Het Parool

„Het is natuurlijk ook wel veel. Overdag repetitie voor „Puntila en zijn knecht Matti" en s'avonds Caesar. Het is niet zodat ik moeite heb met het afstand nemen van de rollen. Dat kan ik vrij goed. Zodra de repetities voorbij zijn ben ik Matti niet meer. En als ik op toneel sta, speel ik Caesar. Ik kruip niet in de huid van de man die ik moet spelen. Ik haal de figuur naar me toe. Dat moet vanuit mezelf komen. Het probleem met deze methode is dat je in het begin weinig ziet, omdat het proces zich in me afspeelt. Tot de wortels zich gehecht hebben, dan komt het naar buiten. Ik vind Caesar een hele moeilijke rol. Ik ben nogal afgeweken van het oorspronkelijke script. Ik heb er een wat gespleten, onzekere figuur van gemaakt. Niet de man met de lauwerkrans op zijn hoofd, maar man die eën verhouding heeft met zijn raadsman Maedoor ROELFIEN SANT

cenas, en met zijn zuster. Dat staat allemaal niet in de oorspronkelijke tekst. Als voorstelling vind ik „Antonius en Cleopatra" ook niet zo geslaagd. Het decor is te overheersend. Er zijn van het begin af aan al problemen geweest. We hebben de try-put voorstellingen verschoven, omdat we het stuk nog niet naar wens beheersten. Eigenlijk kan zoiets niet. De zalen zijn besproken. Dat is natuurlijk ook belachelijk, dat je een jaar van te voren aan de schouwburgen moet melden wat je gaat spelen en wanneer. Globe gaat dat volgend seizoen anders doen. Ze boeken de zalen, maar ze geven niet op met wat ze komen. Dat geeft een veel grotere vrijheid." „De repetities voor „Puntila en zijn zoon Matti" zijn zwaar. Het stuk moet 29 november in premiere. Ik weet het niet, volgens mij zou het beter geweest zijn als we nog wat langer door hadden kunnen repeteren. Fritz Marquardt is een Oostduitser. Hij verstaat wel Nederland, maar hij spreekt het niet. Hij geeft zijn aanwijzingen dus in het Duits. Hij is een, echte Brechtkenner, die zeer „Gründlich und püntlich" te werk gaat. Het probleem met dit stuk is dat het in een krom taaltje is geschreven. Brecht heeft expres zinnen geschreven die grammaticaal niet kloppen. Daardoor heb ik vreselijk veel moeite met het leren van mijn tekst. We hadden het stuk eerst door Peter Nijmeijer laten vertalen. Hij had een goede vertaling gemaakt, met heel goed lopende zinnen. Toen kwam Fritz Marquardt en die zei dat dat niet kon. Hij wees ons erop dat Brecht die kromme taal expres heeft geschreven. Als Matti moet ik heel ingehouden spelen. Cees als Puntila veel uitelijker. Hij moet een volstrekt verwerpelijk mens spelen. Dik aangezet. Natuurlijk heb ik inspraak in mijn rol als Matti. Ik vind het een verdomd moeilijke rol, maar ik sta er wel achter. Er zit trouwens ook weinig anders op. Als acteur kan je als je je rol niet ziet zitten na de eerste vier, vijf repetities afnokken, of er alles van proberen te maken. Soms heb ik met Matti ook wel dat onbeschrijfelijke gevoel in mijn lijf dat het heel goed gaat. Honderd procent. Maar ook vaak niet."

