Trouw

"a de oorlog wilde Jan Blaauw maar bij één korps: de wspolitie. Maar tot zijn grote teleurstelling werd hij in afgekeurd omdat hij te licht van gewicht was en b°vendien op hamertenen werd betrapt. Hij liet zich opereren aan zn tenen, maar toen nam de rijkspolitie geen meer aan. Dan maar naar een klein gemeentelijk korps, dacht hij. in een klein stadje bén je iemand." Ook dat feest jjln9 niet door. Uiteindelijk kon hij kiezen uit twee kwaden: otterdam of Amsterdam. „Ik koos voor de eerste, want leek me om één of andere duistere reden Gemaal niks. Eenmaal in Rotterdam dacht ik: wat mot ik die stadsmensen. Nu ben ik zeer gelukkig getrouwd "ïët een Rotterdams meisje en mijn twee kinderen studeren rechten op de Erasmusuniversiteit. Ze willen allebei _ aag bij de politie. Ik had een ontstellend vooroordeel ten inzien van de grote stad. Maar de werksfeer en het jj'ërkaanbod boeiden me zo, dat ik nooit meer naar elders •-b gesolliciteerd. Je raakt getrouwd met zon stad."

°e hoofdcommissaris lijkt zich nogal eens te ergeren. Regel"tet/g gaat hij in de media te keer over de vermeende Voedering van de samenleving. Ergert u zich vaak? "^a- Er zijn dingen waaraan ik me groen en geel erger. In *°'n situatie laat ik me er niet van weerhouden mijn mening te verkondigen. Gelukkig is er hier krachtens de grondwet Vrijheid van meningsuiting. Ik erger me bijvoorbeeld aan de °nduidelijkheid over wat van de overheid nu wel of niet De overheid moet duidelijke grenzen aangeven. Ze ">ag geen vertaling zijn van slapheid. Neem nou het hasj"eleid. Je staat het toe of je verbiedt het. Mijn ergernis r'cht zich niet op de hasj-winkels die de grond uitschieten *s gevolg van het slappe beleid, maar op degenen die het D|i tonnen per container invoeren via de haven van Rotter- Daar kun je tegen aan gaan, maar als gevolg van het tolerante beleid schiet het soms niet op."

( r°ts laat hij de onderscheiding zien die hij in het begin ' *8n de jaren zeventig, toen hij een opleiding volgde op t "* FBl-academie in Amerika, van de korpschef van Bor-9*r in Texas kreeg. Een grapje, want Jan Blaauw werd J' jaar geleden geboren in het Drentse Borger. e kamer van de kersverse hoofdcommissaris op het hoofd- Ureau aan het Haagseveer in Rotterdam hangt vol met ■ °nderscheidingen, politieschildjes, petten van de FBI en opsporingsberichten in de trant van $5 000 reward for ea_ bank robbers. Ze geven aan dat Blaauw een man van e Praktijk is gebleven. Hij beaamt het grif: „Mijn manier , an werken is daar te zijn waar de actie is. Noodgedwongen moet ik ook wel eens achter het bureau zitten. Maar ik niet werken met alleen maar papier en rapportages. Ik JJ°et mensen zien." . *t zat er al vroeg bij hem in. Zn vader - „die was ook 40 diender" - was voor hem hét voorbeeld van een verr aid integere en goede politie-agent'. Zelf nam de kleine I atl het in die levensfase niet zo nauw. „Ik wilde zo graag et uniform aan dat ik gelogen heb over mijn leeftijd om i aar als oorlogsvrijwilliger naar Engeland te kunnen. Ik zei a* ik achttien was, maar ik was pas zestien. Op m'n *eventiende was ik korporaal."

