Trouw

!Ï£ kuü is de geliefkoosde flon s van duizenden en y eens duizenden graafbijen die daar hun °j^f:aam' kleurrijk en :t"eressant leven leiden. Wie uit awen aanschouwing dit leven WJff-en kennen en zoo J£?elVk iets wü bijdragen tot i ,7® kennis van de blijde ;££™lnvrienden, kan niet aCT **« dan een paar *anriï3aQen in miin Texelschen li*',i ü door te orengen, want ruife » mooiste van al miin P- Thijsse in De Levende J~l}lVt van april 1903 ?*^ki?m van het eiland Texel is /anti Vel van keileem en kei" \ "***. een restant van een door TrJ°°rtaatste «st«d zon 150.000 jaar geleden Cf • ne gletsjerstuwwal. Hoe,s sindsdien door de werking enn inc_" reSen en vorst; Br°ff°ls afgesleten en daardoor *„ .* ln hoogte verminderd, is W"Uvel al van ver zichtbaar, *we orndat de top ervan be- Jpst is. lrii"^eUVel, die met wat over" •>a,b hS de Hoge BerS heet-om" », ")et hele gebied tussen Den en Oudeschild. Bij de top Ten u"1 de vori&e eeuw duizenlesr ieke meters keizand af-5e vSVen' volKens Thijsse voor '■hn w van de zware dijkli- SüeTh ?n lanSS de Waddenzee, 5w eiland moesten bescher■«troo nde woelige Texel'hiH deze "^ndafgraving die i 'J'"** bovenstaande lovende regels ontlokte. Vele dagen heeft hij er in de zomerhitte het gedrag van graafbijen en wespen bestudeerd en er verslag van gedaan in het natuurhistorische tijdschrift De Levende Natuur. Ook in het Verkadealbum „Texel" (1927) beschrijft hij „zijn" zandkuil met onomwonden geestdrift. Wat hij te weten is gekomen over het leven van 'pluimvoet-, rouw-, kegel en zijdebij, over de behangersbijen en de harkwesp is voor een groot deel aan die kuil te danken.

In 1927 was de kuil al een natuurmonument, met zijn oppervlakte van nauwelijks driekwart hectare een van de kleinste, bezittingen van de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten. Het is tevens het enige Nederlandse reservaat dat werd aangekocht met het oog op de erin voorkomende insekten. Thijsse zelf stelde voor hoe de Zandkuil beheerd moest worden: „Het is wenschelijk, dat de kale hellingen kaal blijven en dat men er zich onthoude van graverij, in welken vorm ook."

Met alle respect voor de grote natuurpopuiarisator was het tweede deel van zijn advies niet zo erg goed. De kale hellingen waren immers uitsluitend aan graverij te danken, na de afgraving met name uitgevoerd door de spelende Texelse jeugd. Door de rustkuur, die het terrein vanwege Thijsses advies kreeg, groeide de Zandkuil in de jaren veertig dicht. En omdat er niet meer gegraven werd, stortten de steile hellingen af en raakten ook die begroeid. Dat betekende een tamelijk ingrijpende verandering voor de insektenwereld. Toen de kuil nog kaal was, kon de temperatuur er heel hoog oplopen, een omstandigheid die van groot belang is voor een rijk graafbijen- en - wespenleven. Thijsse in 1903: „Wat kan het warm zijn in die kuil! Geen wonder, want hij ligt precies op het Zuid-Oosten; de Noord-Westrand, geheel uit blind rul zand bestaande, vormt een holle spiegel, zodat alle warmte in de kuil zelve geconcentreerd wordt."

Eenmaal „verbost" met esdoorns en berken kreeg die zonne-in-straling geen kans meer. Het gevolg ervan was dat de grote kolonies uit Thijsses enthousiaste beschrijvingen verdwenen. Als Speciaal insektenreservaat had de Zandkuil nauwelijks betekenis meer.

Dit jaar werden bijna alle bomen en struiken gekapt. In de kom van de kuil bleken toch nog heel veel planten aanwezig, die Thijsse ook al noemde in 1903, struikhei, bunt- en zwenkgras, muizeoor en biggekruid. Kruipwilg en bosbraam komen daar nog bij.