„Waarom we „Puntila" op het reportoire hebben genomen? Omdat we ook wel eens iets vrolijks wilden spelen, na „Lucifer" en „Antonius en Cleopatra." We komen er alleen wel steeds meer achter dat Puntila helemaal niet om te lachen is." „Ik verheug me echt op Globe. Dan kan ik eindelijk weer eens kleine zaal produkties spelen. Dat ben ik toch wel een beetje gaan missen. En eindelijk weer eens een modern stuk. Bij Centrum, toen we de stukken van Edward Bond speelden, had ik een leuke tijd. „Kees de Jongen" was natuurlijk ook fantastisch om te doen, maar toch is „De smalle weg naar het verre noorden" van Bond nog altijd mijn lievelingsstuk. Jammer dat Bond tegenwoordig niet zo goed meer schrijft. De NCRV-tv wilde Kees de Jongen ooit nog eens verfilmen. Jaren geleden. Het is toen een geweldige flop geworden. Dat wil zeggen het Is nooit uitgezonden, omdat wij, Hans Dagelet, Gerben Hellinga en ik, toen er nog een kwart opgenomen moest worden geweigerd hebben door te gaan. Omdat we wat er gemaakt was te slecht vonden. Het stuk lag ons nogal aan het hart. Ja, ik heb ook gehoord dat het Volkstoneel het wil gaan spelen. Ik hoorde zelfs dat ze er een musical van willen gaan maken. Ik moet er niet aan denken

„Soms heb ik echt genoeg van toneel. Ook als ik ga kijken denk ik wel eens: Ik vind het helemaal niet leuk. Toneel is niet alles voor me. Niet dat ik er echt helemaal buiten kan, want ik val er uiteindelijk toch altijd weer op terug. Ik heb het gehad in het begin van de zeventiger jaren, na een hele leuke periode bij Centrum. Na vijf jaar zag ik het opeens niet meer zitten. Samen met mijn toenmalige vrouw ben ik op reis gegaan. Ik ging zelfs niet meer naar toneel kijken. Na twee jaar ging ik toch weer Shakespeare lezen en keerde terug naar Nederland om bij het Publiekstheater klassieke rollen te spelen. Ik zit nu alweer vijf jaar bij het Publiekstheater. Het laatste seizoen. Ik stap over naar Globe. Maar eerst, als we uitgespeeld zijn, ga ik samen met mijn vrouw, Diane Lensink, voor een half jaar met vakantie naar ons huis in Italië, boven San Remo. Diane is zwanger. Ze krijgt daar in dat huis, in die prachtige natuur ons kind. Ik verheug me daar erg op, maar ook op m'n werk bij Globe." Wim van der Grijn 34 jaar heeft er net een zeer zware repetitie van „Puntila en zijn knecht Matti" van Bertolt Brecht opzitten. Hij speelt onder regie van de Oostduitser Fritz Marquardt de rol van de knecht Matti. Cees Linnebank speelt Funtila. Wim heeft het druk. Om kwart over zes vertrekt de bus naar Haarlem. In „Antonius en Cleopatra" speelt hij de rol va Caesar. De repetitie is Wim duidelijk niet in de koude kleren gaan zitten. De avond die wacht, ziet hij met weinig vreugde tegemoet. „Je moet niet denken dat toneelspelers altijd zin hebben. Het is ook wel eens een keer niet leuk."

Vanavond op NEDERLAND I (21 .SS uur) zendt de NCRV het tv-spel „Met de komplimenten van God" van Gerrit Pleiter uit. De hoofdrol, de predikant Jan de Liefde, wordt gespeeld door acteur Wim van der Grijn. Woensdag jl. was hij als Tjakko Kuiper te zien in „Mensen durf te leven", 's Avonds speelt hl] in „Antonius en Cleopatra" de rol van Caesar, overdag repeteert hij „Puntila en zijn knecht Matti" van Brecht, waarin hij Matti speelt.

In de nacht van 5 op 6 oktober overleed de Vlaamse dichter Jotie T'Hooft in Brugge aan een overdosis cocaïne. Hij was 21 jaar en liet een aantal indrukwekkende gedichten achter. Voor de filmers René Seegers, Jean van de Velde en Leon de Winter was Jotie (zoals de naam Johan in zijn geboorteplaats wordt verbasterd) de extreme vertegenwoordigers van de drugsscene van de zestiger jaren. Extreem omdat Jotie, in tegenstelling tot andere verslaafden, streefde naar reinheid. Hij gebruikte de drugs niet om in een roes te raken, maar juist om helder van geest te worden. Eenmaal aan het werk veranderden de filmers hun plan. Door de gesprekken die ze met name met

Morgenavond op NEDERLAND II 21.20 uur zendt de VPRO de film „Junkieverdriet" uit, over de Vlaamse dichter Jotie T'Hooft die op zn 21ste jaar zelfmoord pleegde.