Als gevolg van de 'Haagse ambtenarij' moest hij in de krant lezen dat hij benoemd was tot hoofdcommissaris. Een slordigheidje, waarvan de Rotterdamse crimefighter Jan Blaauw verder niet wakker ligt. Want een 'rechtgeaarde diender' gaat gewoon weer over tot de orde van de dag. Het vangen van boeven bijvoorbeeld, desnoods eigenhandig, een klus die hij een paar dagen geleden nog 'toevallig' klaarde. „Ze zeggen wel eens dat ik rottigheid aantrek. Maar ik loop er gewoon bovenop, m'n hele loopbaan al." Volgend jaar gaat Blaauw, die gisteren zijn veertigjarig jubileum vierde, met pensioen.

Verscheidene keren stond u vorig seizoen in de eerste linie van het ME-peloton opgesteld, dat bij wedstrijden in De Kuip de orde moest handhaven. Waarom deed u dat? „Bij een editie van Feyenoord-Ajax werden achttien dienders gewond door rondvliegende stenen. Dat gaf aanleiding tot commotie binnen het korps. Ik wil graag dat mijn mensen weten dat ik ze moreel "steun. Daarom nam ik mij voor bij een volgende gelegenheid mee te lopen met de ME. Ik heb me niet bemoeid met de commando-voering, liep gewoon in de eerste linie. Daarmee wilde ik aangeven dat mijn mensen niet alleen stonden. Ik ben geschrokken van het fanatisme van de stenengooiers. Een steen is een ontzettend gevaarlijk projektiel. Thuis achter de beeldbuis blijven zitten is wel erg goedkoop. Ik wil daar zijn waar de actie is." Dat laatste demonstreerde Blaauw deze week nog door op weg naar huis persoonlijk een 'messetrekker' aan te houden. „Ach, ik hoorde iets over een steekpartij op de politieradio en ik dacht: verrek, dat moet hier zijn. Nou, dan doe je gewoon je werk. Een rechtgeaarde politieman of -vrouw zal zeker niet denken: mijn diensttijd zit erop, ik rij naar huis." De bezuinigingen op het politie-apparaat, zitten die u lekker? „Er moet in dit land bezuinigd worden, de zeven-vette jaren zijn achter de rug. Maar er zijn voor wat betreft de politie grenzen, die nu worden overschreden. Dat gaat ten koste van de veiligheid voor de burger. Als dat geaccepteerd wordt, moeten we verder niet zeuren. Ik ben er falikant op tegen. Neem dat maximaal aantal overuren dat een diender mag maken. Ik zeg dat het recherchewerk niet te binden is aan uren. De regelmatig gedeponeerde stelling dat je geld moet besteden aan efficiency is voor een deel juist. Computers zijn nodig, maar de burger wil ook een diender zien in zijn omgeving. Daarom heb ik ernstige bezwaren tegen die bezuinigingen, over een paar jaar krijgen we de rekening ervan thuis gepresenteerd."

8 _auw komt nu pas goed los. „Wij staan als Nederlanders te dringen om ons met alles te bemoeien. Als natie staan altijd klaar om met het vingertje naar het buitenland te Maar kritiek op Nederland, dat kan niet. Maar je "toet toch nu en dan in de spiegel kijken." "Ook aan de heisa rond het voetbalvandalisme erger ik me. an dronken automobilisten, die verantwoordelijk zijn voor Veertig procent van de verkeersdoden, wordt nauwelijks indacht besteed. Dertig jaar geleden was het eerste dat ""ë deden het rijbewijs innemen. Nu is daar een eindeloos 9ëpalaver over. Waarom geen sancties erop, bijvoorbeeld eën hogere autoverzekering. Ik geloof er allang niet meer in flat de criminaliteit tot nul kan worden teruggebracht. Het 9aat er om de criminaliteit zo goed mogelijk te beheersen. e moeten ermee leren leven." n Rotterdam werden in 1950 8 000 misdrijven gepleegd. v°rig jaar waren dat er 64 000. Maar deze stijging mag, *e9t Blaauw, niet alleen op het conto van het slappe overheidsbeleid worden geschreven. „Daar is de algehele vërloedering van het begrip mijn en dijn. Thuis begint het *'• Kinderen jatten spullen van school mee, calculators, gedingstukken. Maar als je kind met een nieuw jack thuiskomt, dan weet je toch als ouder dat het niet goed zit. Als 'e daar thuis al niet op toeziet, is het mis. Waar ik me ook zo dah kan ergeren zijn die plakkaten, waarin wordt opgeroe°en tot proletarisch winkelen bij de grote warenhuizen.

daad."