In het weekend van 23 en 24 maart 1985 is de Zandkuil in zijn oorspronkelijke staat teruggebracht. Leden van de Nederlandse Entomologische Vereniging herstelden enige zandhellingen in de toestand die Thijsse rond de eeuwwisseling tekende en beschreef. Met de nog aanwezige oorspronkelijke begroeiing wordt rekening gehouden en er zal een „insektenvriendelijk" beheer worden gevoerd. Veel van die planten zijn belangrijk als voedselplant voor de bijen en als prooileverancier voor de graafwespen.

Ben Brugge van de Nederlandse Entomologische Vereniging: „De kennis omtrent de ooit aanwezige insekten en hun levenswijze wordt hier omgezet in het daadwerkelijk beschermen van deze insekten. In de tegenwoordige uitvoering van beheersmaatregelen in natuurreservaten wordt vrijwel nooit rekening met insekten gehouden. Zelfs de aanwijzing van het vliegend hert en de grote vuurvlinder heeft nooit geleid tot een belangrijke wijziging in het beheer van de gebieden waar deze soorten voorkomen. Wellicht wordt dit veroorzaakt doordat de studie van het insektenrijk door haar enorme omvang zo ingewikkeld is dat men de verworven kennis simpelweg bij het beheer negeert."

Ik bezocht de Texelse Zandkuil in mei. Een beschadigd bord van Natuurmonumenten achter prikkeldraad meldde: „De Zandkuil. Wetenschappelijk reservaat. Verboden toegang, ook voor leden. Art. 461 WVS." Vlak achter het stevig gesloten houten toegangshek bloeide roze het Engels gras, hier ver landinwaarts, want je vindt het in veel groter getale op kwelders en elders aan de zeekant. Op de tuinwal tussen weg en kuil bloeide overdadig de witte akkerhoornbloem, samen met de zandhoornbloem en de kruipende boterbloem. Tussen de niet bloeiende planten waren muizeoor, duizendblad, schapezuring, kraailook en smalle weegbree gemakkelijk te herkennen. Een dieper deel van de kuil zag donker van de struikhei, waartussen wilde kamperfoelie rankte en stekelvarens hun veren ontrolden. Tussen de stobben van de bomen, die bij restauratie waren gekapt, stonden nog wat jonge berken en lijsterbessen. En daarachter, tegen de hoge noordwestrand van de kuil, lagen steile hellingen van keizand, wachtend op herkolonisatie door graafbijen en -wespen. In het vorige weekend zijn de entomologen in de Zandkuil geweest om te zien wat is teruggekeerd. Ondanks het regenachtige weer werden vijf pluimvoetbrjen gezien en bleek de zandbij Andrena fulvago niet alleen in de Zandkuil algemeen voor te komen, maar ook in het tuinwallenlandschap eromheen. De laatste komt in ons land alleen in Zuid-Limburg en op Texel voor, maar is de laatste jaren in Limburg niet meer gezien. Eerder in juni zagen de entomologen al enige soorten woekerbijen, die op graafbijen parasiteren. Det betekent dat hun gastheren er ook moesten zijn. Of moet ik zeggen gastvrouwen? Nestelende graafbijen zijn immers alleen vrouwtjes. De mannetjes luieren alleen in de bloemen. De Zandkuil mag niet worden betreden, op straffe van een boete. Het is nodig voor de rust in de insektenkolonies. Maar wie in insekten geïnteresseerd is, kan er toch veel van te zien krijgen: op de bloeiende planten langs de weg, waar de graafbijen proviand voor hun nest halen en de graafwespen op allerlei insekten jagen. De Zandkuil ligt aan de weg die Doolhof heet.

De Zandkuil, zoals Thijsse die tekende in 1903. Op de hoge rand staat een theehuis van gegoede burgers uit Den Burg en Oudeschild, dat in de jaren twintig werd afgebroken.

