, „zjjn ogen kunnen ■ laten rusten op de vrouw mijner keuze?". „Is dat soms mijn schuld?" riep Roxelana op scherpe toon. „Kon ik weten, dat bet bedelaars-jong vandaag zou komen? En wat al die willekeurige mannen betreft, geëerde broeder, hoevelen denk je. dat hun ogen op haar zullen laten rusten in het Gulden Paviljoen?" Na een moment van drukkende stilte zei Ismet: „Dan ben ik er bij, om haar te beschermen. En, heb ik bedacht, zouden we haar niet op de ouderwetse manier gesluierd kunnen tonen? Dan zal ze zingen door de dunste sluier, die er te krijgen is". „Waanzin!" „Dan brengen we haar onmiddellijk na. haar zingen weer hier naar huls!

Dan noemen wij haar Het Zingende ■ Raadsel..." „Je lijkt wel krankzinnig! Je bent de laatste tijd stapelgek. Al twee jaren lang gooi je je goede geld op straat. Jij onderhoudt die ouwe schurk van een vader, die je altijd bedriegt, nu ook weer! Jij beweerde, dat je met flat geld de stem van dit meisje hebt gekocht. Je vertelt wel duizend maal, dat ze voor het Gulden Paviljoen bestemd ls. En dan wil je plotseling met haar trouwen! De vrouw van de eigenaar ln het Gulden Paviljoen als zangeres laten optreden!" Ismet draalde zich om op zijn hielen. Hij hief ztjn hand op om te slaan. Zij deinsde terug:. Daarop snelde zij hem achterna, hem bij de arm grijpend: „Waarom trouwen? Waarvoor is dat nodig? Kun je niet alles krijgen wat je wilt, ook zonder huwelijk? En we zouden met haar stem nog zoveel geld kunnen verdienen! Maar als ze jouw vrouw ls, o, ik zou wel op haar kunnen spugen. Ze is zo mager als een geraamte, dat kan lk je wel vertellen. Als huisvrouw ls ze totaal onbekwaam, ze kan hoegenaamd niets, heeft geen bruidsschat..." Hij duwde haar ruw terzijde en stapte naar binnen. Roxelana, zenuwachtig van streek, volgde hem op de voet. Laura stond op om hem te begroeten. „Kwam je dus deze keer helemaal alleen over straat, Laura?" „Ja, ik vond mezelf erg knap, dat lk d« weg kon vinden!" „Knap?" herhaalde Ismet. „Waarom liet je vader nfet even een boodschap naar mijn huls brengen?" „O, omdat lk weggelopen ben." Broer en zuster keken verbaasd op haar neer; hoe wild en onberekenbaar! „Wat schaamteloos", dacht Roxelana. „Mijn vader", vervolgde Laura verklarend, „had maatregelen genomen om mtj met majoor Corbyn naar Engeland

te sturen. Maar ik kan die majoor Corbyn gewoon niet uitstaan!" Er viel een stilt?. „Dan heeft je vader mij willen bedriegen!", zei Iamet langzaam. „Zo'n oude dwaas!" Het meisje deed een stap achteruit „Wat bedoelt u daarmee? U mag zulke woorden niet tegen mij zeggen!" Ja, dacht Roxelana. Dat kind was helemaal niet bang voor Ismet. Maar, natuurlijk, ze wist ook niet uit ervaring... Roxelana sloeg haar ogen neer, nu ze aan eigen ervaring terugdacht. In haar broers stem had ze gehoord, dat juist de onverschrokkenheid die zoveel breekbaarder was dan ze besefte, wellicht bijzondere aantrekkingskracht op hem oefende, ,,Je bent wèl stout", zei hij, „je vader te crltiseren, mijn bloesempje. Mocht het hard geklonken hebben, wat ik zei, dan komt dat door mijn drift Een man vindt het niet prettig... ik tenminste niet, als andere mannen, vreemden, in de ogen kijken van hun liefste." Nu, zo ooit, moest Roxelana toeeeven, dat het meisje bekoorlijk was. Het verschrikte gebaar met haar hoofdje deed haar denken aan het schichtige kijken van een mooi, zacht hert, „Maar Ik ben uw liefste niet! Ik heb u helemaal niet lief! Ismet Bey... Ik dacht, dat wij alleen maar vrlènden weren!" Ze keek- verschrikt naar de twee onbewogen gezichten vóór zich. „Het spijt me vreselijk, als daarover een misverstand bestond." Het zwijgen duurde voort. „Ik geloof, dat ik verstandig doe nu weer naar huls te gaan." ,,Je kunt niet. Je blijft aan deze stad gebonden. En dacht je. dat ik je alleen over straat zou laten dwalen?" ,,Ik geloof niet, dat u me goed beariipt. Ik wil een betrekking- zoeken en mijn brood verdienen. Als u me daarbij raad wilt geven..." „Je levensonderhoud ls hier voor je gereed. Heb ik niet altild op je gewacht? Ben je niet altijd groot gebracht op de wijze, zoals ik dat van mijn eigen vrouw zou wensen? Niet wérelds' en niet te vrijmoedig." Ze keek hem aan. ..Ik kan toch onmogelijk met u trouwen, Ismet Bey. U is veel, veel te oud voor mü." Neen, de muren van dit huls stonden

