VOORREDE.
Ofschoon er reeds talrijke Geschiedenissen der Nederlandsche Letterkunde bestaan, zijn wij van oordeel, dat wij geen overbodig werk deden met het samenstellen van dit boek. Immers, de periode der Beweging van Tachtig behoort nu tot het verleden en een oordeel over haar beteekenis in het geestelijk leven van ons volk mag nu worden geveld. De evolutie, die er sindsdien plaats heeft gehad en die in den literairen arbeid van kunstenaars der volgende generaties haar uitdrukking vond, teekent zich, naar wij meenen, in haar aard en richting nu reeds duidelijk genoeg af, om een poging te wettigen, daarover een samenhangende beschouwing te geven. Te veel wordt in de handboeken deze moderne literatuur zonder systeem of inzicht als een reeks namen, titels en feiten opgesomd. Het spreekt van zelf, dat wij, zelf staande in het midden van dezen tijd, geen onpartijdig oordeel kunnen geven, maar hoe persoonlijk onze beschouwing ook moge zijn, zij tracht de feiten in onderling verband te brengen en te-schiften. Wie door onze zienswijze tot tegenspraak mocht worden verlokt, zal mogelijk in zijn kritiek de aansporing vinden tot het zoeken naar een eigen
De geschiedenis der vaderlandsche letterkunde behoort minder aesthetisch-critisch te zijn, dan wel den nadruk te leggen op de ontwikkeling van het geestelijke leven, waarvan de literatuur de spiegel is. De beoordeeling van een literair werk naar haar schoonheidswaarde is een vanzelfsprekend correlaat van een dergelijke historische beschouwing ; het is echter voor alles noodig de dieper-liggende strevingen en neigingen, die in het werk der dichters worden uitgesproken, te onderkennen en te waardeeren.
Dit is ook noodig voor het literatuur-onderwijs op de school, indien men ten minste door de werken van onze kunstenaars een veelzijdig-ontwikkelenden en veredelenden invloed op het opgroeiende geslacht wil uitoefenen. Wij zijn er van overtuigd
V