De Zandkuil nu, met tegen de hoge rand de dit voorjaar herstelde steile hellingen, wachtend op herkolonisatie door graafbijen en -wespen. Op de voorgrond de tuinwal met volop bloeiende akkerhoornbloem. $

!.to-^e, "*omervakantie organig*n het IVN, vereniging ter f "wdering van het milieube!*amil or 15" tot 25-jarigen i ""Pen in natuurgebieden. »aï>.ens die een week durende tod Ptn wordt noodzakelijk i- ei*houdswerk gedaan om T* Natuurgebieden in stand te Wed "* **° w!°rdt ,n veengeje en boomopslag verwij- Aoo-i b*oemriJk grasland gef~?,d °f door het bouwen van hn, j n*lnen de waterhuis- CIH g verbeterd. Op heide- Wfc worden vliegdennen, l *en e»> Amerikaanse vogel*»*rs verwijderd en stukken tiSÏÏ! afgeplagd. Daarbij "rat veel tijd vrijgemaakt om Is uerte,len waarom dat nodig Hr-'»* °ï dat vr°eger gebeurde en r*1 de maatschappelijke oorr"*en zijn waarom vrijwilligers dit werk nu moeten doen. De drie eerste kampen zijn al volgeboekt. Er zijn nog plaatsen vrij voor kampen tussen 15 juli en 24 augustus in de Vlietlanden te Maasland, op de Dwingelose Heide, bij het Houtwiel te Veenwouden, in de Engbertsdijksvenen te Kloosterhaar, in de Wieden in Noordwest-Overijssel, in de Rottige Meenthe te Nijetrijne en aan de Drentse Aa te Oudemolen. Deelnemers krijgen al werkend natuurlijk alles te zien van het planten en diereleven van het gebied. Ze betalen voor het kamp alleen registratie en verzekeringskosten, soms de huur van een fiets en natuurlijk de eigen reiskosten naar en van het kamp. Wie meer wil weten, kan bellen: 020-228115. Vragen naar Paul Bohre of Aaltjen Grotenhuis.

bet* au&ustus 1900 werd Eliza-**WeïTr AnSela Marguerite 80- a*"%on, het negende kind 1 Jre p 14e graaf van Strathmo°ïs V? Kinghome in Forfarshire Jn i oiand) geboren. Zij trouwde 1% met de hertog van Vork, kWii gere broer van de toen' ci 6 iBe Prins van Wales. Door V g?00 van zijn vader George **

welke 75 jaar geleden van start ging. In de Duitse Democratische Republiek zijn vijf nieuwe zegels in omloop gekomen, gewijd aan evenzo vele met ondergang bedreigde diersoorten. Van Denemarken meld ik u vier zegels met afbeeldingen van takken van sport; dameswielrennen, turnen, kanovaren en wielrennen voor mannen. Oostenrijk herdenkt de veertigste verjaardag van de Verenigde Naties met een zegel Sch 4; voorts een zegel van Sch 5 ter gelegenheid van het 13e congres van het Internationale Genootschap ter voorkoming van zelfmoord en een zeer fraai gegraveerd blokje van Sh6 met de slogan „redt de bossen", waarop een stilleven van een boslandschap en op de achtergrond het verkeer en de industrie, welke daarin flink hebben huisgehouden. Van IJsland twee zegels; een van 20 aurar ter gelegenheid van het eeuwfeest van het IJslands Genootschap voor Tuinbouw met de afbeelding van een stoere Zweedse lijsterbes-boom welke in 1884 in Reykjavik is geplant en een zegel van 25 aurar wegens het „Jaar van de Jeugd".

Tot besluit van de Verenigde Naties een emissie ter gelegenheid van haar eigen 40e verjaardag; voor elk van de kantoren New Vork, Genève en Wenen verschenen 26 juni twee zegels en een blokje van de zegels; de afbeeldingen zijn reprodukties van schilderijen van de Amerikaan Andrew Wyeth, welke de rust als toonbeeld van vrede en veiligheid verzinnebeelden.

* SC H U Tl, "f D E N VV A L O ' *

gin^nde week zullen wij bes a„ n met een uitgebreid vernooi Van het interzonale toer' htan m Mesico' dat Jan Timheef 013 zo n imP°nerende wijze ook l-gewonnen. Dan hoop ik sche 1 aantal schaaktechni, mond ken uit Timmans eigen ; kunnen optekenen, dacht 1u eerst n°g wil ik aankamnri teden aan de twee" s°n t Kasparow en Andershehh* Seleden in Belgrado "ven gespeeld.

