Het Parool

Temidden van de vele nep die de laatste tijd als Nederlands muziektheater wordt verkocht, is Lermontov zeker het signaleren waard. Uitgangspunt vormt de Russische schrijver die in 1841 op 27-jarige leeftijd de dood vond in een duel en die deze noodlottige gebeurtenis heeft voorspeld in zijn boek „Een Held van Onze Tijd". Delen uit die roman, in het bijzonder het duel en de voorgeschiedenis daarvan, wa- Lermontov van Hugo Hemen en Boudewljn Tarenskeen. Shatfytheater, Amsterdam. Voorstellingen: vanavond en 11-15/11.

ren voor Hugo Hemen de inspiratiebron van het libretto. Lermontov wordt beschouwd als een Russische tegenhanger van Byron, maar dat zegt op zich niet veel in een tijd dat menig kunstenaar op die heroïsche figuur wilde lijken. In de Lermontov van deze voorstelling vond ik trouwens weinig van Byron terug. Uiteraard wel de non-conformistische levenshouding, maar in het geheel niet diens vitaliteit, laat staan het agressieve karakter. Deze Lermontov deed mij In zijn poses eerder denken aan Oscar Wilde, de man die in exquise gezelschap een afstandelijke houding inneemt en zijn conversatie doorspekt met sarcastische opmerkingen. Een, plaag voor zijn omgeving dus, in een woord: een „etter" (zoals overigens de hoofdpersoon in dit stuk wordt genoemd). Die suggestie van fin de siècle wordt nog eens versterkt door de vormgeving. De decors en kostuums van Heleen Verschuren lijken beïnvloed door de aesthetiek van Visconti's films: ruimte en kleding zijn geschapen voor dandies en flaneurs. Ook in de regie van Wim Droge is geen plaats voor woelige romantiek. De bewegingen zijn gestyleerd, de emoties worden niet voelbaar eemaakt. Toch vraagt zon afstandelijke kijk op de romantiek, naar mijn mening, om een nog sterkere stylering, vooral wat het tempo betreft. Nu verlopen de dialogen min of meer als in te gemiddelde societykomedie, en dat geeft de voorstelling een al te realistische dimensie. Een uitwerking in de geest van Bob Wilsons theaterkunst was hier wel op zijn plaats geweest, temeer daar de acteurs zich uitstekend bewegen. De muziek wees wel in de goede richting. Boudewijn Tarenskeen zorgde voor een suggestief klankdecor, soms zelfs voor meer dan dat op de momenten dat de muziek niet louter de handeling onderstreept, maar ook terugblikt of aankondigt. In de beperking toont zich de meester. Tarenskeen koos voor een instrumentarium van uitsluitend snaren (drie strijkers, harp, cimbaal en clavecimbel), terwijl ook het idioom van een uiterste eenvoud is.

Scène uit 'Lermontov' dat vanavond en de volgende week nog in Shaffy is. Midden Guikje Roethof, links naast haar Ernst Boreel (o.a. titeltol) en rechts Paul Giesken en Chris Bolzcek. «*<> gerda van der veen plaats van acterende zangers kan van ongeschoolde stemmen. Maar gen en dat was het allerminst, fascineren door het ruige geluld hier probeerde men „mooi" te zin- EDDIE VETTER

Wie is de bekendste jazz-muzikant van Nederland? Waarschijnlijk Hans Dulfer. Een fors gebouwde joviale man die uit zijn tenorsaxofoon een hartverscheurend geluid weet te krijgen dat hem zeer populair heeft gemaakt. Hij treedt al jaren overal op, van kleine provinciale kroegen tot aan het Stedelijk Museum en gaat vrijwel geen jazz-festival voorbij waar hij niet bij betrokken is als muzikant of als organisator. Verwonderlijk als Je bedenkt dat hij eigenlijk helemaal geen jazzmuzikant van beroep is. Hij is autoverkoper, veertig uur per week en alsof dat niet genoeg is heeft hij nog een derde bezigheid: verhalen schrijven. Dat hij dat bijna even goed beheerst als saxofoon spelen en het aan de man brengen van tweedehands-auto's blijkt uit de kort geleden uitgebracht bundel van zijn proza onder de kolder-naam „Jazz in China". Het boekje bevat een keuze uit de talrijke stukjes die Dulfer tussen 1970 en 1980 schreef in „De Jazzwereld", Muziekkrant „Oor" en „Het Gewicht". Dulfer Hans Oulter: Jazz In China; uitgave Bert Bakker; prijs / 22,50

