De beveiliging van de zee tegen Europeesche en Barbarijsche zeeroovers, 1609-1621
XIX. ENGELAND, SPANJE EN DE BARBARESKEN
waaraan de Nederlanders met hun schepen te Cadiz blootstonden: er waren zelfs schermutselingen in de haven ontstaan toen de Spanjaarden voor het embarkeeren van troepen alle Nederlandsche booten — ook die van het oorlogsschip — kwamen weghalen. Het statenschip had men eveneens willen vasthouden en de kapitein gaf een levendig verhaal van zijn ontsnapping aan de bewaking van een galei: zijn zeilen waren aan land gebracht, maar hy had nog een stel bij zich, dat hy liet aanslaan zoodra de wind goed was: „daer laegen een partij Spaense coopvaerdijscheepen daer wij verbij mosten, ende daer was een gallyoen onder die des Coninckx vlagh alle daegen van boven liet waijen ende oock was die gallay eens op die roy !), om nae ons toe te coomen; maer het was inde stroom, soo dat hij daer weeder wtscheyden ende oock waeren wij metter haest onder sayl ende hadden onsen schut oock altemael wel claer ghemaeckt ende smeeten onsen vlagge daer op wt ende gaeven drie eerschooten ende lietent voort gaen”1 2). Van den aanval op het troepentransport is niets gekomen; een storm.joeg de Spaansche schepen uit zee, korten tijd voor de transportvloot de Straat passeerde 3).
Deze behandeling van scheepseigenaars kan niet alleen op rekening worden gebracht van de bijzondere verhouding tusschen de Republiek en Spanje. Aan willekeur en machtsmisbruik stonden de zeevarenden overal bloot; men leze slechts de herinneringen van Steven vander Haghen, een onzer pioniers in de Levant4). Evenzeer als in Napels, onder Spaansch gebied, hadden dergelijke voorvallen plaats te Venetië; in Spanje hadden ook de andere natiën te lyden en zelfs de inheemsche kooplieden ondervonden den druk van het autocratisch régime, dat door geweld de weidsche plannen zocht te volvoeren, waartoe de organisatie van den Staat ten eenenmale tekort schoot.
Dit nam niet weg dat een dergelijke schending van het
1) D.w.z. aan het roeien.
2) Lias Adt. 1617.
*) Res. S. G. 7 Apr. 1617. Carleton, Letters, p. 116.
4) Zie ook Nieuwe Gids 1929 I, alwaar Dr. Orbaan uit Italiaansche archieven mededeellngen deed over machtsmisbruik van den commandant van een Pauselijke galei. Nederlandsche stukken hierover bevinden zich in: Lias requesten 1611.