bia^paar°w is zich op het ogenop J| k aan het voorbereiden tei di" .match om de wereldtiben f,ln zal beginton, aarv°or heeft hij twee Bram^gsmatches op zijn proheef a .Bezet. In de eerste met <; , übner verpletterend Kasna verlagen. Het was WenJ7^>Iws uitdrukkelijke hïet a* nog een tweekampje rsson te spelen. Kasvan 4 'Syan mening dat de stijl °verepndersson no8 het meest ""eldkT mt met die van we- KarS pioen Karpow. Al is natuurlijk wel een graadje sterker dan de Zweed, beide schakers hebben een degelijke, positionele aanpak gemeen. In Belgrado kwam Andersson er nauwelijks aan te pas; hij verloor met 4-2, zonder zijn tegenstander een keer werkelijk in gevaar te hebben gebracht. Het gemak waarmee Kasparow zon solide tegenstander als Andersson de baas bleef, maakt hem favoriet in de strijd om de wereldtitel. Niet alleen staat Kasparow moreel-psychologisch heel sterk, ook schaaktechnisch kan Karpow zich nu grote zorgen gaan maken.

In de eerste twee partijen wist Andersson nog stond te houden. Wit: Kasparow Zwart: Andersson (Paria 1) 1. d2-d4 PgB-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. g2-g3 d7-d5 4. Lfl-g2 dsxc4 5. Pgl-f3 c7-c5 6. 0-0 PbB-c6 7. Pf3-e5 LcB-d7 (Kennelijk zag Andersson weinig in 7.... Pesx 8. desx Ddlx 9. Tdlx Pdslo. Pa 3 C 3 11. Ldsx cb2x 12. Lc6xt bc6x 13. Lb2x met goed spel voor wit) 8. Pbl-a3 (Een nieuwe zet. Tot dusver had 8. Pc6x Lc6x 9. Lc6xt bc6x 10. Da 4 cd4x! 11. Dc6xt Pd7l2. Dc4x Les wit niet veel opgeleverd). 8.... csxd4 9. Pa3xc4 TaB-c8 10. Ddl-b3 Pc6xes 11. Pc4xes Ld7-c7 (Zwart moet de pion wel teruggeven) 12. Pesxc6 b7xc6 13. Tfldl c6-c5 14. e2-e3 LfB-d6 15. e3xd4 c5-c4! (Met het oog op het witte loperpaar houdt zwart de stelling liever gesloten) 16. Db3--bst DdB-d7 17- a2-a4 0-0 18. Lcl-e3 TcB-c7 19. d4-d5 e6-e5 20. Tdl-cl TfB-c8 21. Lg2-fl g7--g6 22. Lflxc4 (Anders speelt zwart 22. ... Kg 7 en komt wit helemaal niet meer verder. Na de tekstzet staat wit nog altijd een tikje beter, maar het is niet genoeg) 22. ... Dd7xbs! 23. Lc4xbs Pf6xds 24. Lbs-a6 Tc7xclt 25. Talxcl TcBxclt 26. Le3xcl Ld6-c5 27. La6-c4 Pds-b6 28. Lc4-b3 KgB-f8 29. a4-a5 Pb6-d7 30. Lb3-a4 Pd7-f6 31. Lcl-d2 Pf6-d5! (Daarmee verhindert zwart 32. b 4, waarmee de remise een feit is) 32. La4-b3 Pds-b4 33. Lb3-c4 KfB-e7 34. Kgl-g2 h7-h5 35. f2-f3 Pb4-c6 36. Lc4-d5 Pc6-b4 remise op voorstel van Kasparow. In de derde partij ging het echter mis.