vervult zon beetje de rol van het „enfant terrible": als iedereen begint te vermoeden dat er iets fout zit maar niemand daarvoor uit durft te komen, is Dulfer vaak de eerste die het aandurft om in een fel stukje, of in een van zijn beruchte ingezonden brieven, de zaken eens rondborstig uit de doeken te doen. Hij heeft een typisch Amsterdams gevoel voor humor, vol schromelijke overdrijvingen.

Bekende incidenten: zijn aanval op de vereerders van de „loft-jazz", de zogenaamde nieuwe jazzstroming die hij ontmaskerde als weinig meer dan het na-spelen van de reeds vijftien jaar oude free jazz iliché's. Fragment: „Een jarenlange indoctrinatie (...) nam dit keer weidse vormen aan omdat (impressario) Coppens zich liet inpalmen om voor de hongerlijdende, op muziek uit de jaren zestig voortkabbelende New Yorkers, „iets te doen". Het bekende verhaal bij contacten met USA-musici: eerst aan je wijf zitten, dan vragen of je toevallig iets te roken heb en als dat ook maar niet lukt, vragen of je niet een soloconcert in Paradiso kan verzorgen voor 4000 dollar, exclusief reis- en verblijfskosten." „Vaststaat dat ik plotseling op een avond in het BIM-huis bijna onder de voet werd gelopen door een glazig uit zijn ogen kijkende menigte die al „loft, loft" mompelend, door de ongeschilderde deuren naar binnen kwam, zelfs niet eens vergat te betalen en zich begon te vergapen aan een trio (...) dat een nieuw soort muziek zou voorschotelen." Einde fragment. Of zijn eeuwige gevecht tegen de Coltrane-imitators en de meelopers in de (oosterse) rage. Fragment 2: „We zitten al een jaar of vijf opgescheept met een stel muzikanten die nu nog steeds vinden dat het toppunt van muziekmaken bestaat uit de volgende cyclus: vrij laat en gekleed volgens de laatste mode van tien jaar geleden op het podium komen. Het aandragen van 270 instrumenten de man, waarna het opzetten van drie a vier zeer gammele muziekstandaards (die onder het spelen twee keer omvallen). Vervolgens gaat iedereen zijn instrumentarium uitgebreid en hard uitproberen met een vreugde alsof zij deze dingen in jaren niet gezien hebben. De betreffende leider vraagt dan om stilte, om zodra die stilte er is, in een verschrikkelijk loos gaan los te barsten. Op gezette tijden wordt er zeer plotseling en abrupt gestopt. Dit volgens mij om te horen of er niet iemand in de zaal zit mee te zingen of te schreeuwen." Einde fragment. In de inleiding van het boek definieert hij „de Amsterdamse jazzscene" als volgt: „Plek op de aardbol waardoor „omstandigheden" de jonge tenorsaxofonisten zich niet te buiten gaan aan Coltraneimitaties zoals overal elders, maar hun studie concentreren op dikke nette en eenvoudige noten." Het is duidelijk: een tenorist hoeft voor Dulfer geen mol-13 akkoorden te spelen. Liever niet zelfs, hij moet in de eerste plaats een flink geluid bezitten, en er een respectabel repertoire van blues-licks op na houden. Vol bewondering beschrijft hij de concerten en de daarbij gepaard gaande perikelen van zware tenoren als Illinois Jacquet, Arnette Cobb en Archie Shepp. Het hoogtepunt van „Jazz in China" is, wat mij betreft, het verhaal dat als „Coda" het bundeltje besluit. Het gaat over Theo Deke» een excentrieke trompettist die o" danks een veelbelovend begWfc langzaam aan lagerwal raakt. Hem treffend weet hij de sfeer van dj Amsterdamse jazz-scene om streeks 1960 te beschrijven: de tijf waarin hij lid werd van het Amstel dams Harmonie Orkest om etm tenorsaxofoon te pakken te kdl gen, en waarin een anorak een kl_| dingstuk was „waaronder men n>4 een snel gebaar drie lp's kan weA bergen". Dulfer bezit een pittige sterOT verhalen i stijl, vergelijkbaar nw Jan Wolkers en Jan Cremer, die Bi vaak evenaart. Jammer genoeg J „Jazz in China" niet toegankelil voor diegene die niet zijn hart aij de jazz heeft verpand. ledere blafl zijde is doorspekt met bekend g boek alleen voor insiders dus, mas* dan ook meteen het leukste jaz? boek aller tijden. JEROEN DE VAL*