Jotie's ouders voerden, werd het meer een film over de sfeer waarin Jotie leefde. Jotie was een zeer vroeg rijp kind. Voordat hij naar de lagere school ging kon hij al lezen en schrijven. Op zn zestiende had hij bijnna alles van Kafka gelezen. De dood loopt als een rode draad door zijn leven. In de film is dat duidelijk te zien. Als klein jongetje is hij geïnteresseerd in dode beesten. Mieren die het lijk van een rat opeten. Later, na zijn zestiende jaar, doet hij een aantal zelfmoordpogingen. Hij vindt de dood het uiteindelijke reine. Opvallend in „Junkieverdriet" is niet alleen het leven van de dichter, maar vooral ook de verhalen die zijn ouders over hem vertellen.

Mevrouw T'Hooft

Meneer T'Hooft

„Ik ben wel gelntereseerd in tv. Alleen heb je er als lid van een vast gezelschap zo weinig tijd voor. Ik vind het erg moeilijk, maar wel heel leerzaam om naar mezelf te kijken. Bob Logger, een van de productenten van „Lucifer", heeft tijdens de repetities met een videocamera gefilmd. Sommige collega's hadden dat liever niet. Ze zijn een beetje bang voor de confrontatie met zichzelf. Ik vind het heel interessant. Je kijkt dan heel vakmatig en ziet de kleinste fouten."

„In jhijn vrije tijd fotografeer en schilder ik. Ik hou van abstracte dingen. Van een stuk hout aan het strand kan ik erg ontroerd raken.

Zomaar een stuk hout, door de natuur bewerkt. Mijn foto's zijn abstract, net als mijn schilderijen. In Italië lag in de tuin van het huis dat wij daar hebben een hele partij oud hout. Ik was in die tijd erg onder de indruk van al die madonna's in van die ovale kastjes die je langs de weg ziet. Van die stukken hout en verroeste blikjes die er ook lagen, heb ik toen madonna's gemaakt. Heel enthousiast. Maar toen ze af waren, vond ik er niets meer aan. Wat de natuur met materiaal doet, dat vind ik mooi. Ik moet er dan niet zelf aan gaan zitten. Heerlijk die natuur in Italië. Wie weet blijf ik er na dat half jaar vakantie wel hangen."

ADVERTENTIE ïtiaKUa. ÉÉNHAND : SUJPMACHINE \fjAJ é/ 9501 «ft' BRs, ''-j/Kt> _Bf_3 ■ JfIËHEBjIHHIrSRj 1 ' 'S—«**%T^_tWthß

"j Öet is nog niet vaak voorgeel »«nen, dat op radio, tv of "j *ammofoonplaten tekst f '«rd „weggepiept". Een be- *nd voorbeeld is de live-el- *c „San Quentin" van Coun•ê 7 & Western ster Johnny „ '*sh, die tijdens een optreden j' die beruchte bajes wat al te T>*s met kracht- en schunnige tfmen bleek te werken. Die jf'rden dus uit de opname jf'ggepiept. 1Zulke ingrepen gebeuren Tthter niet alleen in Amerika. JJn een TROS-programma flü*r Herman van Veen, ge- door Ralph In bar, tot veler verrassing onjjPnKs óók en wel'midden in Ijl» tekst van Van Veen ge- JÏ'ept. Onze recensent Herbert jï*upen werd in een tv-kritiek jX*os over die piep en meende jï*t Van Veen op de plaats van pt ongewone geluid wel iets faardigs over Privé of De gegraaf zou hebben gezegd. ?"»t nu is niet het geval voli f'ns programmamaker Ralph <*>bar in het weekblad Vrij »Nederland. Inbar blijkt niet (£ivé of De Telegraaf te hebd*n gecensureerd, maar een t»*atsnaam die oncomplimeni *Us door Herman van Veen ' *erd genoemd. En het noel|*en van die naam was volgas Inbar en Van Veen bij )*4der inzien niet functioneel, jgovendien wilde Inbar zijn ptOS-leden in die plaats niet | *°or de kop stoten (en ze moelijk verliezen) en Van Veen J*cht er met het oog op zijn jjeaterklanten aldaar idem "*to over. Onze Herbert Leupen zat er 'is naast met zijn veronderstelling. Sorry, Ralph. Maar ?js je de volgende keer weer r>a onhandige censuur aan klantenbinding doet, leg de Jjikers dan even uit dat het *>et om het nieuwe TROS- Velletje „Raad de piep" gaat.