Wit: Kasparov. Zwart: Andersson

I. d2-d4 PgB-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. g2-g3 d7-d5 4. hfl-gZ dsxc4 5. Pgl-f3 C7-C5 6. 0-0 PbB-c6 7. Pf3-e5 LcB-d7 8. Pbl-a3 csxd4 9. Pa3xc4 Pf6-d5?! (Zwart wil zich een nieuwtje van Kasparov niet laten bewijzen en wijkt zelf als eerste af) 10. Pesxc6 Ld7xc6 11. Ddlxd4 Pds-b4? (Het begin van een ondeugdelijk plan. Vermoedelijk was 11. ...Le7 sterker) 12. Lg2xc6t Pb4xc6 13. Dd4-c3 f7-f6 (En hier had 13. ... Df 6 moeten geschieden) 14. Lcl-e3 LfB-e7 15. Tfl-dl DdB-c7 16. Dc3-b3! (Subtiel: 16 0-0? 17. Pd 6! Ld6x 18. De6x KhB 19. Dd6x) 16 g7-g5? 17. Tal-el TaB-d8? 18. TdlxdB Le7xdB (Zie diagram. Andersson heeft overzien dat hij met een eenvoudige * combinatie een pion verliest) 19. Db3xb7! Dc7xb7 20. Pc4-d6t KeB-d7 21. Pd6xb7 LdB-b6 22. Pb7-cst Lb6xcs 23. Le3xcs f6-f5 24. Tcl-dlt Kd7-c7 25. Tdl-d6 ThB-e8 26. b2-b4 a7-a6 27. f2-f3 h7-h5 28. h2-h4! gsxh4 29. g3xh4 TeB-gBt 30. Kgl-f2 TgB-g6 31. a2-a4 f5-f4 32. b4-b5 a6xbs 33. a4xbs Pc6-e7 34. Te6--a6 Pe7-f5 35. Ta6-a7t Kc7-c8 36. b5-b6 Tg6-g7 (Al niet meer hielp: 36 Ph4x 37. b7t KbB 38. Ld6t) 37. Ta7-a4 KcB-b7 38. Ta4xf4 Kb7-c6 39. Tf4-c4 Kc6--b5 40. Tc4-b4t! en zwart gaf er de voorkeur aan op te geven wegens 40 Kcsx 41. b 7 Kb4x 42. bBDt en zwart heeft niets meer te hopen. Ook in de vijfde partij bleek Andersson met zwart geen deugdelijk antwoord te hebben tegen de Catalaan. Wit: Kasparow Zwart: Andersson. 1. d2-d4 PgB-f6 2. c2-c4 e7-e6 3. g2-g3 d7-d5 4. Lfl-g2 LfB-e7 (Hij durft 4. ... dc4x niet meer aan) 5. Pgl-f3 0-0 6. Ddl-c2 dsxc4 7. Dc2xc4 a7-a6 8. Lcl-f4 Le7-d6 9. Pf3-e5 Pf6-d5 10. Pblc3: (Wit geeft het loperpaar op, maar bereikt tevens dat Pes praktisch niet meer te verjagen zal zijn) 10 Pdsxf4 11. g3xf4 PbB-d7 12. e2-e3 DdB-e7 13. 0-0 TaB-b8 14. Pc3-e4 Pd7-f6 15. Pe4-c5 c7-c6 16. b2-b4 KgB-h8 (Demonstreert zwarts machteloosheid). 17. a2-a4 Pf6-d5 18. b4-b5 f7-f6 19. Pe3-d3 a6xbs 20. a4xbs c6xbs 21. Dc4xbs TfB-d8 22. Tal-a 7 Ld6xcs 23. Pd3xcs LcB-d7 24. Pcsxd7! TdBxd7 25. f4-f5! g7-g6 26. fsxe6 Dd7xe6 27. Tfl-al KhB-g7 28. Dbs-b3 Pds-f4 29. Db3xe6 Pf4xe6 30. Tal-bl Pe6-d8 Nog juist is zwart erin geslaagd de partijen materieel op gelijke voet te houden, maar inmiddels zijn zijn stukken zo passief opgesteld dat de nederlaag steeds dichterbij komt. Deze partij laat zien dat Kasparov ook met kleine middelen in staat is zijn absoluut grootmeesterniveau te demonstreren). 31. Lg2-f3 TbB-c8 32. Ta7--a5 TcB-c7 33. Tas-b 5 f6-f5 34. h2-h4 Kg7-f7 35. h4-h5 Kf7-g7 36. Kgl-g2 Td7-e7 37. Tbs-b6 Te7-f7 38. Lf3-d5 Tf7-d7 39. Tbl-b5 Td7-e7 40. Kg2-g3 Te7--d7 41. hsxg6 (Afgebroken) h7xg6 42. Kg3-f4 TcB-c2 (Zie diagram II) Zwart heeft gezien dat hij met passief langzaam zal worden weggeschoven) 43. Kf4-g5! Tc2xf2 44. Tb6xg6t 'Kg7-f8 45. Lds-b3 PdB-f7t 46. Kgs-f6 f 5-f4 47. e 3-34! Tf2-b2 48. e4-e5 f4-f3 49. e5-e6 f3-f2 50. Lb3-c4! Zwart geeft het op. Een bijzonder krachtig gespeeld slot. Zwart verliest een stuk en zal daarna ook nog eens worden matgezet.