Repetitiefoto van „OvergroW? Path", een nieuw ballet van _l'r' Kylian voor het Nederlands Dan* Theater waarvan hij artistiek leide' is. Het gaat donderdag in het CV' custheater (Scheveningen) in pr*' mière, is daar ook de 14e en 15e f zien en komt woensdag de 19e in d* Amsterdamse Stadsschouwburg (Utrecht 22/11). Kylian levert hier mee zijn veertiende werk voor hel Danstheater. Hij gebruikte tien kod te composities voor piano van J3j nacek, zijn Tsjechische landgenoot* Het is zijn derde Janacek-ballet n* „Sinfonietta" ('7B) en „Glagoli"' sche Mis" ('79). Décor/kostuurnJ voor „Overgrown Path" van WaIKJ Nobbe, lichtontwerp Joop CaboojJ De dood van Janaceks dochter 03 ga is het centrale thema in de m"'f ziek en het ballet. foto WFBP ZA?

do. 13 nov. Pianorecital 20.15 uur SUMIKO NAGAOKA Beethoven: Sonate op. 81a „Les Adieux" Schumann: Waldszenen op. 82 Brahms: Sonate nr 3 op. 5 toeging / 10; CJP/PAS-63 f 7.50.

ADVERTENTIE 21 november speciaal BOEKENNUMMER in Parool kunst. Bel voor folder en/of meer informatie Ruud Tost 020-5622251-.of Jerry van Vreeswijk 020-5622254.