nog, bij zoveel impertinentie, overeind. Ismet Bey sloeg haar evenmin tegen de grond. Hjj antwoordde alleen: „Je zult nog wel eens anders praten. Je hoeft niet naar de deur te kijken, want de buitendeur is op slot. Kleintje, luister naar mij. In de levensdagen van mijn f'ootvader werd er een meisje uit oerdistan in dit huis opgenomen. Zij was ook een kleine wilde en leek ontembaar. Ze was niet gewend een sluier te dragen en de stadslucht ln te ademen. Hoe vaak trachtte ze te ontvluchten! Dat was gewoon een bijna dagelijks voorval. Ten slotte fladderde zij niet meer tegen de tralies. Ze werd dik. Ze was gelukkig. Zij ls tot rust gekomen." Glimlachend keek hij naar haar. Ook Roxelana lachte wat. Hij legde zijn hand op de arm van het meisje. „Ga zitten, mijn vogeltje." Laura nam op de divan plaats, maar met tegenzin, als een ln het nauw gedrevene. Het zou lang duren, dacht Roxelana bij zich zelf, voordat ze mak was. „Mijn heerlijkheid'', sprak Ismet haar toe, ..in géén geval zou je naar Engeland kunnen. Je vader heeft je voor de gek gehouden. Hij heeft ook die Engelsman, aan wie hij je zogenaamd heeft willen toevertrouwen, voor de gek gehouden. Ik zal je vertellen, wat hij gedaan heeft." o „Het interesseert me niet. Ik wil hier toch niet blijven. Ik eet of drink niet, net zo lang..." „Kalm, kalm. Fladder niet zo wild. Wees rustig, wees bedaard. Luister..." Majoor Peter Corbyn was niet gewoon, dat er een streep door zijn plannen werd gehaald. Dat bleek ten duidelijkste aan Aglaia en Henri, die terstond met zijn wagen was ontboden. Toch waren de manieren van de majoor allerminst geagiteerd. „Wees zo goed me te zeggen, waarheen u denkt, dat. het kind kan zijn gegaan!" . „Bg alle heiligen", riep Aglaia uit, haar schort opslaande, „waar anders dan naar het huis van de Turkse Effendl! Wie kent ze anders hier?" „Inderdaad", knikte Henri, „dat is best mogelijk." ƒ'Wordt vervolg dj,

WAT VOORAF GING. — Op een dag in de herfst stelde Puk Toffel aan Olie Kapoen voor te gaan flip-floppen. Olie haét er eigenlijk niet veel zin in, maar toen ook Verk en Uil waren gekomen, schaarde ook hij zich aan de tafel in zijn huisje. Opeens zag Verk, dat Puk Toffel een kaart uit zijn mouw haalde en beschuldigde hem er van vals te spelen. Olie, die toch al liever alleen had willen blijven, gaat dan naar buiten. Daar spreekt hem een pad aan: waarom, zegt hij, gaat u niet naar het land van de Killerikken? Daar maakt niemand ruzie, maar is iedereen beheerst en koel. Een dag later kwam Verk Olie weer opzoeken en hem uitnodigen met hem mee te gaan. Olie voelde ér niets voor, want 's ochtends was hij al met de drie anderen uitgegaan en toen had een regen- en donderbui hen verrast, zodat zij kletsnat thuis waren gekomen. Even later liet Olie zich echter toch overhalen. Buiten gekomen, ziet Olie dan een kano liggen. „Zelf gemaakt", verklaart Verk trots. Ten slotte weet Verk Olie dan te bewegen met hem te gaan varen in het Klaverdal, waar door aanhoudende regens een meertje was ontstaan.