Maar Blaauw zwakt deze uitspraak meteen af. „Toen ik in 1966 voor het eerst in Chicago kwam, heb ik meegedaan aan invallen in panden van dealers. In Nederland kenden we toen zelfs nog geen heroïne. Nu lopen we op een aantal punten vooraan." Om aan te geven hoe snel het gegaan is met het verval van Nederland, vertelt Blaauw dat hij tien jaar geleden nog persoonlijk ging kijken als zijn dienders vijfhonderd kilo hasj hadden ontdekt. „Nu vind ik duizend kilo heel normaal, terwijl ze in Engeland en Frankrijk voor zon vangst nog honderd man inzetten. Wij verzuipen in de hasj. En dat komt allemaal omdat we in het verleden een tolerant beleid hebben gevoerd dat er niet om liegt."

„In het buitenland gaat het verhaal datje rustig als drugskoerier naar Nederland kunt gaan. Als je al wordt gepakt, word je weggestuurd. Hoe dat verhaal in de wereld komt? De minister van justitie heeft toegegeven dat in 1985 en 1986 dertien koeriers zonder vorm van proces het land zijn uitgezet bij gebrek aan cellen. Daarmee kweek je aantrekkingskracht."

„Als ik in Amerika ben en ik zeg dat ik uit Rotterdam kom, zegt de mensen dat niks. Als ik zeg dat ik uit Holland kom, vragen ze waar dat ligt. Daarom zeg ik altijd dat ik uit Europa kom. Alleen als ik Amsterdam zou zeggen, weten ze het." Blaauw laat blijken dat dat niets met tulpen heeft te maken. „Voor mij staat vast dat als Amsterdam tot een onafhankelijke volksrepubliek zou worden uitgeroepen, Nederland vijftig procent van de problemen kwijt is. Ik wil niet alles in de richting van Amsterdam schuiven, maar er gebeurt daar wel veel slechtigheid." „Ik pleit er heus niet voor om links en rechts gevangenissen neer te zetten en iedereen op te

„Ik wil niet alles in de richting van Amsterdam schuiven, maar er gebeurt daar wel veel slechtigheid."

Verloedering van het begrip mijn en dijn en het normbesef, dat is het. Als je daar niks tegen doet, dreigt een algehele verloedering. Je staat tegenwoordig voor joker als je voor het rode licht blijft wachten. En neem nu de maximumsnelheid op de autowegen, dat is ook verwaterd."

Andere factoren die hebben bijgedragen tot de spectaculaire stijging van de criminaliteit zijn volgens Blaauw de drugsverslaving, de werkloosheid en de woonomstandigheden. „Vroeger had je alleen maar flatgebouwen van drie hoog. Nu wonen de mensen in anonieme woonkazernes. Dat leidt tot egoïsme en agressie. Ook in het wegverkeer zie je dat heel sterk."

