Door C. WILKESHUIS
„Dromen zijn bedrog,” zegt de Nederlander. „Traume sind Schaume,” peinst de Duitser. En de Fransman lacht: „Songes mensonges.” Ja, het woord „droom” zélf, hoe klankrijk het dan ook is, en hoe voortreffelijk het past in gedichten (men denke eens aan die onsterfelijke regel van Kloos: „...dat schone dromen niet weerommekomen...”) gaat toch terug op een oudere, verloren gegane vorm „drauma”, die op zijn beurt afstamt van het nóg oudere „draugma”, dat eveneens op de wind der eeuwen is verwaaid. En men behoeft geen taalkundige van professie te zijn, om in te zien dat ~draug”-ma verwant moet zijn met be_„drieg”-en, zoals logen met liegen. Zo wordt de droom zelf reeds door zijn na'am als een falsaris aangeduid.
Dit is, eerlijk gezegd, geen wonder. Want wat is er nu dwazer, bedriegelijker dan een droom ? Men spreekt met doden en levenden, men bevindt zich ineen stad, die tegelijk Parijs, Amsterdam en Soesterberg kan zijn; men zweeft zó maar door de lucht, en het volgende ogenblik, zonder dat er vaneen merkbare overgang of aannemelijke reden sprake is, gevoelt men zich machteloos en bewegingloos, doordat men omwonden is met kranten, en dat nog wel, terwijl men juist door drie witte keeshonden wordt aangevallen. De tijd schijnt niet meer te bestaan, ruimte evenmin, de oorzakelijke en redelijke samenhang der dingen is zoekgeraakt. En het verwonderlijkste van de hele geschiedenis is misschien, dat... men zich helemaal niet verwondert! Men ziet ergens een porseleinen kat zitten met glazige ogen, en men ontwaakt daardoor met hartkloppingen en badend in het angstzweet; even later valt de maan uit de hemel op de aarde, en men ziet geamuseerd toe. Ook met de gevoelsreacties klopt iets niet, want in het wakende leven zou de poes ons amuseren, terwijl de dronken geworden maan ons kippevel zou bezorgen. Men handelt als een dwaas: men gaat in zijn ondergoed naar een deftige receptie en men jaagt zijn meest geliefde hond, die even later onze beste vriend, en bij nader toezien de gasman blijkt te zijn, met stokslagen de deur uit. Enfin, dromen zijn bedrog. Daar
weten we alles van.
KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK
27440764
dromen
*P •