Diagram 1

Diagram 2

is de interland Ben til * gastland en ons eidien« ,• al in een alleszins verë ndiM 4f40 gel«kspel geken v Ondanks het ontbrebrand de Gr°otmeesters Sijma s,fis' Van der Wal en Wiers°m ril o en onze Jongens erin de voor de derbeteiiX iln de geschiedenis te haar ,}?n en het heeft er zelfs cc ' ultgezien dat er voor de WorruJ, van de Russen zou ven gewonnen. Net zo ver- als het resultaat is in van *°*?n de 5"3 herwinning op Hans Jansen SowS*Tfootste talent uit de Cw'f Alexander Dybhiet i nt nadat Jansen er plant, was geslaagd zich te kan^fn voor de finale van het Wash 1?eanschap van Nederland zich H e vraag in hoeverre hij loon deze tegenslag uit het zou laten slaan. Maar in bleek dat hij nog is w« onberekenbaar en grillig sDpVaar het zijn prestaties en betreft en ombetnS n tegenstander wat dat wel een tweelingbroer van hem zou kunnen zijn heeft hun onderlinge treffen de meest bizarre als ook spannende partijen van de interland opgeleverd. En om u daar een indruk van te geven kunt u hieronder de eerste twee partijen aantreffen die ik van kort commentaar zal voorzien. H. Jansen (wit)-A. Dybman (le ronde). 1.32-2818-23 2.38-3212-18 3.42--38 7-12 4. 47-42 17-21 om op 31--26 sterk met 21-2x27 te vervolgen. 5. 31-27 l-7gespeeld om na 36 of 37-31 de Molimarduitval te plaatsen met 23-29 enz. 6. 34--30 21-26 7. 30-25 11-17 8. 40-34 17-22 9. 28X17 12x21 10. 33-28 20-24 11.34-30 7-12 12. 45-40 2-7 13.39-3314-20 14.24x14 9x20 15. 30-25 4-9 16. 25X14 9-20 17. 44-39 10-14 18. 39-34 3-9 19.43-39 5-10 20. 37-31 26X37 21. 42x31 21--26 22. 41-37 20-25 23. 48-43 zie diagram 1. Wit 16 schijven op 27, 28, 31 tot en met 40, 43, 46, 49 en 50. Zwart 16 schijven op 6 tot en met 10, 12 tot en met 16,18, 19, 23, 24, 25 en 26. in de diagramstand is 14-20 verhinderd door 34-29! (27-22 18x27, 32x21 23x41,36x47 16x36,47-41 en 38--32 is een schijf duurder!) 23x45 en nu 27-21! waarna 26x17 wordt beantwoord met 28-22 en 16x27 na 31x22 18x27, 32x21 26x17, 28-23 eveneens in een dam voor wit resulteert. Na 7-11 is b.v. 27-22x22 speelbaar omdat 12-18 kan worden beantwoord met 22-17x17 waarna 16--21 faalt op de bekende doorbraak naar 11. Ih de partij vervolgde Dybman met 23... 15-20 24. 34-29! 23x45 25. 27-21 26x17 de beste 26. 28-23! de clou 18x29 27. 35-30 24X35 28. 33-4. Deze dam kost twee schijven en het is de vraag wat haar objectieve waarde is. In de partij zal Dybman er in ieder geval niet in slagen haar afdoende onschadelijk te maken. 28.... 19-23 29. 46-4117-22 30.31-26 23-29 31.49--44 14-19 32. 26-21 16x27 33. 32x21 22-28 34. 38-32 19-23 35. 43-38 29-34 36. 39x30 25x34 37. 44-39 34X43 38. 38x49 35-40 doorlopen met schijf 28 zou worden afgestraft met 21-17, 32-27x19!, 4x39. 39. 4-15 40-44 40.49x40 45x34 41.50-44 7-1142. 15-38 13-18 43. 21-16 9-13 44. 16X7 12x1 45. 32-27 13-19 46. 38--43 kan pas nu deze geïsoleerde schijf aanvallen 34-40 47.44x35 28-33 48. 27-22 18x27 49. 43x3 33-39 50. 3-12 23-28 51.12-17 28--33 52.12-819-23 53.8-30 schitterend gespeeld allemaal! 39-44 54. 30-39 33-38 55. 39x50 38-43 56. 36-31! 23-29 57. 41-36 hier is 50-44 nauwkeuriger 57 43--49? vervelender voor wit is hier 1-7! 