U moet zich wel heel goed kunnen vinden in de artikelen die onlangs verschenen in de buitenlandse bladen Der Spiegel en Time en waarin Nederland er niet zo best van afkwam? „Ik ben ook geïnterviewd voor dat artikel in Time. Dat verhaal is gezien door een Amerikaanse bril. Maar als je over één jaar alle redactionele commentaren in Nederlandse bladen knipt, krijg je een nog veel slechter verhaal. Natuurlijk, de criminaliteit in de Verenigde Staten is ontelbare malen groter dan hier. In een met Rotterdam vergelijkbare stad als Kansas City worden jaarlijks 120 moorden gepleegd, hier 15 a 20. Ik geloof niet dat het in Nederland zo uit de klauwen zal lopen als in de VS. Daar spelen heel andere achtergronden een rol, met name het vuurwapengebruik en de georganiseerde mis-

sluiten. Bij mensen die voor het eerst een misdrijf plegen, wil een goede waarschuwing ook wel eens helpen. Massacriminaliteit, daar spreken we met afkeer over, maar toch is er ook een zekere huichelarij. Mensen kopen onderling zoveel van elkaar zonder zich af te vragen waar iets vandaan komt. De dief bestaat doordat er mede iemand is die bereid is om te helen. Maar het is natuurlijk te gek als mensen uit de drugsscene die het ene na het andere misdrijf plegen, na een dag vastzitten weer vrij rondlopen. Of je treedt er tegen op óf je laat het lopen. Maar dat laatste is niet wat de gewone burgers willen. Law and order? „Ik schijn over te komen als een volslagen autoritaire vent. Ik ben een law and order-figuur, ja, maar waarom ook niet? Orde en rust, dat zijn toch twee gezonde woorden, ledere burger mag dat wensen. Law and order heeft ten onrechte een negatieve klank, net als het begrip crimefighter." Over mededogen met vermeende misdadigers horen we u nooit. Hoe gaat u met verdachten om? „Naast de verhoren voer ik ook tal van menselijke gesprekken met wat men criminelen pleegt te noemen. Maar ik kan niet huichelen. Ik denk wel eens: hoe kan iemand zo diep zinken. Ik probeer een vent te laten zeggen wat hij op zn lever heeft en probeer hem te begrijpen. Maar dat is iets anders dan er begrip voor hebben. Ik kan het begrijpen als een verdachte mij uitlegt dat hij een kind heeft vermoord om te voorkomen dat bekend wordt dat hij zich eerst heeft vergrepen aan dat kind. Maar begrip heb ik er niet voor. Hoewel ik niet vrij ben van emoties, zeker niet als het gaat om de moord op een kind, laat ik die nooit blijken. Mensen zitten vaak in de knoei, maar daarnaast zijn er natuurlijk ook gewetenloze misdadigers."

U hebt niet alleen te maken met misdadigers maar ook met voetbalvandalisme. Hebt u in dat opzicht goede voornemens voor dit seizoen?

„Ik ben lichtelijk teleurgesteld over het feit dat het op de eerste competitiedag her en der weer uit de klauwen is gelopen. Toen Feyenoord in 1970 in Milaan de Europacup won stonden er de volgende dag honderdduizend mensen op de Coolsingel. Ik had twintig dienders ter beschikking, die het vuurwapen en de gummi-stok op het bureau achterlieten. Het zweet stond me in de handen, maar er viel geen onvertogen woord. Er werden zelfs agenten op de schouders genomen. Dat was een ongelooflijke ervaring." Blaauw laat het rood-witte Feyenoord-rozet zien waarmee de petten van de agenten die dag waren getooid. „lemand bood me er nog 25 gulden voor." „Tegenwoordig heeft in Nederland iedereen verstand van twee dingen: voetbalvandalisme en het weer. Er zijn zelfs al mensen gepromoveerd op voetbalvandalisme. Ik vind dat er relatief te veel aandacht aan wordt besteed. Ik zie de relatie ook niet altijd. Als, zoals afgelopen weekeinde op zaterdagavond een paar Rotterdammers in Tilburg worden opgepakt wegens diefstal, en Feyenoord speelt daar een dag later zie ik het verband niet met voetbalvandalisme. Ik ga er vanuit dat 99 procent van de stadionbezoekers bonafide is."