VERK had de toestand te rooskleurig ingezien; er drong steeds meer water door de kier in de bodem en ten slotte begon de kano langzaam te zinken. „Ik spring er uit!" zei Olie. „Ik heb geen zin om te verdrinken!" „ . „Doe dat nu niet!" riep Verk boos. „Wij kunnen toch hozen? Als jij er uit springt, slaat mijn kano om!" Olie stoorde zich niet aan Verk, maar liet zich over de rand in het water glijden. Verk kon niet anders doen, want de kano zonk nu snel. Ze zwommen naar de kant en klommen de oever op. „Je moet me nóg eens komen halen met zo'n ongelukkig

bootje!" zei Olie boos. „Niet alleen dat mijn hele middag bedorven is, maar dit is al de tweede keer vandaag dat ik door en door nat ben! Als je nu maar weet, dat ik verder met rust wens te worden gelaten! Er hoeft niemand meer bij mij langs te komen. Goeienmiddag!" Verk verstond maar de helft van Olle's woorden, want hij had veel meer belang bij zijn onder het wateroppervlak verdwenen kano. „Ik zal moeten wachten tot het water opgedroogd is!" mompelde hij. „Ik begrijp het niet ik had die kano toch zo goed gebouwd... wanneer Ik iets doe, is het altijd \ goed! Ik begrijp er niets van!"

TXE wethouder van Openbare Werken van Utrecht, de heer H. A. Bekker, zal het in de komende raadsvergadering zwaar te verduren krijgen. Kwam er reeds een adres van de particuliere bouwers op de raadsagenda voor — wij berichtten daar vorige week over - j - thans heeft ook de Provinciale Afdeling Utrecht van de Nationale Woningraad haar ontevredenheid over het beleid der gemeente neergelegd m een aan de raad toegezonden adres. En daar in een vorige raadsvergadering van anti-revolutionnaire zijde reeds beschuldigingen tegen de wethouder waren geuit en ook de bouw-deskundige van de socialisti. sche fractie zijn ongenoegen over de gang van zaken heeft doen kermen, kan verwacht worden, dat de heer Bekker zijn beleid zal moeten verdedigen tegen een aanval van vele zijden tegelijk. „Al zijn er omstandigheden aan te wijzen, die de gemeentebesturen aanleiding hebben gegeven het bouwen zelf ter hand te nemen, het is naar onze mening toch niet in overeenstemming met de woningwet om de bouwverenigingen, zoals in Utrecht gebeurd is, geheel uit te schakelen", aldus het adres van de woningraad. De adressanten wijzen er op, dat in vroegere perioden de woningbouwverenigingen te Utrecht in belangrijke mate bij de bouw van nieuwe woningen waren betrokken. Dat zij evenwel na de bevrijding niet meer aan de slag zijn gekomen, wordt in het adres ten zeerste betreurd. De woningraad haalt vervolgens de memorie van antwoord betreffende de begroting van Wederopbouw en Volkshuisvesting aan: „Wat betreft de terreinverdeliing tussen woningbouwverenigingen en gemeenten dient in het oog te worden gehouden, dat de woningwet de bouw door woningbouwverenigingen voorop stelt. In overeenstemming hiermede is dan ook in het verleden het grootste deel der woningwet-woningen door woningbouwverenigingen gebouwd. De verdeling van het arbeidsveld tussen gemeenten en woningbouwverenigingen is steeds aan het plaatselijk inzicht overgelaten. Van Rijkswege is hierop tot dusverre geen invloed uitgeoefend. Inderdaad is sedert de oorlog de gemeeiite-woningbouw sterk toegenomen. Waarschijnlijk is de oorzaak hiervan ge-legen in de vele moeilijkheden, welke bij de na-oorlogse woningbouw overwonnen moeten worden en die bij vele gemeentebesturen aanleiding hebben gegeven de zaak in eigen hand te houden. Wellicht zal, naarmate

deze moeilijkheden minder worden, het zwaartepunt weer naar de verenigingsbouw schuiven. „Mocht evenwel blijken, dat wij hier met een blijvend verschijnsel te doen hebben, dan zal de vraag onder de ogen moeten worden gezien, of van Rijks, wege stappen moeten worden gedaan om weer te komen tot een 'verhouding, die meer in overeenstemming is met de Woningwet", aldus de memorie van antwoord. Gezien het feit, dat gedurende de eerste tien maanden van 1948 van de gezamenlijke verenigings- en gemeentebouw in Nederland 61 procent der voltooide woningen van gemeentewege was gebouwd en 39 procent door verenigingen, en het aantal in uitvoering zijnde woningen op het eind van November 1948 voor 53 procent gemeente- en voor 47 procent vereniginigswoniinigen waren, kan moeilijk worden ontkend, dat in de gemeente Utrecht op dit gebied een uitzonderingstoestand bestaat, die reden tot ongerustheid geeft, aldus het adres. „Het is in ve-rband hiermede, dat wij uw raad beleefd verzoeken te willen bevorderen, dat gronden wórden beschikbaar gesteld aan woningbouwverenigingen, die herbaalde malen hebben aangedrongen op inschakeling bij de bouw van nieuwe woningen, teneinde ook hun aandeel in de leniging van de woningnood bij te dragen", zo sluit het adres.