58.50-44 49x40 59.35x44 29--33 60.31-27! de manier om gunstige opposities te creeëren 1-7 61. 27-22 7-12 62. 36-31 33-3863. 44-39 6-11 64. 31-26 12-17 65. 22--18 11-16 66.18-13 16-21 67. 37-32 38x27 68.13-8! en Dybman gaf zich gewonnen, want na 27-32 volgt 8-2 gevolgd door het altijd winnende 2-16 en 68.... 17-22. 69. 26x28 27-31 70. 8-3 31-37 en nu b.v. 71. 3-26 37-41 72. 26-37 41x23 73. 39-33 met oppositie. Een schitterende overwinning van Jansen, maar wie gedacht heeft dat na zon belangrijke overwinning gas terug zou worden genomen kwam bedrogen uit, want na deze eerste partij volgden nog drie sprankelende gevechten die alle een plaatsje in deze kolom waard zijn vanwege hun onorthodoxe en non-conformistische wordingsgeschiedenis. Vandaag vindt u hier ook de tweede partij nog. A. Dybman (wit)-H. Jansen (2e ronde). 1. 32r28 18-23 2. 38-32 13-18 3. 43-38 9-13 4.31--27 17-22 5. 28x17 11x31 6. 36x27 4-9 7.33-28 20-24 8.34-3014-20 9. 30-25 6-11 10. 25x14 9x20 het is opvallend dat Jansen hier naar een ontwikkelingsvoorsprong streeft in een speltype waarin hij juist liever degene is met een achterstand in ontwikkeling. 11. 40-34 10-14 12. 49-43 3-9! 13. 34-30 20-25 14. 38-33 25x34 15. 39x30 11-17 16. 43-38 1-6 17. 41--36 7-11 18. 37-3117-22 19. 28x17 12x21 Ik vraag mij af wat Jansen zou hebben gespeeld na 20. 31-26. Hij beschikt over het rustige 15-20-25 waarna hij goed spel krijgt, maar ook het verplichtende 11-17 behoort tot de mogelijkheden. B.v. 20. 31-27 11-17 21. 30-25 5-10 22. 45-40 15--20 23. 40-34 10-15 24. 34-30 23--29!? (op 24-29x29 volgt 44-39 waarna zwart zeer slecht staat) 25. 46-41 en er is een gecompliceerde positie ontstaan die zich vanuit de positie na 19 12x21 moeilnk laat taxeren, laat staan berekenen. Vanuit diagram 2, Wit 15 schijven op 27, 30, 31, 32, 33, 35, 36, 38, 42, 44, 45, 46, 47, 48 en 50. Zwart 15 schijven op 2, 5, 6, 8, 9,11,13,14, 15, 16, 18. 19, 21, 23 en 24 gaat het als volgt verder: 20. 30-25 21-26 21. 42-37 8-12 22. 44-39 15--20 23. 48-43 5-10 24. 46-41 12-17 11-17 zou wegens 27-21 16x27, 31xll 6x17, 32-27! 10-15 (ter voorbereiding van 24-29x29!), 37-31! 26x46, 38-32 46x28, 33x11 12-17,11 x 22 2-7,43-38 bijzonder slecht zijn geweest) 25. 27-21 16x27 26. 32x12 18x727. 31-27 10-15 28. 50-44 7-12 29. 37-32 24--29 30. 33x24 20x29 31. 47-42 13--18 32. 45-40 11-16 33. 41-37 9-13 34. 39-33 14-20 35. 33x24 vermijdt vereenvoudigingen 20x29 36. 44-39 15-20 37. 25x14 19x10 38. 40-34 29x40 39. 35x44 2-8 40. 39-33 10-14 41. 43-39 6-11 42. 39--34 wit staat beter en probeert zijn voordeel wat meer gestalte te geven 13-19 43. 44-40 8-1344. 33-29! Dybman voelt uitstekend aan waar hij (in tijdnood) zijn kansen moet zoeken. 44— 23-2845. 32x23 19x28 46. 38-32 met de bedoeling de zwarte lange vleugel te verzwakken 26-31? hier is 13-19x28 geboden, waarna de zwarte positie nog houdbaar is. Na de tekstzet kan wit winnend combineren door 47. 37x26! 28x48 48. 34-30 48x25 49. 40-34 25x21 50. 26x10, maar gelukkig voor Jansen miste Dybman, die in tijdnood verkeerde, deze opgelegde kans en vervolgde hy met 47. 32x23 31x22 48 34-3011-17 49.30-2416-21 50.40--34 21-26 51.23-1914x23 52.24-20 23-28 remise.