» ... piep ..

.De Achterhoekse rockgroep Normaal komt voor het eerst '•> lange tijd weer naar Am- Herdam en zal vanavond een jjoncert geven in Paradiso. J-en manifestatie van Achterhoekse cultuur in de hoofdstad: strontkarren, varkens, ■looiblazers, Hendrik Haverkamp en het verdere Normaal sPul zullen Paradiso die *Vond in een ruige regionale fock'n*roll-op-klompen-show Het is dus breken, zoepen, angoan en höken jteblazen. Höken is Achterhoeks voor 10l en keet schopten, dus niet wat u eigenlijk Jacht. Als extra surprise heeft 'ormaal in het voorprogramma de J. J. R. Oxx Band, het Waanzinnigste betontrio van Nederland, zoals wordt be'oofd.

...höken...

„Waar ik wel heel enthousiast over ben, is de manier waarop Adriaan Ditvoorst „Lucifer" voor de tv heeft opgenomen. Ik heb het resultaat nog niet gezien, maar de opnamen waren heel spannend. In een dag was het voor elkaar. We speelden het stuk in de Parkzaal in Hoorn zonder publiek en Adriaan filmde alles, met vier camera's. Hier gold dat dus niet, maar over het algemeen ben ik er wel achter gekomen dat werken voor de tv heel wat anders is dan werken in het theater. Het is niet alleen dat je voor de tv veel ingehoudener moet spelen. Het zijn gewoon twee aparte vakken. Ik heb het eerste half uur van „Mensen durf te leven" gezien. Niet slecht opgenomen. Ik vond het vooral goed dat er zonder decor is gewerkt. Die zwarte achtergrond. Ik vond wel dat er te toneelmatig gespeeld werd. Hoe „Met de komplimenten van God" is geworden, weet ik niet. Ik speel er de rol in van Jan de Liefde, een predikant die in het midden van de vorige eeuw de volksbuurten van Amsterdam in trok. Niet om mensen te bekeren, maar om de armen te helpen. Uiteindelijk gaat hij er kapot aan. Waarom ze mij voor die rol hebben genomen? Ik weet het niet. Ik ben gevraagd en ik heb ja gezegd. Omdat het levensverhaal van Jan de Liefde, waar ik van gehoord had, me aantrok. En omdat Frits Butzelaar, die ik erg goed vind, het stuk regisseerde. Het stuk is net als „Mensch durf te leven" vorig jaar opgenomen."

DUITEN lag de sneeuw om het huis en binnen dwarrelden de nepvlokken op het hoofd van Sonja. Een gave opening van een verder niet zo spannende show, want een discussie over critici is meestal wezenloos en een gesprek met een psycholoog blijft vaak vruchteloos — als zon man ten minste niks anders kan bedenken dan dat het beter is om leuke dingen te laten zien dan slechte.

Het echte goede nieuws kwam gisteravond pas tegen middernacht, toen opeens bleek dat medische specialisten best in loondienst willen om daarmee hun excessieve inkomens en navenante werktijden in te dammen. Dat was in de „BV Nederland", bij Henk van Hoorn, Jan Tromp en Nou, Paul Witteman.