(Ingezonden mededeling.) Alhen-verkoop voor Nederland E. G. BOUWER'» Handeisvereeniging » Amsterdam-Z.

Zaterdag werd in het gebouw „Arti et Amicltae" te Amsterdam de tentoonstelling geopend van 124 ingezonden werken voor de wedstrijd van het Fonds „Willink van Collen" (dienende tot steun van jonge Arti-leden bij hun studie). De voorzitter, de heer David Schulman, hield een korte toespraak waarin hij het doel van het fonds uiteenzette en mededeling deed van de uitspraak der jury. De uitslag is als volgt: 1ste prijs voor „Daniël" van G. Lataster, te Sloterdijk; 2de prijs voor „Winter" van Piet Nieuwenhuysen, te 's-Gravenhage; 3de prijs voor „Rosé" van Pieter de Monchy, te Amsterdam; en twee accessits voor „Crépuscule" van Jan Groenestein, te Amsterdam, en voor „Elina" van Dirk Trap, te Groet (N.H.) — De heer J. H. Klasema, gemeentesecretaris te Medemblik, is als zodanig benoemd te Borger (Dr.).

r3GEN het eind van het seizoen is de Nederlandse Opera ook nog eens in het Kurhaus verschenen, waar men dit gezelschap deze zomer te weinig zag. Al zijn er scenische moeilijkheden, waardoor de gebruikelijke décors niet tot hun bedoelde effect komen en al ls de acoustlek niet ideaal, omstandigheden waarmee men bij elke beoordeling rekening dient te houden, toch kan dit gezelschap zelfs ln deze bezwaarlijke omgeving nog zeer veel te genieten geven en bovendien een aantrekkelijke afwisseling bieden in het programma van het Kurhaus. Misschien kan men zelfs een volgend jaar een werk instuderen, waarbij ten aanzien van de enscenering rekening wordt gehouden met omgeving en mogelijkheden. Ditmaal genoot de volle Kurzaal van Blzets „Pêcheurs de perles" ondanks de beperkingen, die de toneelleiding zich moest opleggen, tengevolge van de eigenaardige podiumbouw. Bizet echter overwint alles en zo kon men opnieuw genieten van diens verrukkelijke muziek. Glastra van Loon zou hier en daar wat meer stuwing hebben kunnen geven, opdat vooral orchestraal wat meer glans aan de partituur werd geschonken, doch Theo Baylé heeft geen inspiratie van buitenaf nodig en geeft zich uit eigen dramatische kracht al ten volle aan zijn rol. Zijn optreden bracht heel de voorstelling op een hoog niveau. Louise de Vries moest als Leila eerst wat acclimatiseren, doch werd allengs beter en was vooral in het derde bedrijf uitnemend. Chris Scheffer voldeed vocaal zeer goed als Nadir evenals Jan Duiveman als Nourabad, de opperpriester. Verrassend goed waren de koren. Dit alles muzikaal bezien, want qua actie en regie dient men op dit podium een andere maatstaf aan te leggen. Veel enthousiasme bij het publiek. K.

Dinsdag 30 Augustus Afhalen brandstoffenbonnen voor kamerbewoner» en grote gezinnen In Den Haag: Lunterenstraat t/m Meloenstraat.

Kon. Sch.: „Lauara", 8 u .Scala: IceParade, 8 u. Kurzaal: ,,Walsdroom". 8.15 u. Kurhaus-Cab.: Cilli Wang in „Eind goed, al goed", 8.15 u. Kleine Comedie: Wim Kan en Corrie Vomk in „Meester A.B.C.", 8.15 u. Corso: „Arsenicum en oude kiant", 8.15 u. Circusgeb.: Strassiburger, 8 u. Grote Kerk: Adriaan Engels, orgelconcert, 8 u. Planetarium: De melkweg, 3.45 en 8 u. — Een driejarig Jongetje van de Corbulokade te Voorburg is in de Broeksloot aldaar verdronken — Zondagmiddag is de heer Th. Outhof, ambtenaar van de P.T.T. uit 's-Gravenhage, die in de Oude Wetering met een roeibootje varend een motorboot trachtte te grijpen, overboord geslagen en verdronken. — In de Van Spaenstraat te Arnhem is een negen maanden oude baby uit een raam gevallen en met een hersenschudding en een sohedelbasisfractuur in het ziekenhuis opgenomen, waar het knidje ia overleden.