Diagram 1

Diagram 2

Aan de waterkant zijn grote waterweegbree, poelruit en haagwinde in bloei gekomen. De wiotte trompetten van laatstgenoemde plant zijn eveneens in heggen, in struiken en tegen hekwerken te zien. • In de tuinen prijken de eerste donkerpaarse trossen van de buddleia, de bekende vlinderstruik. Op zonnige dagen wemelt het op de bloemen van dagpauwogen, atalanta's, witjes en citroenvlinders. Kleine vossen en atalanta's worden vooral ook aangelokt door de zoetgeurende, veel kleinere witte bloemtrossen van de liguster.

Deze bekende heggeheester is wild te vinden in de duinen. • In de duinen bloeit het jacobskruiskruid, veelal met bloemhoofdjes, die niet „stralen": het lijkt of de schermvormige bloeiwijze alleen uit bloemehartjes bestaat. Landinwaarts is gewoonlijk de stralende vorm te vinden, met een krans van gele lintbloempjes om de hoofdjes van buisbloemen. Let in de duinen op de geel met zwart geringde rupsen van de sintjacobsvlinder („zebrarupsen"), die nu het jacobskruiskruid beginnen kaal te vreten: • In jonge duinvalleien en op groene stranden, met name op de Waddeneilanden, bloeit het strandduizendguldenkruid met dieproze bloemen. Waar deze plant groeit, zijn vaak andere bijzondere soorten te vinden, zoals de moeraswespenorchis en de panrassia. De laatste bloeit over een paar weken. • Ook in de wegberm is genoeg aan planten te zien, behalve bloeiende schermbloemen als bereklauw en pastinaak ook het boerenwormkruid met dergelijke gele bloemhoofdjes als de niet stralende vorm van het jacobskruiskruid, maar daarvan te onderscheiden door zijn forsere formaat en geveerde blad. Ook bloeien er nu de grassen volop. Niet moeiuk te onderscheiden tussen de vele grassoorten zijn kropaar, dravik en de zachtharige witbol. • De insektenwereld komt

Vanmiddag is er een wandeling over het Wekeromse Zand. Gidsen van het IVN Lunteren- Barneveld verwachten de wandelaars om 14 uur bij het Westhofhuis in Lunteren en bij het NS-station Barneveld. • Morgen begeleiden gidsen van het IVN Amstelveen vanaf 14 uur een wandeling in het Broersepark. Vertrokken wordt bij het Voorlichtingscentrum, Parklaan 20. • WoensdaglO juli zijn er drie IVN-tochten in het Gelderse: een boswandeling in Beek (gemeente Bergh in de Achterhoek) om 19.30 uur vanaf het parkeerterrein bij de uitspanning 't Peeske in Beek, een wandeling op het landgoed Beekhuizen in Velp om 19 uur bij de vijfsprong Beekhuizenseweg/Beukenweg, en een fietstocht door het gebied rondom Nol in 't Bosch om 14 uur. • „Red de planten, red het leven" heet de tentoonstelling over bedreigde planten over de hele wereld van het Wereld Natuurfonds, die tot en met 25 augustus te zien is in het Centrum voor Natuurvoorlichting, Schouw 12-13 in Lelystad. • Een wel heel bijzondere tentoonstelling is te zien tot 1 september in het Natuurhistorisch Museum:, aan het Bosquetplein in Maastricht. De expositie „Sauriërs in Oost-Nederland" voert de bezoeker naar het strand van de Triaszee, die ruim 200 miljoen jaar geleden ons land bedekte. Wanneer bij eb de kuststrook droogviel, kropen tientallen primitieve hagedissen daar rond op zoek naar voedsel. In de snel opdrogende modder bleven hun pootafdrukken haarscherp tot op de dag van vandaag bewaard. Samen met de bij Winterswijk gevonden skeletdelen en uitwerpselen geven ze een beeld van het leven in een ver achter ons liggende periode. Het museum is op werkdagen open van 10 tot 12.30 en 13.30 tot 17 uur, op zondag van 14 tot 17 uur. De toegang is gratis.