ADVERTENTIE Tienduizenden "alleenstaande vrouwen zijn op zoek naar lieve jongemannen en mannen." Want ze hebben, - ondanks de emancipatiebeweging - nog steeds niet dezelfde vrijheid en mogelijkheden, • die mannen wél hebben -om voor kortere of langere tijd een fijne v partner te vinden. Alleenstaande vrouwen die wil de moed hebben er alleen op uit te gaan, om een lieve jongen of aardige man te ontmoeten; (versieren: zoals mannen dat noemen) worden in deze maatschappij nog steeds (ten onrechte) bestempelt als: "losbandige vrouwen." Reiaxhuizen schieten als paddestoelen uit de grond. Maar waarom uitsluitend terwille van de mannen? De dagbladen staan bol van de contactadvertenties. Maar waarom uitsluitend ter wille van de mannen? Hebben alleen mannen behoefte — aan vertroosting? Waarom de vrouwen niet? Zijn de mannen de enige die zich eenzaam voelen? En de vrouwen niet??? Maar: "hoe zit dat dan met de vrouw?" Moet de vrouw dan altijd maar lijdzaam afwachten tot het de man behaagt haar aan te spreken? Of een drankje aan te bieden? Waarom kan de vrouw van 1980 niet zelfstandig vanuit haar eigen verantwoordelijkheid de man of jongen naar eigen keuze, aanspreken en voor een fijn uurtje samen uitnodigen in haar huis? Dat hoort niet; "zeggen de mannen". Waarom kan een vrouw niet naar een mannenclub, die er uitsluitend en terwille van haar is? Waarom kan een vrouw niet - net als de mannen - de telefoon gebruiken (escortservice) voor een fijn contact tussen twee mensen? Waarom mag een vrouw niet en een man wel behoefte hebben aan een uurtje of avond of een hele dag samen met iemand, met wie ze lekker vrijen kan? Is dat uitsluitend het recht van mannen? Of vindt u, met ons: dat we daar iets aan moeten gaan doen? "daarom gaan wij samen met u, daar iets aan veranderen!" Wij zijn ons er van bewust, dat tienduizenden alleenstaande vrouwen; behoefte hebben aan de mogelijkheid, - dezelfde mogelijkheid die mannen nu ook hebben - (per celefoon) de jongen of man naar haar eigen keuze bij haar thuis of elders te ontvangen of ontmoeten. Dat kan zijn: om samen wat te praten. Dat kan zijn: om samen gezellig uit te gaan. Dat kan zijn: om fijn en warm dichtbij elkaar te zijn. En tevens weten wij, uit ervaring dat er even zóvele jongere en oudere mannen zijn, "* die in een ontspannen sfeer graag deze alleenstaande vrouwen zouden willen ontmoeten en verwennen. „De taak die wij ons gesteld hebben, is: deze twee groepen bij elkaar te brengen." Omdat wij landelijk werken, over de technische mogelijkheden beschikken en tevens een langdurige ervaring hebben, kunnen wij, op zeer discrete en vertrouwelijke wijze de relaties tussen mannen en vrouwen tot stand brengen. en daarom zoeken wij op korte termijn: "JONGEMANNEN" en "MANNEN" Die tegen een zeer redelijke vergoeding enkele uren of een avond bij een alleenstaande vrouw willen doorbrengen. Maar V moet wel in staat zijn, "liefde • warmte - en genegenheid aan de vrouwen te schenken." Als U al te egoïstisch bent ingestelt, kunt u beter niet reageren. Maar voelt u zich als jongen of man aangesproken, dan nodigen wij U hartelijk uit, ons te schrijven. Uw naam en adres is voor ons in eerste instantie voldoende, want U ontvangt van ons dan een inschrijfformulier en tevens enige informatie, over: hoe wij werken. Wij zijn absoluut geen huwelijksbureau. Het gaat ons uitsluitend om losse - niet bindende contacten tussen mannen en vrouwen tot stand te brengen. Wel maken wij u er bij voorbaat op attent dat. indien u zich bij onze organisatie laat inschrijven, ervan u een geldbedrag van f. 100.- als inschrijfgeld gevraagd zal worden. Maar laat u zkh vooral niet afschrikken door 't inschrijfgeld en vraag ons direkl om de informatie. Het zal u. bij het lezen van onze gegevens, spoedig duidelijk worden dat dit lage inschrijfgeld voor u nauwelijks een probleem kan zijn omdat de zeer redelijke vergoeding die u ontvangt en de door ons aangeboden mogelijkheden u in staat zullen stellen de kosten van inschrijving teniet te doen. Wilt u wel 2 postzegels van 60 cent voor antwoord insluiten. Vraag om informatie en het inschrijfformulier. ORGANISATIE LnJL_JBO Postbus 1359, 5602 BJ Eindhoven. Hoofdkantoor: Berg 67. 5671 CE Nuenen (NBr.)

De combinatie van hoog romantische klanken met elementen die ontleend zijn aan vroeger en nietwesterse meerstemmigheid, heeft een buitengewoon intrigerend effect. Jammer alleen dat de vocale realisatie zo miserabel was. Het gebruik van zingende acteurs in

Met een opmerkelijke eensgezindheid speelde het trio van de Amerikaanse jazz-pianist Mal Waldron gisteravond in het BIM-huis. Waldron had als begeleiders de in Amsterdam wonende bassist Harry Miller en drummer Martin van Duynhoven. Laatstgenoemde is geen vreemde keus, want Van Duynhoven heeft Waldron al vanaf '67 bij zijn tournees begeleid. Mal Waldron (54) studeerde compositie en piano waarna hij in de publieke belangstelling kwam in de jaren vijftig, als lid van de groep van Charles Mingus en als begeleider van Billie Holyday gedurende haar laatste jaren. In de jaren '60 begon hij moderner te spelen en maakte hij een reeks platen met de avant-garde altist Eric Dolphy.