„Nu wordt die mensen een legitimatieplicht in de maag gesplitst. Dat gaat onder het mom van een 'pasjesregeling' maar het is niet anders dan een identificatieplicht. Ik geloof er niet in. Wij staan toch ook niet bij de kroeg om bezoekers daarvan naar een pasje te vragen. Het meeste voetbalvandalisme speelt zich bovendien buiten de stadionhekken af. Waar ik wel voor pleit is het creëren van een grote pakkans. Die moet honderd procent zijn door bijvoorbeeld gebruik te maken van video-materiaal."

U hebt wel eens gezegd dat voetbalvandalen maar tijdelijk in een werkkamp moeten worden gestopt. Probeerde u Nederland met die uitspraak wakker te schudden of meende u het? „Het enige dat de mensen zich kunnen herinneren is dat ik het woord 'werkkamp' in de mond heb genomen. Ik zou dat begrip kunnen vervangen door ontspanningscentra, bestemd voor stenen gooiende voetbalsupporters, dan zijn de sociologen ook weer tevreden. Wat ik destijds heb bedoeld is dat er genoeg gepraat en geschreven is over voetbalvandalisme. Het ge-

donder moet nu uit zijn. De mensen moeten hun handen gebruiken om te werken, niet om stenen te gooien. Alternatieve straffen? Wat koop ik er voor als zon vandaal een paar uur in een bejaardencentrum moet werken. Of naar een bedevaartsoord in Frankrijk moet lopen. Als ik dat hoor denk ik 'blijf maar dichter bij huis. Loop de Vierdaagse maar uit. Ja natuurlijk, vijftig kilometer per dag."

FOTO WERRY CRONE

Zijn er nog zaken die u voor uw pensionering opgelost zou willen zien? Blaauw hoeft niet lang na te denken. „Ik hoop dat de dader van de dubbele moord op het Brekelsveld, in februari 1963, zich nog zal melden. Dat ik nooit een vinger heb gekregen achter die moord, is mijn grootste teleurstelling. Een 37--jarige vrouw en haar 12-jarig zoontje werden daar op afschuwelijke wijze doodgeslagen. Een halfjaar hebben we met dertig man continu aan die zaak gewerkt en vervolgens nog eens drie jaar met acht man. We zijn nooit verder gekomen dan twaalf valse bekentenissen. Helaas is die zaak nu verjaard. Je blijft met de vraag zitten wie dat nou is geweest." Denkt u wel eens aan de periode na uw pensionering? „Ik heb de instelling van 'ik zie het wel. Ik heb nog zoveel ambities en plannen. Ik wil schrijven, dat vind ik een ontspanning. Ik heb al een leerboek van 950 pagina's geschreven over criminele tactieken. Dat boek loopt van A tot Z. Er komen nog vijftig pagina's bij, dan is het af. En als ik weg ben schrijf ik een boek voor de gewone lezer over mijn ervaringen. Twee zelfs, want één wordt ingeruimd voor de humor binnen ons vak. De buitenwereld weet daar niets van, want wij verkopen ons slecht."

„ Hef enige dat de mensen zich kunnen herinneren is dat ik het woord 'werkkamp' in de mond heb genomen."

Blaauw haalt van achter zijn bureau één van de vele knipselboeken die hij sinds 1954 heeft bijgehouden. „Ik beschik over een zeer uitgebreide documentatie. Hier, kijk, de rocken roll-relletjes, dat was in 1957, de tijd van Bill Haley met Rock around the doek. Of hier, oktober 1956, de relletjes met de nozems. De dienders stonden met die lui midden op straat te keuvelen toen er een Mercedes kwam aanrijden, nee aanglijden, want de toenmalige hoofdcommissaris Staal zat erin. De jongelui verdrongen zich uit nieuwsgierigheid om die auto. Staal stapte uit, zei niets, pakte zijn knuppel en ging er op los rauzen. Wij gingen gelijk mee doen, want wat moet je anders als de hoofdcommissaris het voorbeeld geeft." Blaauw, met een haast tedere blik in zn ogen: „Dat zou toch nu niet meer kunnen?"