Marcel van Dam had uiteraard gelijk toen hij tegen Sonja zei, dat rechtstreekse programma's op de televisie grote voordelen hebben. Want was het niet wonderlijk de stralende zon te zien boven Twente, waar ijdele presentatoren artiesten en politici hun vierde Sterrenslag vierden? Beelden uit het verleden, half augustus, die veel te lang waren blijven liggen. Maar komaan, het was natuurlijk voortreffelijk amusement. De Mens achter de Bekende Nederlander is immers het bekijken waard, vooral als hij zich belachelijk maakt.

Ik werd bovenal getroffen door het onthutsende gevoel voor humor, dat dan ook flink werd aangewakkerd door zon Frank Kramer en extra versterkt door commentator Heinze Bakker, die de ene snaakse grap na de andere plaatste. Woordspelingen op namen, opmerkingen over het linkse of rechts der politici, ja hoor, Heinze wist ze in overvloed. Ik had ze nog niet bedacht of hij zei ze al. Hennie Budie, de regisseur, draaide er compleet dol van, wentelde zich in slowmotion, vooruit en achteruit, en maakte alle grapjes die ik zelf zo leuk vond toen ik voor het eerst een filmpje op 8 mm maakte.

Die ploegen hebben twee enige dagen tijdens een Sterrenslag, dat staat vast. Of de kijker daar ieder jaar gedurende twee uur getuige van moet zijn, vraag ik me af.

Na die lange zit viel overigens vast te stellen, dat Televizier Magazine zijn commentator Hiltermann nu definitief heeft verbannen tot de status van wormvormig aanhangsel. Ik zal daar verder geen grappen over maken.

ZTRITS Bom zei het overduidelijk in de Sterrenslag, toen hij sprak over zijn tegenstander: „Je moet ze haten". Hij glom donderdagavond dus van trots, toen hij kon vertellen dat Scientology, de griezeligste multi-national ter wereld, een kort geding tegen de Ombudsman had verloren. Soms heb ik grote bezwaren tegen het stuntwerk van Bom, die nog verontwaardigd aan het spitten is als de onderste stenen al lang boven zijn.

Maar deze keer heeft hij onbetwist gelijk — en ook de president van de Amsterdamse rechtbank vindt kennelijk, dat tegen zon gruwelijke valstrik voor de labiele medemens veel middelen geoorloofd zijn. Niks was deze keer te dol; We mochten zelfs verlekkerd toekijken hoe een belastinginspecteur was bespied op zijn wandeling naar het hoofdkantoor van Scientology. Wie dat te ver vindt gaan, moet bedenken dat we zoiets altijd bewonderen als het een scène uit een Engelse documentaire betreft.

Bom moet binnenkort bij de VARA weer een stap terug doen. Door het wegvallen van Koning Klant was er plots extra zendtijd voor hele uren Ombudsman. Niet ten onrechte bepleitte Frits het samengaan van Koning Klant en Ombudsman, alle twee consumentenprogramma's, en vorige week nam hij al een ongepast voorschotje door aan het eind van zon telefoonprogramma te wijzen op twee publikaties van de Stichting Vergelijkend Warenonderzoek.

Maar vanaf januari heeft de VARA een nieuwe Wim Bosboom, in de persoon van Joep Bonn. Bom en Bonn, dat wordt nog aardig verwarrend. De echte Bosboom zag ik ook nog even, tevreden in zijn nieuwe decortje, met de mislukte reïncarnatie van Letty Kosterman aan zijn zijde. Hij had er bovendien Cees Snoey bij, daar valt moeilijk tegenop te boksen.

JJET was trouwens aan de lopen;, de band informatief, donderdagavond. Uit de overladen VARA-avond pluk ik nog een aardige „Hoe Bestaat Het", dat gelukkig steeds meer loskomt van flauwe zetfouten en grapjes op namen. In de wandelgangen valt te horen, dat Hans Emmering voor volgend voorjaar een nieuw satirisch tvprogramma in voorbereiding heeft. In de «nschuldige verpakking van „Hoe Bestaat het" gaat het al behoorlijk die kant uit en voor het eerst in de geschiedenis van het programma zijn er veel boze brieven. Dat moet worden toegejuicht: als programma's in staat zijn om mensen boos te maken, hebben ze tenminste iets te zeggen.