Er werden gisteravond voornamelijk eigen composities van Wal- Jazz-planlst Mal Waldron trio In het BIM-huis, Amsterdam.

dron gespeeld: meestal modaal getinte stukken, die reeds ritmisch zeer avontuurlijk waren. Hij gaf hierbij veel ruimte aan drummer Martin van Duynhoven, die liet zien dat hij technisch waarschijnlijk de meest begaafde drummer van ons land is, en razendsnel kon reageren op de aangevertjes van Waldron. Waldron speelt, vreemd genoeg, niet zoals men dat van een pianist zou verwachten. Weinig verrassende harmonische wendingen, geen virtuoze uithalen, slechts de meest simpele single-note lijnen in het middenregister, ontdaan van iedere opsmuk. Hij zat bijna bewegingsloos, zeer geconcentreerd achter de piano. Vaak wist hij hevig te swingen, in samenwerking met Van Duynhoven, op andere momenten klonken zijn soli wat monotoon en dan betrapte ik me erop dat ik meer naar Van Duynhoven dan naar Waldron zat te luisteren. Bassist Harry Miller begeleidde zeer functioneel maar werd soms behoorlijk in de wielen gereden door de vaak zware linkerhand van Waldron en de bass-drum die Van Duynhoven zo virtuoos hanteerde. Het is natuurlijk prima dat Waldron geen concessies doet aan het publiek. Maar dat maakt zijn introverte muziek er niet altijd even boeiend op. Vast staat is dat hij nog steeds een zeer originele pianist is. Hij geeft vanavond een soloconcert in Smor-jazz in Den Haag. JEROEN DE VALK

(Van onze kunstredactie)* LOS ANGELES — Het overM als gevolg van een hartverlamiH van Steve McQueen kwam giiH nacht zeventien uren nadat hijK drie uur lange kankeroperatie 8 ondergaan. „Hij was toch weIJJ storven aan kanker maar zo fl als het nu is gebeurd had ik H verwacht," zei een van de McQifl behandelende dokters. De acteur was woensdag ml ziekenhuis van Juarez (Mexicowj genomen onder de naam SaxmZ Sheppard. Nadat hij enkele weM geleden — in een poging een eirw maken aan de geruchten — fft kendmaakte dat hij aan kafllin leed, was de publiciteit alleen fflfca toegenomen. Zijn lichamelijke t ity stand was echter deze week ' in dien aard dat niet geaarzeld w de operatie uit te voeren waai een flink gezwel werd verwijd* I», Voor zijn overlijden was hij ur >, lang bij bewustzijn en goed ge' tr meurd. W McQueen was een filmster i»t minder dan de meeste van zijn <%e lega's de openbaarheid zocht.

(Van onze kunstredactie) AMSTERDAM — Robert Long en Leen Jongewaard komen met hun succesprogramma „Duidelijk zo!?" niet terug in Theater Carré waar ze — vanavond laatste voorstelling — dinsdag aan een korte serie begonnen. De vijf voorstellingen waren volgens Longs manager „een waanzinnig succes", trokken in totaal ongeveer 6500 mensen. Pas in februari 1982 komen Long en Leen terug in Amsterdam met hun nieuwe show „Tot hiertoe (heeft de Heere ons geholpen)" die de maand daarvoor in Amstelveens Cultureel Centrum in première is gegaan. Amsterdammers hebben nog de kans „Duidelijk Zo?!" in Amstelveen (2,3,16,17 januari a.s.) en Haarlem (B+9/1) te zien. De Carré-serie wordt op de geluidsband opgenomen en in de toekomst zal worden besloten of er een lp van wordt samengesteld. Het is wel zo goed als zeker dat het programma te zijner tijd op de tv komt. De laatste voorstelling — de 220 ste — is 16 maart.in Purmerend voorzien. De liedjes die Robert Long in de lopende produktie zingt staan op zijn plaat „Homo Sapiens". De muzikale nummers van Leen Jongewaard komen — met nieuwe door Long geschreven liedjes — op een lp die in januari verschijnt.